Fréttablaðið - 18.11.2011, Page 28

28 18. nóvember 2011 FÖSTUDAGUR
Músagangur
á aðventunni!
Músíkalska músin Maxímús
Músíkús býður ykkur í
ratleik í Hörpu á hverjum
sunnudegi á aðventunni
Maxímús Músíkús er sérleg tónlistarhúsamús og eina
veran sem á lögheimili í Hörpu. Maxímús er á vappi
við músarholuna sína í 12 Tónum alla laugardaga og
sunnudaga. Þessa frægustu tónlistarmús landsins langar
til að hitta ykkur og fara í ratleik á sunnudögum kl. 13.30
og aftur kl. 14.30. Maxímús ætlar líka að kynna ykkur fyrir
því sem hann dáir mest: Tónlistinni í Hörpu.
Nánari upplýsingar eru á www.harpa.is og þar fi nnið þið
líka skemmtilega leikinn með Maxímús.
Athugið að einungis komast
40 í ratleikinn í einu.
Fylgist öll með á www.har
pa.is
ÍS
LE
N
SK
A
S
IA
.IS
H
AR
5
72
60
1
1/
11
Á dögunum skrifaði Þorbjörg H. Vigfúsdóttir grein í
Fréttablaðið þar sem hún reif-
aði skoðun á þeirri tilhögun að
framhaldsskólar tækju fyrst og
fremst inn nemendur úr þeim
hverfum þar sem þeir starfa.
Megin forsendan í grein Þor-
bjargar er að geti framhalds-
skólar ekki keppt um bestu nem-
endurna hafi það slæm áhrif á
metnað og hvöt nemenda til að
standa sig vel í námi.
Það gefur tilefni til þess að
velta upp þeim sjónarmiðum sem
varða samkeppni milli skóla, um
bestu nemendur, um árangur
nemendanna og hvernig æskilegt
væri að meta árangur skóla. Það
er staðreynd að nemendur sem
hafa metnað fyrir góðum ein-
kunnum og frammistöðu í skóla
reyna að standast þau lágmörk
sem sett eru fyrir inngöngu í til-
tekna skóla. Hluti nemenda stenst
þessi lágmörk og fáeinir bók-
námsskólar velja sér nemendur
úr þessum hópi.
Hins vegar er óljóst hvort
stjórnvöld hafa einhvern tíma
sett framhaldsskólunum fyrir
það verkefni að velja sér nemend-
ur með þessum hætti. Líklegra
er að þetta sé sjálfsprottið fyrir-
bæri, að fáeinir framhaldsskólar
hafi einfaldlega fengið það upp í
hendurnar að nemendur sækist
eftir skólavist og skólastjórnend-
ur hafi getað valið úr nemendum.
En í því felst engin samkeppni
milli skóla um nemendur.
Ef ætlunin er að láta fram-
haldsskóla keppa innbyrðis þarf
að skilgreina í hverju sú keppni
ætti að vera fólgin. Hvaða árang-
ur ættu framhaldsskólar að sýna
og hvernig ætti að mæla þann
árangur? Grundvöllur þess
árangurs ætti að vera það hlut-
verk sem framhaldsskólum er
ætlað í samfélaginu. Hlutverk
framhaldsskólans er ekki nægi-
legt að skilgreina sem almenn
yfirmarkmið í lögum heldur þarf
að skilgreina þau sem áþreifan-
leg, sértæk og raunhæf markmið.
Færni til þátttöku í samfélagi,
atvinnulífi og lýðræðislegri
umræðu virðist vera augljóst
markmið en einnig lausnamiðun,
sköpun, tækniþekking, félagsleg
færni og ábyrgð í samskiptum.
Þá má spyrja hvort kennsluað-
ferðir, námsefnisgerð, notkun
rýmis og uppstokkun í félags-
legu umhverfi skólanna séu ekki
þættir sem þarf að endurskoða
innan framhaldsskólanna. Nem-
endur hafa sjálfir uppgötvað að
upptugga og endurtekning náms-
efnis í skólastofum er ekki sú
færni sem nýtist þeim þegar út
í atvinnulífið er komið. Þetta er
ekki síst brýnt þegar tölur um
brottfall nemenda eru í hæstu
hæðum hérlendis og það er orðið
alvarlegt félagslegt vandamál.
Í þessu sambandi er það sér-
stakt umhugsunarefni að innan
grunnskólans hafa átt sér stað
heilmiklar breytingar til hins
betra, sem stafa einmitt af þeirri
áskorun að hafa fjölbreyttan
nemendahóp innan hvers skóla.
Þar er það ekki valkostur að
skilja hluta nemendahópsins
eftir á flæðiskeri og róa burt
með afganginn. Í sömu viku og
grein Þorbjargar birtist voru
menntaverðlaun veitt Sjálands-
skóla. Verðlaunin voru veitt fyrir
framsæknar kennsluaðferð-
ir, hugvitsamlega nýtingu hús-
næðis, frumlega kennslu eins og
útikennslu, áherslu á skapandi
greinar og umhyggju fyrir nem-
endum. Þetta tekst í grunnskól-
um án þess að þeim sé att sér-
staklega saman í samkeppni um
nemendur. Framhaldsskólum er
engin vorkunn að takast á við
sams konar áskorun.
Á miðöldum voru reistar kirkjur og kastalar víða um Evrópu, og mörg þessara stórkost-
legu byggingarlistaverka standa enn, tiguleg að
sjá hið ytra, fagurlega skreytt hið innra, og fylla
gestinn lotningu þegar inn er komið. Ferðamenn
flykkjast til að sjá þessar kirkjur, vantrúaðir
sem trúaðir, reika milli súlna, staldra
við frammi fyrir ölturum, líkneskjum
og helgum dómum, fá að heyra til-
komumikla tónlist, eiga kyrrðarstund
eða hlýða guðsþjónustu.
Ísland á enga slíka kirkju. En við
eigum samt fagrar kirkjur sem bera
sínum tíma vitni eins og miðaldakirkj-
urnar sínum: Mér koma í hug kirkjan
litla að Hofi í Öræfum, fjölmargar
timburkirkjur umhverfis landið, eins
og kirkjan í Villingaholti, þar sem ég
fermdist og Jón Gestsson bóndi þar
smíðaði fyrir einni öld. Hóladómkirkja
og Bessastaðakirkja bera 18. öld vitni,
Dómkirkjan í Reykjavík þeirri 19. Þótt
ýmsar af kirkjum 20. aldar hafi verið
umdeildar eru líka margar ágætlega
heppnaðar. Skálholtsdómkirkja og
önnur hús sem reist voru þar á staðn-
um eftir að endurreisn hans hófst um
miðbik tuttugustu aldar eru dæmi um fagra, lát-
lausa byggingarlist sem hæfir vel bæði umhverfi
og því hlutverki sem þeim er ætlað.
Eftirlíking miðaldakirkju reist á 21. öld í því
skyni að efla viðskipti verður aldrei kirkja, hvað
þá miðaldakirkja, hversu vel sem til hennar
verður vandað. Tilgátuhús eins og tilgátan um
bæinn á Stöng í Þjórsárdal eiga fullan rétt á sér
og geta frætt bæði íslenska og erlenda ferða-
menn, þótt mér sé til efs að aðgangseyrir geri
meira en standa undir viðhaldi, ef það þykir þá
taka því að innheimta hann. Húsið stendur fjarri
rústinni á Stöng og þykist ekki vera annað en
það er. En 50 metra löng trékirkja í Skálholts-
túni yrði furðuverk, tilgangslaust gímald. Hvað
á að vera inni í henni? Eftirlíkingar af mið-
aldalist? Íslenskri eða erlendri? Er gerð þeirra
með í kostnaðaráætlun? Ef til vill gætu færustu
listaverkafalsarar okkar fengið vinnu.
Dettur einhverjum í hug að ferðamenn leggi
leið sína frá Róm eða París til Íslands að skoða
miðaldakirkju eða að þeir muni hrífast af eftir-
líkingu einnar slíkrar? Hugsið málið, ágætu
hugsjónamenn. Það er eiginlega grátlegt að slík
hugmynd skuli borin upp á kirkjuþingi sem ætla
mætti að hefði ýmsu öðru að sinna.
Og sé tekin alvarlega. Ég verð að játa
að ég spurði sjálfan mig hvort það
væri nokkuð 1. apríl þegar ég heyrði
fréttina lesna.
Fyrirsögnin á þessum pistli er auð-
vitað tilvitnun í kvæði Steins Steinars,
sem hann mun hafa ort þegar til sýnis
var líkan af Hallgrímskirkju. Honum
og mörgum öðrum leist ekki á blikuna.
Nú gæti einhver sagt: En fór þetta ekki
vel? Er ekki Hallgrímskirkja hið ágæt-
asta guðshús? Sjálfsagt deila einhverj-
ir enn um fegurð Hallgrímskirkju en
ég geri ráð fyrir að þeim sem agnúast
út í hana fari ört fækkandi. Turninn
er vissulega nokkuð yfirþyrmandi
þarna á Skólavörðuholtinu, en Hall-
grímskirkja er dæmi um byggingarlist
síns tíma, ákveðinn mónumentalisma
sem stórhugur lýðveldisáranna fæddi
af sér, og hún hefði sennilega ekki orðið til með
sínu sniði á neinum öðrum tíma. En umfram allt
er hún kirkja, tuttugustu aldar kirkja, og þykist
ekki vera neitt annað.
Margir höfðu vonað að tími rugls og vitleysu,
bruðls og loftkastala, framkvæmda áður en
hugsað er, hefði liðið undir lok í október 2008.
Þorláksbúðin við vegg dómkirkjunnar í Skál-
holti er til marks um smekkleysi og rugl. Hin
svo kallaða miðaldakirkja yrði sams konar rugl
í þriðja veldi.
Þorláks-
búðin við
vegg dóm-
kirkjunnar í
Skálholti er
til marks um
smekkleysi og
rugl.
Ef ætlunin er að
láta framhalds-
skóla keppa innbyrðis
þarf að skilgreina í hverju
sú keppni ætti að vera
fólgin.
… Ekki meir, ekki meir! Samkeppni um
bestu nemendurna?
Nýleg grein formanns innflytj-endaráðs og flóttamannanefnd-
ar um flóttamenn er furðuleg smíð
og skín þar í gegn barnaleg ein-
feldni og dómgreindarskortur. Hún
segir að hér á Íslandi sé nægjanlegt
landrými, vatn og fæða til að flytja
inn flóttamenn í stórum
stíl og er þá væntanlega
að tala um tugþúsundir
flóttamanna eða kannski
hundruð þúsunda. Þá
þarf að byggja nýja bæi
og úthverfi og byrja
strax. Nú, og hefja stór-
fellda skattheimtu til að
borga brúsann.
Það er nú svo með
þessa flóttamenn að þeir
eru eins og hafið. Að
flytja inn flóttamenn í
stórum stíl og ætla sér að
bjarga einhverju vanda-
máli þar með er eins og
að ætla sér að ausa burt
sjónum með teskeið. Það
er sama hve ausið er, það
bætast sífellt fleiri flótta-
menn við, bæði alvöru
flóttamenn og allir þeir sem vilja
flýja fátækt og félagslegt óréttlæti.
Þeir eru taldir í hundruðum millj-
óna og líklega miklu meir. Ég legg
til að haldið verði þjóðaratkvæði
til að athuga hvort draumsýn áður-
nefnds formanns á sér hylli meðal
þjóðarinnar.
Vandamálin aukast hjá okkur
við stórfelldan innflutning flótta-
fólks en minnka ekkert í löndum
fátæktar, stríðs og volæðis. Það er
til fólk og samtök sem berjast fyrir
því að flutningur fólks til Íslands
og annarra Evrópulanda sé algjör-
lega frjáls. Sumt af þessu fólki virð-
ist líta svo á að þjóðfélög eins og
okkar séu gerspillt auðvaldsþjóð-
félög og best sé að brjóta
þau niður með stórfelld-
um innflutningi flótta-
manna.
Ég legg til að áður-
nefndur formaður og
aðrir hjálparandar starfi
í viðkomandi löndum og
flóttamannabúðum og
hjálpi fólki á staðnum í
stað þess að reyna sitt
ítrasta til að íþyngja
íslenskum skattborg-
urum og þjóðfélagi með
stórfelldum innflutningi
flóttamanna.
Kostnaður þjóðfélags-
ins við að hjálpa einum
flóttamanni er mik-
ill. Þessum peningum
er betur varið við að
hjálpa konum, börnum
og öðrum sem minna mega sín
í viðkomandi landi. Fyrir sama
pening er kannski hægt að hjálpa
hundruðum manna heima hjá sér.
Flóttamenn
Skipulagsmál
Vésteinn
Ólason
fyrrv. prófessor og forstöðumaður
Árnastofnunar
Menntamál
Björn M.
Sigurjónsson
landfræðingur
Samfélagsmál
Einar Gunnar
Birgisson
rithöfundur
Þessum
peningum er
betur varið
við að hjálpa
konum,
börnum og
öðrum sem
minna mega
sín í viðkom-
andi landi.