Morgunblaðið - 08.01.2011, Blaðsíða 28

28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. JANÚAR 2011
Viðskiptaráðherra
hefur óskað eftir um-
ræðu í þjóðfélaginu um
stefnu í peningamálum
og er það vel.
Við eigum nú banka-
fólk sem er reynslunni
ríkara og hefur vonandi
lært sína lexíu og
Seðlabankans er því í
bráð og lengd að
tryggja það að íslenskt
fjármálakerfi öðlist með árunum
traust og tiltrú að nýju. Það verður
ekki nema að það sé kristalklárt að
meginhlutverk bankans umfram allt
annað sé að tryggja öruggt fjár-
málaumhverfi. Það má taka þann
tíma sem það þarf en að því skal
keppt, baráttan við verðbólguna get-
ur haldist í hendur við það markmið
en leiðir kunna einnig að skilja og þá
verður bankinn að hugsa um traustið
og eftirláta öðrum að taka slaginn við
verðbólguna.
Í peningamálastefnuvali er gjarn-
an bent á þrjár leiðir sem val en að-
eins er hægt að para tvær þeirra
samtímis. Fyrsta parið af þremur er
það ástand sem við búum við núna,
leið þar sem gengið er ákvarðað af
Seðlabankanum en ekki á markaði og
Seðlabankinn ákvarðar vexti, en flæði
fjármagns er heft, að mínu mati
versta parið af öllum og það sem síst
skal kjósa ætli þjóðin að forðast ein-
angrun og vesöld. Annað parið er svo
þar sem gengið er ákvarðað af Seðla-
bankanum og flæði fjármagns er
frjálst, þá verður erfitt að ráða vaxta-
stiginu. Þessi kostur er ekki góður
sem framtíðarval en góður kostur á
yfirgangstíma. Síðasta
parið og það sem okkur
ber að stefna að er að
hafa frjálst flæði fjár-
magns til og frá landinu
en ráða vöxtunum inn-
anlands, þá stjórnast
gengið fremur á mark-
aði. Síðastnefndi kost-
urinn er forsenda þess
að við getum sem
menntuð og dugandi
þjóð keppt við aðrar
þjóðir og veitt þegnum
okkar þau bestu kjör
sem bjóðast.
Við erum nú þessa daga að semja
við Evrópusambandið um aðild. Þeg-
ar Evrópusambandslöndin ákváðu að
hafa evru sem gjaldmiðil völdu þau í
aðlögunarferlinu leið sem ég hef hér
lýst sem pari númer tvö (yfirgangs-
leið) þar sem Seðlabankinn hvers
lands ákvarðar gengi krónunnar og
flæði fjármagnsins er frjálst. Um er
að ræða yfirgangsleið úr þeirri stöðu
sem við búum við nú og til þeirrar
leiðar sem mun leiða til mestrar vel-
megunar. Yfirgangsleiðin sem hér er
nefnd verður því aðeins farin að
seðlabanki Evrópu ábyrgist að verja
krónuna gegn spákaupmennsku og
tímabundnum vanda vegna fjár-
magnsflótta, um það þarf að semja
sem fyrst.
Val á þessari leið er góður kostur í
dag þar eð krónan er veik og tryggir
þannig vöxt atvinnuvega sem keppa á
erlendum markaði við öflun gjald-
eyris. Hins vegar er margt sem bend-
ir til þess að nauðsynlegt sé að hafa
endurskoðunarákvæði í samningnum
um gengið þar sem við getum lagað
það að evru (styrkt gengi krónunnar
frá því sem nú er) og ætti því aðlög-
unarferlið að vera nokkuð langt þann-
ig að við tækjum ekki ákvörðun um
að kasta krónunni fyrr en t.d. 2020.
Efnahagskerfi okkar er það laskað og
undirliggjandi eru leiðréttingar sem
við þurfum að gera á næstu árum, því
er afar mikilvægt að forðast það að
ákvörðun um gengi á krónu við upp-
töku evru verði tekin fyrr en við
sjáum fram á traustara efnahagslíf.
Það verður ekki á næstu árum og því
hættulegt að hafa innbyggða óvissu
sem við getum forðast ef við gefum
okkur til þess tíma. Margir spá evru
illum örlögum, peningalega kann að
vera nokkur fótur fyrir því en evran
hefur aðra hlið sem er pólitísk. Evran
sameinar m.a. Grikki í suðaustri og
Finna í norðvestri, gildi hennar er því
annað og meira en bara peningalegt.
Evrópusamstarfið snýst fyrst og
síðast um að komast hjá sundrungu
meðal þjóða og efla hag þeirra með
aukinni efnahagslegri samvinnu það
kann að auka líflíkur evrunnar. Okkur
liggur ekki á að taka ákvörðun um að
kasta krónunni, við þurfum hins vegar
góðan tíma til aðlögunar svo við getum
þegar og ef þar að kemur metið kosti
þess að fórna krónunni fyrir evru.
Kallað eftir stefnu
í peningamálum
Eftir Bjarna Pétur
Magnússon » Í samningaviðræð-
unum eigum við að
semja um að krónan
komist í var. Tökum
okkur hins vegar góðan
tíma í að ákvarða hvort
við skiptum henni út
fyrir evru.
Bjarni Pétur Magnússon
Höfundur er hagfræðingur.
Sevilla
Verð kr. 99.900
Netverð á mann, m.v gistingu í tvíbýli á Hotel Monte
Carmelo *** í 4 nætur með morgunmat. Aukagjald fyrir
einbýli kr. 22.680.
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Birt með fyrirvara um prentvillur.
Heimsferðir áskilja sér rétt til leiðréttinga á slíku.
Ath. að verð getur breyst án fyrirvara.
28. mars í 4 nætur
frá kr. 99.900
Heimsferðir bjóða
spennandi ferð til
Sevilla í vor. Á
þessum árstíma er
veðrið mjög
þægilegt, enda vorið
komið á þessum
slóðum. Flogið
verður með
Icelandair í
morgunflugi til
Sevilla 28. mars og
til baka um kvöldið
þann 4. apríl.
Fjölbreytt gisting í
boði á mjög góðum
hótelum í borginni. Gríptu þetta frábæra tækifæri
og njóttu þín í borginni sem býður frábært mannlíf
og fjölbreytni í menningu, afþreyingu að ógleymdu
fjörugu næturlífi og endalausu úrvali veitingastaða
og verslana.
Morgunflugmeð Icelandair
Að svara Stak-
steinahöfundi Morg-
unblaðsins er að vísu
svolítið eins og að
reyna að ræða við veð-
urbarða og sam-
anfrosna steinvölu í
fjöruborðinu hér úti á
Granda en ég má þó
eigi að síður til með að
nefna þá atlögu sem
sneidd er að mér í
blaðinu á fimmtudag.
Staksteinahöfundur hefur það eink-
um að athuga við stjórnmálafræði-
lega greiningu mína á ástandinu í
VG, sem ég ræddi á Rás 2 í vikunni,
að ég sé fyrrverandi varaþingmaður
Samfylkingarinnar. Engin tilraun er
hins vegar gerð til að ræða efnislega
það sem ég hafði að segja. Tilgang-
urinn með svona stimplunum er að
gera menn ótrúverðuga. Á íþrótta-
máli heitir þetta að fara í manninn í
stað þess að gera einu sinni tilraun
til að ná af honum boltanum.
Maður er auðvitað orðinn vanur
svona skæðadrífum og ætti ekki að
kippa sér upp við þær. En þó finnst
mér rétt að taka það fram hér og nú,
að þegar ég sneri mér að fræðistörf-
um fyrir allmörgum árum þá hætti
ég um leið afskiptum af stjórn-
málum. Ég skal reyna að segja þetta
eins skýrt og mér frekast er unnt:
Ég er ekki í neinum stjórn-
málaflokki. Hvorki Samfylkingunni
né öðrum. Og ég geng
ekki erinda Samfylk-
ingarinnar fremur en
annarra stjórnmálaafla.
Eins og öllum sem
nenna að skoða það sem
ég hef sagt ætti að vera
bersýnilegt.
Og fyrst ég er farinn
að ræða þessa hluti hér
þá get ég svo sem líka
látið fylgja að ég er ekki
á launum hjá Evrópu-
sambandinu eins og svo
oft er haldið fram af
skítadreifurum á netinu. Bara svo
það sé á hreinu þá á ég í fjárhags-
legu sambandi við Háskólann á Bif-
röst, útgáfufélagið Veröld, The Gu-
ardian, DV og núna um stundarsakir
við ríkisstjórn Noregs vegna rann-
sóknaverkefnis um Evrópumál. Og
svo eftir rúman mánuð við þjóðina
vegna Stjórnlagaþings.
Þrátt fyrir þessi fjárhagslegu
tengsl – og hvað svo sem Staksteinar
Morgunblaðsins kunna að hafa um
þau að segja – þá á ég mig nú samt
sem áður sjálfur.
Fyrrverandi vara
Eftir Eirík
Bergmann
Eiríkur Bergmann
Einarsson
»Ég er ekki í neinum
stjórnmálaflokki.
Hvorki Samfylkingunni
né öðrum.
Höfundur er doktor í stjórn-
málafræði.
Mér áskotnaðist
nokkur bunki af Morg-
unblaðinu á dögunum
og rakst þar á viðtal
við Pál Hersteinsson í
Mbl. 15. des. sl. þar
sem hann barmar sér
ögn undan forsvars-
mönnum Bjarmalands
félags refaveiðimanna
eins og hann kýs að
nefna félagið og jafnt
og þessir forsvarsmenn nefnir hann
ekki nöfn frekar en þeir.
Páll kvartar undan því að téðir
forsvarsmenn haldi því fram að allt
hafi farið á verri veg þegar hann
tók við starfi veiðistjóra og telur
það sögufölsun hina verstu, (þó hef-
ur hann sjálfur sagt að refastofninn
hafi tífaldast síðan 1980.) Þetta er
ekki alveg réttur skilningur hjá
Páli. Rétt er hins vegar að forsvars-
menn telja að um það leyti hafi farið
að halla á verri veg þó að einhver
smá fjölgun hafi orðið fyrr, en
fyrsta alvöru feilsporið var að setja í
lög að veiðistjóri skuli vera líffræð-
ingur en því kom Páll inn lögin sem
sett voru í maí 1994. Það er alveg
morgunljóst að þarna telur alla
vega stjórn Bjarmalands félags at-
vinnuveiðimanna á ref og mink að
gerð hafi verið grundvallarmistök
og telur rétt að lífræðingar sjái um
rannsóknir og vöktun stofna, þeirra
menntun snýr að því. Á sama hátt
eru reyndir veiðimenn hæfastir til
að stjórna og sjá um fækkun í dýra-
stofnum sem ákveðið er að þurfi að
grisja.
Það vita flestir að refastofninn fór
að ná sér eftir að vera í lágmarki
1975 en 1985 og enn síðar fer fjölg-
unin að verða hraðari og um 2000
tekur alveg steininn úr og fjölgunin
kemst á flug. Páll talar um stækk-
andi fýla- og gæsastofna og að heið-
lóustofninn hafi fjórfaldast í vetr-
artalningu þarna sé skýringin á
fjölgun refa. Grágæs hefur samt
verið á válista vegna fækkunar en
rétt er að fýl hefur fjölgað. Lítið
mun vera af heiðlóu alla vega á
Vestfjörðum í vetrartalningu en lak-
ast er að þar á lóan eins og annar
mófugl víða erfitt með ungauppeldi
á sumrin.
Páll nefnir ekki
stöðu rjúpnastofnsins
á tímabilinu sem refa-
stofninn tífaldast, en
miðað við þann fjölda
sem menn þekktu fyrir
1970 er hann einfald-
lega hruninn og það
vita þeir sem ákváðu
réttilega veiðibann á
rjúpu sem síðan var af-
létt að litlu leyti þegar
einhverjar rjúpur fóru
að sjást aftur.
Páll bendir líka réttilega á að
hætt hafi verið að greiða sér-
staklega fyrir grenjaleit 1997 og
verðlaun fyrir hlaupadýr og gren-
dýr hækkuð. Hann nefnir ekki að
líffræðingarnir í starfi veiðistjóra
hafa ekki talið ástæðu til að hækka
laun veiðimanna í þrettán ár, þessar
greiðslur hafa staðið óbreyttar síð-
an 1997. Hvað skyldu laun veiði-
stjóra hafa hækkað mikið á sama
tíma?
Páll nefnir líka sem líklega
ástæðu fjölgunar refa að svo hafi
menn farið að bera út í stórum stíl
og refurinn hafi verið í veislu allan
veturinn þegar mestu máli skiptir
fyrir hann upp á frjósemi. Svo að-
eins síðar í greininni að í ár hafi
meðal legörafjöldinn aðeins verið að
5 sem er það minnsta sem mælst
hefur. Jahá, svona eru nú vísindin
eða hafa menn ekki munað eftir að
fóðra refinn?
Í lokin er ég svo alveg sammála
Páli um að það er ótækt að verið sé
að fóðra varginn hverju nafni sem
hann nefnist. Menn eigi alls ekki að
bera út nema að ætla sér að sinna
veiðinni.
Refurinn ráðsnjalli
Eftir Guðbrand
Sverrisson
» Á sama hátt eru
reyndir veiðimenn
hæfastir til að stjórna
og sjá um fækkun í
dýrastofnum sem
ákveðið er að þurfi að
grisja.
Guðbrandur Sverrisson
Höfundur er bóndi og í stjórn
Bjarmalands, félags atvinnuveiði-
manna á ref og mink.