Morgunblaðið - 04.01.2010, Side 8

8 | MORGUNBLAÐIÐ
Eftir Svanhvíti Ljósbjörgu
svanhvit@mbl.is
H
ugarfar skiptir svo miklu
máli því það er með
breyttu hugarfari sem
við breytum því sem við
gerum,“ segir Sóley Dröfn Davíðs-
dóttir, sérfræðingur í klínískri sál-
fræði á Kvíðameðferðarstöðinni, en
þar er á næstunni boðið upp á nám-
skeið við ofþyngd. „Að læra að rök-
ræða betur við sjálfan sig og styrkja
röddina sem segir nei. Að hugsa
hvernig manni muni líða ef maður
missti sig í át og velta til dæmis fyr-
ir sér að vissulega langi mann í
ákveðinn mat sem verður mjög góð-
ur en hversu lengi verður það gott
og hve lengi verður það vont á eft-
ir.“
Þrálátur og erfiður vandi
Sóley talar um að þetta sé engin
töfralausn sem Kvíðameðferðar-
stöðin bjóði upp á og því lofi þau
ekki að fólk geti misst ákveðið mörg
kíló eftir ákveðinn tíma. „Við horf-
um frekar í hugarfarsbreytingu og
viljum að það verði varanlegar
breytingar á hugarfari enda viljum
við meina að það sé miklu árangurs-
ríkara til langs tíma. Fólki veitir
ekki af aðstoð og faglegri hjálp í
þessari baráttu því ef maður skoðar
rannsóknir á árangri inngrips við
ofþyngd, nánast hvaða inngrips sem
er, þá eru það mjög dapurlegar
niðurstöður. Þetta er því þrálátur
og erfiður vandi viðureignar,“ segir
Sóley og bætir við að hjá Kvíða-
meðferðarstöðinni sé fólki kennt að
hafa áhrif á hugarfar sitt og hvetja
sig áfram. „Oft sjáum við fólk í of-
þyngd sem hefur reynt að fást við
þennan vanda í mörg ár eða jafnvel
áratugi og það fer að lokum að rífa
sig niður. Það er búið að reyna svo
oft að grenna sig að það fer mjög
fljótt í svona niðurrifshugsun og
segir við sjálft sig að það muni aldr-
ei geta þetta, eigi svo mikið eftir og
svo framvegis. Oft gengur allt vel í
byrjun, fólk hefur mikinn hug á að
grenna sig en svo koma upp erfið-
leikar eftir ákveðinn tíma og þá þarf
fólk að kunna leiðir til að hvetja sig
áfram, fást við löngun og gefast ekki
upp.“
Hugræn atferlismeðferð
Kvíðameðferðarstöðin býður upp
á hópmeðferð við ofþyngd enda seg-
ir Sóley að vandinn sé mjög illvið-
ráðanlegur. „Langflest úrræði sem
eru í boði miðast oft við ytri stjórn,
einhvers konar átak eða megrunar-
kúr sem getur verið mjög gagnlegt
því fólki tekst oft að missa einhver
kíló en vandinn er að langoftast
þyngist fólk aftur. Um leið og ytri
stjórninni sleppir, um leið og fólk er
hætt í átaki, í kúrnum eða hjá lík-
amsræktarþjálfara, þá er því hætt-
ara við að fara í sama farið því það
hefur ekki unnið með hugarfarinu
sem er lykillinn að öllu saman. Yf-
irleitt áður en við framkvæmum þá
hugsum við og það er því hægt að
hafa áhrif á þessar ákvarðanir sem
við tökum mörgum sinnum á dag
um hvað við borðum og hversu mik-
ið. Við lærum að breyta hugarfari
því oft erum við með alls konar
hugsanir þar sem við réttlætum að
borða,“ segir Sóley og tekur fram að
meðferðin sé í raun hugræn atferl-
ismeðferð þar sem öll tæki og tól
sem sálfræðin hefur til umráða séu
tínd saman til að hjálpa fólki. „Þetta
er mjög markviss meðferð þar sem
byrjað er á að fara yfir hugarfars-
lega og tilfinningalega þætti. Við
kennum fólki hvernig þetta hangir
saman og hvort það sé einhver innri
eða ytri kveikja að því að viðkom-
andi borði, til dæmis hvort viðkom-
andi sjái eitthvað sem hann langar í
eða finni lykt. Þetta getur líka verið
innri kveikja því ein af ástæðunum
fyrir að við borðum getur verið til-
finningaleg en þá borðum við til að
hafa áhrif á tilfinningar, til að slaka
á, umbuna okkur og svo framvegis.“
Meiri lífsgæði
Kvíðameðferðarstöðin var stofnuð
árið 2007 en stöðin hefur boðið upp
á þessa meðferð í nokkur ár að sögn
Sóleyjar. „Ég dáist að fólki, hvað
það er duglegt að gefast ekki upp að
berjast við þetta. Ég dáist að þraut-
seigjunni í fólki og það sýnir manni
að fólk er ekki búið að gefast upp.
Almennt hefur fólk verið mjög
ánægt með þetta námskeið og oft
höfum við boðið upp á framhalds-
hópa líka sem fólk hefur nýtt sér.
Það sem námskeiðið hefur skilað er
að fólk finnur minna fyrir kvíða og
þynglyndi og metur lífsgæði sín
meira en áður auk þess sem sjálfs-
traustið eykst stórlega.“
Engin töfralausn
Sóley talar um að það sem mestu
máli skipti sé að fólki takist að snúa
svona þróun við. „Í fyrsta lagi er
það árangur ef fólk hættir að þyngj-
ast því tilhneigingin er að eftir því
sem maður verður eldri og efna-
skiptin hægari þá þyngist maður.
Bara það að stoppa þyngdaraukn-
ingu er því árangur í sjálfu sér og
enn fremur ef hægt er að snúa
henni við. Þetta er því engin töfra-
lausn en þetta gerir fólk sterkara í
baráttunni. Því stundum er fólk með
þennan vanda með mjög lágt sjálfs-
mat og orðið vonlaust því það er bú-
ið að reyna svo oft og reyna svo
margt. Við kennum fólki að þekkja
sambandið á milli tilfinninga og áts,
að viðkomandi hætti til að borða
þegar hann er dapur, og kenna hon-
um aðrar og uppbyggilegri leiðir til
þess að hafa áhrif á líðanina. Vissu-
lega líður honum aðeins betur í
smástund en síðan líður honum enn
verr og verður enn ósáttari við sjálf-
an sig.“
Morgujnblaðið/RAX
Sóley Dröfn Davíðsdóttir: „Flest úrræði sem eru í boði miðast við ytri stjórn, átak eða megrunarkúr sem getur ver-
ið mjög gagnlegt því fólki tekst oft að missa einhver kíló en vandinn er að langoftast þyngist fólk aftur.“
Ofþyngd „Oft gengur allt vel í byrjun, fólk hefur mikinn hug á að grenna sig en
svo koma upp erfiðleikar eftir ákveðinn tíma og þá þarf fólk að kunna leiðir til
að hvetja sig áfram, fást við löngun og gefast ekki upp,“ segir Sóley Dröfn.
Sóst eftir varan-
legri breytingu
á hugarfari
Það er mikilvægt að breyta hugarfarinu varanlega
ef ætlunin er að léttast til langframa að sögn Sól-
eyjar Drafnar Davíðsdóttur, sérfræðings hjá Kvíða-
meðferðarstöðinni. Hún segir að fólki í ofþyngd
veiti ekki af faglegri hjálp því ef rannsóknir á ár-
angri inngrips við ofþyngd séu skoðaðar þá séu
niðurstöðurnar mjög dapurlegar.
» Við kennum fólki að
þekkja sambandið á
milli tilfinninga og áts
og kennum uppbyggi-
legri leiðir til þess að
hafa áhrif á líðanina.
Fyrir þá sem eru í aðhaldi er mikil-
vægt að borða reglulega til að halda
blóðsykrinum jöfnum. Um leið og
líkaminn fer að finna fyrir hungri
kviknar löngun í mat sem er óhollur
og ekki í anda við aðhaldið. Þá er
sniðugt að hafa eitthvað til að narta
í þannig að viðkomandi freistist
ekki til að koma við í sjoppu og
kaupa einhverja óhollustu. Þegar
blóðsykurinn fellur vill líkaminn
eitthvað samstundis og freistingin
verður því mikil. Til að koma í veg
fyrir það er til dæmis hægt að hafa
poka af hnetum og rúsínum við
höndina, einhvers konar orkustykki
eða jafnvel döðlur eða aðra þurrk-
aða ávexti. Það er lítið mál að fylgja
alltaf hollustumarkmiðum ef skipu-
lagið er gott. Með því að vera við
öllu búinn er mun auðveldara að
hrista af sér aukakílóin og halda sér
í aðhaldi þar til takmarkinu er náð.
Gott nasl Gott er að hafa með sér hnetur og rúsínur þegar maður er á
ferðinni til að nasla í , sérstaklega ef svengd fer að segja til sín.
Auðveldar
aðhaldið
Biobú ehf. • Sími: 587 4500 • Netfang: biobu@biobu.is • www.biobu.is
Lífrænar mjólkurvörur
Lífræn jógúrt
með 6 ferskum
bragðtegundum