Morgunblaðið - 06.08.2010, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. ÁGÚST 2010
Útsala Síðustu vikur hafa fjölmargir gert góð kaup á útsölum. Þeim fer senn að ljúka og lækkar því verð oft enn frekar til að tryggja að nægt pláss verði fyrir haustvörurnar sem fara að tínast inn.
Eggert
Ef Ísland sameinast
Evrópusambandinu
fjölgar íbúum um 0,07
prósent. Yfirráðasvæði
sambandsins stækkar
um tæp 10 prósent og
áhrifasvæði (eftirlits-
og björgunarsvæði) um
20 prósent. Það er ekki
að undra að herskáir
Evrópusinnar líti hýru
auga til Festung Isl-
and, Virkisins í norðri. Áhrifasvæðið
færi úr ca 10 milljónum ferkílómetra
í 12 milljónir ferkílómeta. Koma aðr-
ir jafn færandi hendi? Halda menn
að þessum 0,07 prósentum muni
verða treyst fyrir stjórn og eftirliti á
20% Evrópu? Að sjálfsögðu ekki. En
ekki mun standa á styrkveitingum –
svona rétt á meðan verið er að tala
okkur til. Hið sama gæti hent okkur
og indíána Norður-Ameríku. Þeir
töpuðu landinu en sátu uppi með
glerperlur og eldvatn.
Er „Sitjandi naut“
að semja fyrir Ísland?
Við sem erum andvíg inngöngu Ís-
lands í Evrópusambandið erum iðu-
lega sökuð um einangrunarstefnu og
jafnvel þjóðrembu. Í mínum huga er
ekkert fjær sanni.
Hvað einangrunarstefnuna áhrær-
ir tel ég einmitt vafasamt að ein-
angra Ísland innan múra Evrópu-
sambandsins. Við eigum að staðsetja
okkur sem sjálfstætt smáríki, sem
nýtur verndar og virðingar heimsins
alls.
Af þessari sýn okkar hafa ráðandi
fjármálaöfl innan Evrópusambands-
ins áhyggjur og er titill greinar for-
seta framkvæmdastjórnar ESB,
Hermans Van Rompuy, í Morg-
unblaðinu 7. maí síðastliðinn, lýsandi
fyrir þá afstöðu ESB
að stórveldishags-
munum sambandsins
verði best borgið með
innlimun Íslands. Með
greininni er reynt að
höfða til litla mannsins
í litla landinu. Nú eigi
hann möguleika að
verða stór, fái að setj-
ast við háborðið – alla
vega stundum. Njóti
skjóls og verndar.
Friðarpípan er látin
ganga!
Hver þarfnast hvers?
Titill umræddrar greinar er:
„Hvers vegna Evrópa þarfnast þín
nú?“. Greinin minnir óþægilega á ný-
lenduhugsun fyrri tíðar. Stórveld-
isórarnir eru að þessu sinni ekki
breskir, franskir, hollenskir, þýskir,
spænskir eða portúgalskir. Nú er
byggt á hinu evrópska stórríki. Við
erum þegar „fimm hundruð millj-
ónir“, segir Van Rompuy stoltur, „og
náum yfir Evrópu frá Finnlandi til
Portúgals og Írlandi til Rúmeníu. Við
deilum stærsta markaði heims og
mikilvægri löggjöf, flest okkar hafa
sameiginlega mynt, við deilum landa-
mærum og pólitískum stofnunum;
við deilum fortíð og framtíð. Þið legg-
ið nú hart að ykkur að ganga í lið með
okkur.“
Það er nefnilega það. Ganga í lið
með „okkur“ og þá væntanlega gegn
„hinum“? Svo er að skilja á forseta
framkvæmdastjórnar ESB: „Leyfið
mér að minna ykkur á hvað við erum
að verja. Evrópubúar njóta forrétt-
inda í heiminum. … Við erum mesta
viðskiptaveldi heims. Þetta er árang-
ur sem vert er að vera stoltur af.
Hann sýnir einstaka getu okkar til að
þróast og tryggja um leið arfleifð
okkar. Við höfum enn getuna til þess.
Í breytilegum heimi eru hins vegar
önnur svæði tilbúin að gera betur en
við efnahagslega. Störf okkar og
áhrif eru í húfi.“
Sem sagt, standið með okkur gegn
hinum: „Í dag bið ég ykkur aðeins
um eitt,“ segir talsmaður ESB, „að
staldra við og átta ykkur á því að við
Evrópubúar erum í þessu saman.“
Það vantar bara kröfuna um lífsrými.
Allt þekkt og þvælt, málflutningur
þeirra sem ekki hafa lesið mann-
kynssöguna sér til gagns. Við sem
gagnrýnum þennan þankagang, er-
um ásökuð um hroka og þjóðmont,
eins og tuttugasta öldin hafi verið
þurrkuð út, með öllum sínum mílit-
arisma og stórveldisdraumum. Við
sem viljum gæta auðlinda Íslands,
sem við höfum gert af misjafnlega
mikilli trúmennsku, og oft í fátækt,
erum sögð vaða í villu. Getur það ver-
ið? Var þetta allt misskilningur, þjóð-
remba? Eftir allt saman? Varla. Ekki
talar reynslan því máli. Eða hvar
værum við nú stödd ef rétturinn til
fallvatnanna hefði verið seldur úr
landi eins og einhverjir vildu á önd-
verðri öldinni sem leið?
Nú geta menn haft hvaða skoðun
sem þeir vilja á Evrópusambandinu
og hvort við eigum heima þar innan-
dyra eða utan. En ég aftek hins veg-
ar framvegis að við sem leyfum okk-
ur að vísa til sameiginlegra
hagsmuna Íslendinga þegar auðlind-
ir og nýting þeirra er annars vegar
eða veltum því fyrir okkur hvaða fyr-
irkomulag sé líklegast til að tryggja
bein lýðræðisleg áhrif þjóðarinnar,
séum sökuð um að vera haldin ein-
hverri annarlegri rembu á sama tíma
og svona boðskapur er básúnaður.
Kannski það fari að renna upp fyrir
einhverjum að raunveruleg ástæða
er til að íhuga í alvöru hvernig við
best verjum auðlindir okkar og lýð-
ræðið gegn ásælni miðstýrðra stór-
veldahagsmuna.
Vonast til að við
höldum auðlindunum
Einhvers staðar sást í blaði nýlega
að ráðamenn væru vongóðir um að
verja mætti auðlindir Íslands í samn-
ingum við ESB. En hvers vegna
skyldum við yfirleitt vilja fórna auð-
lindum okkar og forræði yfir sam-
félagi okkar ef ávinningur er enginn
sýnilegur annar en að fá að vera þátt-
takandi í nýju stórríki? Gamalkunn-
ugt ráð, vel þekkt úr nýlendusög-
unni, er að draga upp mynd af glæstu
stórveldi þar sem „við sem erum
saman“ stöndum keik gegn „öllum
hinum“. Þetta er að mínu mati röng
uppsetning. Spyrja þarf hvort sé
vænlegra fyrir okkur – sem erum
þrjú hundruð þúsund talsins – að
taka þátt í alþjóðasamstarfi sem
neytendur á evrópskum stórmarkaði
með takmörkuð lýðræðisleg áhrif,
eða efla okkur sem fullvalda ríki sem
á í samskiptum við önnur ríki með
beinni aðkomu að samningum um öll
okkar mikilvægustu mál – þar á með-
al ráðstöfun sjávarauðlindarinnar,
okkar dýrmætasta fjársjóðs? Hvers
vegna ættum við að fórna þessari úr-
valsstöðu? Ég hef skilning á því sjón-
armiði að ósanngjarnt sé að eins lítið
samfélag og okkar skuli njóta þeirra
forréttinda sem við gerum. En mér
er það hins vegar fullkomlega óskilj-
anlegt að það skulum vera við sjálf
sem bjóðumst til að láta réttindin af
hendi – ekki í anda réttlætis eða jafn-
aðarmennsku, heldur bara til að fá að
vera með!
Hverju barni er það nú augljóst að
Evrópusambandið sækir það fast að
fá okkur inn enda augljósir hags-
munir í breyttri heimsmynd. Þá
breyttu heimsmynd sjá Kínverjar
líka greinilega fyrir sér og er það
engin tilviljun hve fyrirferðarmiklir
þeir eru að verða hér á landi. Það
sem við þurfum á að halda er að
horfa ískalt á það hvernig hags-
munum okkar verður best borgið í
gerbreyttum heimi. Ég er þeirrar
skoðunar að það gerum við best með
því að halda þétt utan um auðlind-
irnar og hafa síðan heiminn allan
undir sem markað og samstarfsvett-
vang í stað þess að múra okkur inni í
enn einum evrópskum stórveld-
isdraumnum.
Hugsum stórt
Við erum hluti af evrópskri menn-
ingu og eigum að leggja rækt við það
besta sem hún hefur upp á að bjóða,
og bjóða Evrópu upp á það besta sem
við eigum. Það gerum við ekki sem
auðtrúa lítilmagni heldur fólk sem
stendur upprétt og lætur ekki rugla
sig í ríminu með fagurgala og rembu-
tali. Þegar allt kemur til alls þá erum
við ekki eins lítil og stóri maðurinn í
Brussel reynir að telja okkur trú um.
Aðferðafræði hans er þekkt: Tala
alltaf ofan frá og niður. En svo er það
hitt sem getur gerst. Þegar kné-
krjúpandi maður rís á fætur, hættir
hann að vera lítill. Og þá verður líka
allt skýrara: Hagsmunirnir skilj-
anlegir og glerperlurnar sýnilegar.
Þá sætta menn sig ekki heldur við að
verða aumur virkisturn í norðri. Þeir
sjá að betri kostir bjóðast.
Virkisturn í norðri?
Eftir Ögmund
Jónasson » Við sem erum andvíg
inngöngu Íslands í
Evrópusambandið erum
iðulega sökuð um ein-
angrunarstefnu og jafn-
vel þjóðrembu. Í mínum
huga er ekkert fjær
sanni.
Ögmundur Jónasson
Höfundur er alþingismaður.