Fréttablaðið - 18.11.2011, Blaðsíða 22

22 18. nóvember 2011 FÖSTUDAGUR
Höfum flutt
starfsvettvang okkar
Í tilefni af sameiningu Meltingarsjúkdómadeilda
St. Jósefsspítala-Sólvangs í Hafnarfirði og Landspítala, höfum
við flutt starfsemi og starfsvettvang okkar á Landspítalann
og í Læknastöðina ehf. í Glæsibæ, Álfheimum 74.
Ásgeir Theodórs meltingalæknir, EMPH
Guðmundur Ragnarsson meltingalæknir, PhD
Kjartan B. Örvar meltingalæknir
Sigurjón Vilbergsson meltingalæknir
Þrátt fyrir hrikalegar afleiðing-ar hrunsins kemur nú betur
og betur í ljós hversu vel okkur
Íslendingum hefur tekist til við
björgunarstarfið þrátt fyrir allt.
Þetta getum við nú betur greint
þegar lífskjarasóknin er hafin
og efnahagslífið hefur spyrnt sér
frá botninum eftir umfangsmesta
efnahagshrun sem dæmi eru um.
Hrunið kallaði yfir Ísland
tveggja ára djúpa kreppu. Helstu
hagtölur teikna upp hryllings-
mynd: Landsframleiðsla dróst
saman um rösklega 10%, gengið
hrundi um 50%, beinn kostnað-
ur ríkissjóðs af endurreisn fjár-
málakerfisins var um 20% af
landsframleiðslu, skuldir hins
opinbera jukust um 70% af lands-
framleiðslu. Hver og einn þessara
mælikvarða er með því versta sem
önnur ríki hafa þurft að glíma við,
en samanlagt án nokkurra for-
dæma. Þjóðarbúið, ríkissjóður,
sveitarfélög, fyrirtækin og heim-
ili landsins römbuðu á barmi gjald-
þrots. Í augum umheimsins var
landið gjaldþrota.
Úr krappri vörn
í sjálfbæra lífskjarasókn
Á rúmum tveimur árum hefur
okkur tekist að snúa krappri vörn
í sjálfbæra lífskjarasókn. Gjald-
þroti ríkissjóðs hefur verið forð-
að. Ríflega 200 milljarða halla
hefur að mestu verið mætt auk 60
milljarða viðbótarvaxtakostnaðar
vegna aukinna skulda ríkissjóðs,
en 260 milljarðar eru um helm-
ingur ríkisútgjalda! Hagvöxtur
stefnir í rúm 3% á þessu ári og
kaupmáttur launa hefur vaxið
jafnt og þétt samhliða minnk-
andi atvinnuleysi. Í lok þessa árs
hafa fjölmörg fyrirtæki og heimili
landsins farið í gegnum markvissa
skuldaaðlögun þar sem skuldir
þeirra hafa verið lækkaðar um
hundruð milljarða króna. Vextir
og verðbólga hafa lækkað umtals-
vert, friður er á vinnumarkaði og
stöðugleiki ríkir í gengismálum og
efnahagslífinu yfirleitt.
Ísland getur nú aftur óhikað
borið sig saman við helstu velmeg-
unarsamfélög heims og kemur á
marga mælikvarða vel út úr þeim
samanburði. Nýlegur þróunarlisti
Sameinuðu þjóðanna sýnir þetta
og sannar. Jafnvel þótt þar sé
ekki kominn fram sá mikli árang-
ur sem náðst hefur á þessu ári
hækkar Ísland um 3 sæti á milli
ára og er í 14. sæti meðal mestu
velmegunarsamfélaga heims. Sé
hins vegar tekið tillit til neikvæðra
afleiðinga misskiptingar í löndum
heims færist Ísland upp í 5. sæti og
aðeins Noregur, Ástralía, Svíþjóð
og Holland standa Íslandi framar.
Lægri skattar og hærri bætur
Aðgerðir ríkisstjórnarinnar hafa
miðað að því að draga úr ójöfnuði
og færa byrðarnar af hruninu sem
mest á hina ríkari. Þannig hafa
kjör hinna lakast settu verið varin
með umtalsverðri hækkun lægstu
launa, atvinnuleysisbóta og lág-
markstryggingar lífeyrisþega, en
hinn 1. febrúar næstkomandi mun
lágmarkstrygging lífeyrisþega
hafa hækkað um 61% í stjórnartíð
Samfylkingarinnar auk þess sem
tekjuskerðingar vegna tekna maka
voru afnumdar.
Bótakerfinu og skattkerfinu
hefur einnig verið markvisst beitt
til að milda áfallið af hruninu og
jafna kjörin meðal landsmanna.
Á sama tíma og vaxtakostnaður
heimilanna jókst um rúm 40%
var niðurgreiðsla ríkissjóðs í
gegnum vaxtabætur og vaxta-
bótaauka aukin um rúm 108% og
er nú svo komið að ríkissjóður
endurgreiðir u.þ.b. þriðjung af
öllum vaxtakostnaði heimilanna
vegna húsnæðislána. Vaxtabót-
um og barnabótum hefur einnig
verið beint frekar til þeirra sem
hafa lágar og miðlungs tekjur. Þá
hafa skattar verið hækkaðir hjá
þeim sem hafa háar tekjur og eiga
miklar eignir, en um 60% skatt-
greiðenda greiða nú lægra hlutfall
tekna sinna í skatt en fyrir hrun.
Heildarskattbyrðin hefur einnig
dregist saman, en nú tekur ríkið til
sín u.þ.b. 27% af landsframleiðsl-
unni samanborið við 29-32% í tíð
ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks.
Aukinn jöfnuður
og varðstaða um velferð
Þrátt fyrir umtalsvert lægri tekjur
ríkissjóðs og stóraukin útgjöld
vegna hrunsins hefur ríkisstjórnin
forgangsraðað þannig að nú er
meiri fjármunum varið til velferð-
armála en á árunum fyrir hrun,
hvort sem horft er til framfærslu-
útgjalda, menntamála, heilbrigðis-
mála eða velferðarmála almennt.
Þá hefur verulegum fjármun-
um verið varið til að bregðast við
þeirri skelfilegu skuldastöðu heim-
ila sem við blasti í kjölfar hrunsins.
Reiknað er með að um næstu ára-
mót hafi um 200 milljörðum króna
verið létt af heimilum landsins með
beinum afskriftum og umbreytingu
erlendra lána yfir í íslensk auk
stórfelldrar niðurgreiðslu vaxta-
kostnaðar eins og fyrr er nefnt.
Með þessum markvissu aðgerð-
um hefur tekist að milda högg
hrunsins hjá þeim hópum sam-
félagsins sem veikast stóðu og á
sama tíma hefur dregið mjög úr
ójöfnuði meðal Íslendinga. Stjórn-
arstefna Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks leiddi til þess
að ójöfnuður á Íslandi þróaðist með
þeim skelfilega hætti að á innan
við 10 árum hafði ríkasti hundraðs-
hluti þjóðarinnar fimmfaldað hlut
sinn í heildartekjum þjóðarinnar –
farið úr 4% heildartekna árið 1998
í 20% árið 2007. Nú, rúmum þrem-
ur árum síðar, nálgumst við aftur
fyrri stöðu, þó að enn sé nokkuð í
land.
Sú leið sem ríkisstjórnin hefur
valið í viðbrögðum sínum við
hruninu er að skila miklum og
eftirtektarverðum árangri. Efna-
hagslífið er að taka við sér með
kröftugari hætti en í flestum
nágrannalöndum okkar, kaupmátt-
ur og atvinnuþátttaka vaxa hraðar
og jöfnuður eykst jafnhliða stórum
skrefum. Ísland er sannarlega á
réttri leið !
Sú leið sem ríkisstjórnin hefur valið í við-
brögðum sínum við hruninu, er að skila
miklum og eftirtektarverðum árangri.
Aukinn jöfnuður og bætt kjör – Ísland á réttri leið!
Málefni landbúnaðarins eru Fréttablaðinu hugleikin eins
og sést nú síðast í forystugrein
blaðsins fimmtudaginn 17. nóvem-
ber. Ritstjóri blaðsins fjallar þar
um skýrslu sem leggur mat á lík-
leg áhrif afnáms tolla á búvörur
við aðild Íslands að ESB.
Í stuttu máli afgreiðir hann 36
blaðsíðna skýrslu, sem inniheldur
víðtækar lýsingar á fyrirvör-
um á þeirri greiningu sem þar
er unnin, með því að segja að
tölurnar í skýrslunni sýni skil-
merkilega hver sé ávinningur
neytenda af ESB-aðild. Þarna
dregur ritstjórinn víðtæka álykt-
un og kýs að lesa eitthvað allt
annað út úr skýrslunni en þar
stendur. Sannleikurinn er sá, og
þetta get ég fullyrt með vissu þar
sem ég er annar höfunda skýrsl-
unnar, að þar stendur mjög lítið
um verð til neytenda. Erfitt er
að draga nokkrar ályktanir um
útsöluverð búvara út frá því sem
fram kemur í skýrslunni. Til þess
þyrfti upplýsingar um verðmynd-
un á landbúnaðarvörum hér og í
Evrópu en þær upplýsingar höfðu
skýrsluhöfundar ekki.
Á það er bent í skýrslunni
hvernig smásalan í Finnlandi jók
markaðsstyrk sinn og hlut í útsölu-
verði búvara við aðild landsins að
ESB. Þótt verð til bænda lækkaði
um tugi prósenta skilaði það sér
ekki með sambærilegri verðlækk-
un til neytenda. Einnig er vikið
að því að brauð og brauðvörur
eru mun ódýrari í ESB en hér á
landi. Munurinn er síst minni en
á öðrum matvörum þótt ekki séu
lagðir tollar hér á landi á innflutt
hráefni til brauðgerðar eða aðrar
innfluttar kornvörur. Annað sem
er mikilvægt að benda á er að
niðurstöður skýrslunnar byggja
á mun sterkara gengi krónunnar
heldur en við búum við í dag.
Ályktun ritstjórans um ávinn-
ing neytenda af ESB-aðild vegna
niðurfellingar tolla á búvör-
um er úr lausu lofti gripin. Það
væri óskandi að fjallað væri af
meiri nákvæmni um viðfangs-
efnið í framtíðinni í hinu víðlesna
Fréttablaði.
ESB, landbúnaðurinn
og Fréttablaðið
Á aðalfundi Samtaka sveitar-félaga á höfuðborgarsvæð-
inu, sem haldinn var föstudag-
inn 4. nóvember, var samþykkt
tillaga þess efnis að óska eftir
samstarfi við ráðuneyti ferða-
mála um uppbyggingu snjófram-
leiðslu í Bláfjöllum. Krafan um
snjóframleiðslu í Bláfjöllum hefur
verið nokkuð hávær undanfarið
og finnst skíðafólki því stórlega
mismunað í samanburði við aðrar
íþróttagreinar hvað varðar upp-
byggingu íþróttamannvirkja, að
sögn Skíðaráðs Reykjavíkur.
Undirrituðum finnst þessi sam-
þykkt skjóta nokkuð skökku við,
þar sem á fundi á vegum SSH hinn
31. október sl., þar sem skýrsla
um áhættumat vegna vatns-
verndar í Bláfjöllum var kynnt,
vöruðu flestir þeirra sem tóku til
máls á fundinum við því að hafin
yrði snjóframleiðsla í Bláfjöllum,
þar til frekari rannsóknir á Blá-
fjallasvæðinu í heild sinni hefðu
farið fram. Það vekur furðu
okkar að Ásgerður Halldórsdótt-
ir, formaður SSH, skuli ætla að
þröngva fram ákvörðunum um
snjóframleiðslu og líta framhjá
þeirri staðreynd að svæðið er á
vatnsverndarsvæði. Það er ein-
kennileg forgangsröðun.
Á fundinum hinn 31. október var
jafnframt bent á að skíðasvæðið
væri hluti af Bláfjallafólkvangi og
það er mikilvægt að skipuleggja
svæðið sem heild áður en ákvarð-
anir eru teknar um einstaka fram-
kvæmdir eða skika, þ.m.t. Þrí-
hnjúkagíg og Heiðmerkursvæðið.
Bláfjallasvæðið er vatnsvernd-
arsvæði höfðuðborgarsvæðisins
og treysta íbúar því að fá hreint
neysluvatn um ókomin ár. Vatn
er mannréttindi og ef við viljum
tryggja komandi kynslóðum þau
mannréttindi verðum við að gæta
þess að spilla ekki vatnsverndar-
svæði þeirra.
Það er kominn tími á endur-
nýjun á ýmsum búnaði í Bláfjöll-
um og ákvörðun um slíkt virðist
byggjast á ákvörðun um snjófram-
leiðslu. Slíka ákvörðun er ekki
hægt að taka fyrr en heildstæðar
upplýsingar um vatnsverndina og
um áhrif athafna á svæðinu liggja
fyrir. Mikilvægt er að hraða slíkri
vinnu en hún mun samt taka sinn
tíma. Skíðafólk verður að sýna bið-
lund og vonandi vill það, sem og
aðrir íbúar á höfuðborgarsvæðinu,
að vatnið njóti vafans þangað til.
Snjór eða vatn?
Efnahagsmál
Jóhanna
Sigurðardóttir
forsætisráðherra
Landbúnaður
Erna
Bjarnadóttir
hagfræðingur
Bændasamtaka Íslands
Umhverfismál
Margrét Júlía
Rafnsdóttir
formaður umhverfis-
og samgöngunefndar
Kópavogs
Guðný Dóra
Gestsdóttir
formaður
skipulagsnefndar
Kópavogs