Morgunblaðið - 18.08.2010, Page 13

Fréttir 13INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. ÁGÚST 2010
FRÉTTASKÝRING
Önundur Páll Ragnarsson
onundur@mbl.is
Ef gera á friðlandið í Þjórsárverum
stærra en það er nú þegar, þá þurfa
friðlýsingunni að fylgja einhverjar
aðgerðir og úrbætur á svæðinu sem
ferðamannasvæði. Þetta segja
fulltrúar þeirra sveitarfélaga sem
Þjórsárver liggja innan og hafa valdið
í skipulagsmálum þar.
Sveitarfélögin eiga sér fulltrúa í
samráðsnefnd um friðun Þjórsár-
vera, ásamt fulltrúa Umhverfisstofn-
unar og ríkisins sem þjóðlendueig-
anda, þar sem svæðið telst allt vera
þjóðlenda. Umhverfisstofnun vinnur
að stækkun friðlandsins í samræmi
við gildandi náttúruverndaráætlun
sem legið hefur fyrir síðan í janúar
2008, síðan í tíð síðustu ríkisstjórnar.
Sú vinna skarast í sjálfu sér ekki við
vinnu rammaáætlunar, sem lýtur að
því að skera úr um hvort svæðið við
Norðlingaöldu sé meira virði vernd-
að, eða notað til orkuöflunar.
Vilja sjá rammaáætlun fyrst
Í þessari samráðsnefnd er verið að
semja um friðlýsingarskilmálana.
„Við viljum náttúrlega bíða eftir
því að rammaáætlun liggi fyrir svo
hægt sé að ákveða hvar friðlands-
mörkin eiga að liggja,“ segir Jón Vil-
mundarson, sveitarstjórnarmaður í
Skeiða- og Gnúpverjahreppi og einn
nefndarmanna. Afstaða sveitar-
stjórnarinnar er sú að best sé að fá
faglegt mat rammaáætlunar á Norð-
lingaölduveitu í núverandi mynd, áð-
ur en endanleg ákvörðun er tekin um
friðlýsingu. „Þetta hlýtur að eiga að
fá faglega umfjöllun í rammaáætlun
eins og allir aðrir kostir, en við erum í
sjálfu sér hlynnt þeirri vinnu að ræða
um friðlandsmörkin,“ segir Jón.
Það hefur verið ríkjandi skoðun
íbúa hreppsins að standa vörð um
Þjórsárver. Á sínum tíma var mjög
mikil andstaða við hin stóru áform.
„Ég held að það sé meirihluti fyrir
stækkun friðlandsins og þá þannig að
það hafi einhverja merkingu,“ segir
Jón. Með því á hann við að sveitar-
félögin fái einhverja aðstoð við að
vakta svæðið og hugsa um það. Að-
gengi verði bætt, vegir og stígar
gerðir, útsýnisstaðir og upplýsinga-
skilti sett upp. Hingað til hafi svæðið
verið friðlýst en ekkert gert til þess
að gera það aðgengilegra þeim sem
vilja njóta þess.
Norðlingaölduveita er ekki komin
inn á aðalskipulag í Skeiða- og Gnúp-
verjahreppi, en bróðurhluti Þjórsár-
vera, vestan árinnar, er innan þess
hrepps.
Hlynntari Norðlingaölduveitu
Sveitarfélögin austan megin árinn-
ar eru hins vegar hlynntari Norð-
lingaölduveitu, í þeirri smækkuðu
mynd sem hún er í nú, heldur en ná-
grannarnir vestan megin. Afstaða
Rangárþings ytra er og hefur verið
sú að meta eigi veituna í rammaáætl-
un og að ekki sé ástæða til að stækka
friðlandið meira í suður.
Eydís Þ. Indriðadóttir, sveitar-
stjóri í Ásahreppi, segir að hreppur-
inn hafi frekar lagst gegn stækkun
friðlandsins í suður. Hún talar þó á
svipuðum nótum og Jón Vilbergsson
um inntak friðlýsingarinnar. Hingað
til hafi ekki fylgt neinar aðgerðir. „Í
raun viljum við fyrst sjá að það verði
efnt, sem átti að gerast með friðlýs-
ingunni,“ segir Eydís, um það hvort
hún vilji stækkun til suðurs.
Hún segir að fundað hafi verið með
Svandísi Svavarsdóttur í Hrauneyj-
um fyrr á árinu og þá hafi Svandís
sýnt vilja til þess að gera eitthvað fyr-
ir hið friðlýsta svæði.
Hluti af vandanum sé hins vegar að
erfitt sé að verðleggja land með tilliti
til ferðaþjónustu og litið hafi verið
hornauga að rukka inn á sérstök
landsvæði. Áhyggjur vakni ef beina á
ferðafólki inn á svæði þar sem ekki er
hægt að taka við auknu streymi og
stýra umferðinni.
Morgunblaðið/RAX
Í Þjórsárverum Ekki eru allir á eitt sáttir um hversu stórt friðlandið eigi að vera, en í jaðri veranna skiptast á gróður og gróðurleysi. Samkvæmt gögnum
Landsvirkjunar eyðast um 20 hektarar gróðurlendis með núverandi áformum. Þá er ljóst að sjónræn áhrif framkvæmda í jaðri veranna ná langt inn í þau.
Vilja betra aðgengi í Þjórsár-
verum ef stækka á friðlandið
 Flestir vilja fá mat rammaáætlunar á Norðlingaölduveitu í núverandi útfærslu
120.000
heimili nota ca 600 GWst
af raforku á ári, eða 5.000
KWst hvert.
36.000
tonn af áli, að minnsta
kosti, má framleiða með
600 GWst af orku
Þrjú
gagnaver sem nota 200
GWst hvert á ári mætti
knýja með orkunni
‹ ORKA TIL HVERS? ›
»
Umhverfisstofnun er komin langt með drög að skil-
málum fyrir stækkun friðlandsins í Þjórsárverum, að
sögn forstjórans, Kristínar Lindu Árnadóttur. Í lok
þessa mánaðar á að halda fund með hagsmuna-
aðilum, eins og Landsvirkjun, sveitarfélögum, nátt-
úruverndarsamtökum og jeppaklúbbnum 4x4. Þar
gefst þeim færi á að gera athugasemdir við skil-
málana og síðar verður almenningi einnig gefinn
frestur til að gera athugasemdir. Friðlýsingin, ef af
verður, er svo gefin út með svipuðum hætti og reglu-
gerð, undirrituð af umhverfisráðherra.
„Enn þann dag í dag hefur svæði aldrei verið frið-
lýst nema með samþykki sveitarfélaga og landeigenda,“ segir Kristín
Linda. Sem fyrr segir vilja sveitarfélögin bíða niðurstöðu rammaáætlunar
um Norðlingaölduveitu, í því sambandi. Því verður hægara sagt en gert
að klára stækkun friðlandsins óháð niðurstöðu rammaáætlunar.
Stjórnarþingmenn sem rætt var við í gær vildu sumir halda Norðlinga-
ölduveitu innan rammaáætlunar, en aðrir, í báðum stjórnarflokkum, sáu
ekkert því til fyrirstöðu að taka hana út fyrir sviga, í ljósi mikilvægis
Þjórsárvera og verndunar þeirra.
Aldrei friðlýst gegn vilja íbúa
SKILMÁLAR STÆKKUNAR FRIÐLANDSINS LANGT KOMNIR
Kristín Linda
Árnadóttir
Hrafnista stendur nú í flutningum
frá Vífilsstöðum í Garðabæ og Víði-
nesi og fóru þeir fyrstu þaðan á
mánudaginn var en flutt er á Suður-
landsbraut í nýtt húsnæði.
Að sögn Bolla Valgarðssonar, ráð-
gjafa, er þetta gert í sparnaðarskyni
en einnig vegna þess að á nýja staðn-
um mun fara betur um fólkið. „Þetta
er orðið gamalt og lúið og í raun er
Víðines orðið barn síns tíma. Þetta
er mjög skiljanlegt, þetta er allt
saman nýtt og margir fara úr tví-
menningsherbergjum í einstaklings-
herbergi,“ segir hann. „Það er allt
nýtt þarna og þetta er eina og fyrsta
stóra dvalar- og hjúkrunarheimilið
sem er rekið í samræmi við dönsku
hugmyndafræðina, sem gengur út á
smáeiningar og það að þetta sé
heimili, ekki stofnun.“
Hvað verður um Vífilsstaði?
Bolli segir að markmiðið sé að
hverfa frá þessum sjúkrahúsabrag
og reyna að afmá þá stofnanavæð-
ingu. „Þetta er í raun eftirfylgni við
þá stefnu sem heilbrigðisráðuneytið
gaf út 2008 eða 2009,“ segir Bolli.
Hrafnista mun þó ekki koma til með
að halda áfram með reksturinn held-
ur mun Grund sjá um hann.
„Það veit enginn hvað verður um
Vífilsstaði. Þeir eru í landi Garða-
bæjar en ríkið á allan húsakost. Þó
hafa komið tillögur um farfugla-
heimili, golfhótel og fleira. Landspít-
alinn gerir jafnvel tilkall líka.“
Að sögn Hjördísar Vilhjálms-
dóttur hjá fjármálaráðuneytinu hef-
ur húsið verið í umsjá Landspítalans
og ef hann heldur ekki áfram ein-
hvers konar starfsemi þá þarf ráðu-
neytið að huga að tillögum.
gunnthorunn@mbl.is
Heimilisfólk yfirgefur
Vífilsstaði og Víðines
Morgunblaðið/Kristinn
Vífilsstaðir Íbúar kvöddu Vífilsstaði í gær og í dag verður hurðinni síðan
skellt í lás. Fólkið flytur í nýtt hjúkrunarheimili á Suðurlandsbraut.
Héraðsdómur Reykjavíkur hefur
fallist á kröfu Íslenskra aðal-
verktaka (ÍAV) um að félagið fái
verðbætur á samning vegna bygg-
ingar hinnar umdeildu sundlaugar
og viðbyggingar við íþróttahús á
Álftanesi. Var fasteignafélagið
Fasteign hf. dæmt til að greiða ÍAV
112 milljónir króna og þar af nema
verðbæturnar samkvæmt dómnum
105 milljónum króna.
Fasteign hf. samdi við ÍAV um
verkið í mars 2008 í kjölfar útboðs í
desember 2007. Samningsfjár-
hæðin var tæpar 604 milljónir kr.
og var m.a. tekið fram í samn-
ingnum að engar verðbætur yrðu
greiddar á samningstímanum.
Deila fyrirtækjanna í kjölfarið
snerist síðan um það hvort slíkur
forsendubrestur hefði orðið að
víkja ætti verðbótaákvæðinu til
hliðar.
Héraðsdómur vísar m.a. til þeirr-
ar niðurstöðu matsmanna að
óvissuástandið á byggingamarkaði
á árinu 2008 vegna hrunsins hafi
orðið til þess að fleiri byggingarað-
ilar með óverðbætta verksamninga
hafi fengið leiðréttingar.
Hafi Samtök iðnaðarins beitt sér
fyrir hönd umbjóðenda sinna og
samkomulag náðst við
Reykjavíkurborg, einn stærsta
verkkaupanda landsins, um að taka
upp verðbætur miðaðar við hækk-
un byggingarvísitölu.
Fá verðbætur vegna
Álftanessundlaugar
Ásgeir Ásmundsson, sem leigir
Skógá undir Eyjafjöllum, hefur í 10
ár ræktað hafbeitarlax í ánni og
tekist að gera úr henni ágæta
veiðiá, þar hafa undanfarin tvö ár
veiðst að jafnaði um þúsund laxar á
ári. En nú er áin full af ösku; lítið
stoðar þótt Ásgeir hafi látið grafa
út neðri hluta árinnar.
Hann segist nú hvergi fá aðstoð,
það sé sárt eftir að hafa lagt í þetta
mikla vinnu. Ekki hjá Bjargráða-
sjóði bænda þótt um hagsmunamál
fyrir bændur sé að ræða. Og ekki
hjá Rangárþingi eystra, þótt mörg
hundruð viðskiptavinir hans hafi að
sjálfsögðu skilið eftir verulegt fé í
sveitarfélaginu.
„Þeir vísa á Viðlagatryggingu
sem bætir bara tjón á eignum,“ seg-
ir Ásgeir. „Eins og til að strá salti í
sárin lét svo Viðlagatrygging
hreinsa öll plön á svæðinu, við bæi
og annars staðar, þótt það sé utan
við verkahring hennar. Þeir segjast
vera að verja eignir en ég er búinn
að leggja líklega 70 milljónir í ána.“
kjon@mbl.is
Mokað Sandi mokað úr farvegi Skógár.
Skógá full af ösku
og engin aðstoð