Morgunblaðið - 22.08.2011, Blaðsíða 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 22. ÁGÚST 2011
KVIKMYNDIR
Börkur Gunnarsson
Önundur Páll Ragnarsson
Kvikmyndaskóli Íslands hefur um
árabil verið eitt öflugasta ef ekki öfl-
ugasta framleiðslufyrirtæki landsins
þar sem þar hafa verið framleiddar
80-90 stuttmyndir á önn eða um 160-
180 stuttmyndir á ári. Í árdaga skól-
ans var ekki hægt að ganga að gæð-
unum vísum hjá skólanum en með ár-
unum breyttist það. Nú í ár voru til
dæmis 70% þeirra stuttmynda sem
samþykktar voru inná stutt-
myndahátíð Reykjavíkur fram-
leiddar í Kvikmyndaskóla Íslands.
Það verður sjónarsviptir af skólanum
og bransinn mun svo sannarlega
finna fyrir skorti á fagþekkingu ef
öðrum skóla verður ekki komið á
laggirnar.
En ef öðrum skóla verður komið á
laggirnar er ástæða til að læra af því
hvað gekk upp hjá þessum skóla og
hvað gekk ekki upp. Gæðastimpill
samtakanna CILECT sem eru al-
þjóðleg samtök kvikmyndaskóla var
gleðilegur og sýndi að margt var gert
rétt í skólanum. Þessháttar gæða-
stimpill er ekki ókeypis. Alls kenna
um 32 framhaldsskólar og háskólar
kvikmyndagerð í Danmörku, Svíþjóð
og Noregi, og að auki bjóða 78 lýðhá-
skólar upp á kvikmyndatengt nám,
en af þessum 110 kvikmyndaskólum
á Norðurlöndunum hafa aðeins 5
fengið gæðastimpil CILECT.
Þegar talað er við kennara innan
Kvikmyndaskólans eru ekki allir á
því að allt hafi verið gert rétt í stjórn
skólans. Sumir kennararnir hafa tek-
ið undir gagnrýni ráðuneytisins og
Ríkisendurskoðunar á reksturinn og
stjórn skólans og ef að nýr skóli verð-
ur byggður á grunni þess gamla er
ástæða til að hlusta á þessar gagn-
rýnisraddir.
Nýr skóli?
Í spjalli við Skúla Helgason, for-
mann menntamálanefndar Alþingis, í
síðustu viku var hann sammála því að
ríkisstyrkurinn til Kvikmyndaskóla
Íslands hefði verið ansi lágur á hvern
nemanda. Á honum mátti skilja að
hann sæi fyrir sér að einhverskonar
kvikmyndaskóli tæki við sem væri
með færri nemendur og hærri styrk
á nemanda.
Af orðum Elíasar Jóns Guðjóns-
sonar, aðstoðarmanns ráðherra,
mátti líka ráða að þeir vildu tryggja
framboð á einhverskonar kvik-
myndagerðarnámi hér á Íslandi.
Hann sagði orðrétt: „Við teljum að
það eigi að vera framboð á kvik-
myndanámi í landinu en hvaða leiðir
við förum til að tryggja það mun
koma í ljós.“
Enn er von
En forsvarsmenn Kvikmyndaskóla
Íslands hafa ekki gefið upp alla von
eins og kemur fram í spjalli sem
Morgunblaðið átti við Hilmar Odds-
son, rektor Kvikmyndaskóla Íslands,
í gær.
„Við teljum okkur hafa ærna
ástæðu til bjartsýni. Forsætisráð-
herra gaf okkur vonarneista með
þessum orðum sínum, þegar öll sund
virtust lokuð. Og sá vonarneisti hefur
ekki verið slökktur,“ segir Hilmar.
Jóhanna Sigurðardóttir forsætis-
ráðherra sagði á föstudag að skól-
anum yrði tryggt fjármagn til þess að
geta haldið áfram rekstri, en í kvöld-
fréttum RÚV sama dag var birt at-
hugasemd frá aðstoðarmanni hennar,
þess efnis að ekkert slíkt hefði verið
samþykkt í ríkisstjórn. Jóhanna hef-
ur þó ekki dregið orð sín til baka.
Hilmar segir ekki hægt að skilja
hlutina öðruvísi en svo að það sem
forsætisráðherra segi standist, a.m.k.
þar til hún tekur það til baka með
skýrum hætti. Hann segir Jóhönnu
hafa brugðist vel og fallega við boði
um að mæta á kvikmyndasýningu hjá
skólanum í gær, en hún hafi ekki
komist. Full virðing sé í samskiptum
hennar við skólann.
Tíminn alveg að renna út
Ekki verður af skólasetningunni
sem ráðgerð hafði verið á morgun, en
Hilmar segir að ef yfirleitt eigi að
kenna við skólann í haust þurfi skóla-
setning að verða í lok vikunnar eða
byrjun þeirrar næstu.
„Ég held að menn séu að tala sam-
an. Við erum að tala saman í okkar
ranni. Dagurinn er ekki að kvöldi
kominn. Við skulum bara sjá, þetta er
staðan núna og hún gæti breyst áður
en dagurinn er á enda,“ segir Hilmar,
þegar hann er spurður hvort einhver
hreyfing sé á málunum. Hann kveðst
munu setja sig í samband við forsæt-
isráðuneytið í vikunni ef ekkert ger-
ist fljótlega.
Hann segist vilja kynna málið fyrir
fólki með staðreyndum og bendir í
því sambandi á vef sem hann hefur
látið setja upp, stadreyndir.com, en
þar að auki má finna ítarlega umfjöll-
un um mál skólans í Sunndagsmogg-
anum frá því í gær.
Hilmar segir jafnframt að málinu
sé mætt með nokkru skilningsleysi
og litið sé svo á að nemendur skólans
eigi einfaldlega að snúa sér að ein-
hverju öðru en kvikmyndagerð, þeg-
ar skólinn líður undir lok. Hins vegar
séu margir nemendur í skólanum
vegna þess að þeir hafi ástríðu fyrir
þessu námi og geti ekki hugsað sér að
mennta sig í neinu öðru fagi.
Námsráðgjafi mætti
Á föstudaginn hélt mennta-
málaráðuneytið fund með nemendum
skólans og segir Hilmar að á fundinn
hafi mætt, ásamt ráðuneytisstarfs-
mönnum, námsráðgjafar sem hafi
boðið nemendum aðstoð við að finna
út úr því í hvaða annað nám þeir
gætu farið. M.ö.o. hvernig þeir gætu
skipt um stefnu í lífinu.
„Þetta var kannski fallega meint,“
segir Hilmar „en nemendur tóku
þessu margir frekar illa.“
Morgunblaðið/Kristinn
Mótmæli Nemendur Kvikmyndaskóla Íslands eru hér á náttfötum á Austurvelli en þeir hafa líka sett mörg skemmtileg myndbönd á netið til að mótmæla.
Framleiddi 180 myndir á ári
 Kvikmyndaskóli Íslands hefur framleitt mikinn fjölda stuttmynda  Ekki hafa allir verið sáttir við
stjórn skólans eða skipulag hans  Rektor skólans heldur enn í vonina og það gera nemendur líka
Skúli Helgason er formað-
ur Menntamálanefndar Al-
þingis.Aðspurður hvort
honum finnist það ekki
orka tvímælis að dæma
Kvikmyndaskóla Íslands
ekki hæfan til reksturs
sem hefur hlotið alþjóð-
legar viðurkenningar fyrir
gæði starfs síns auk þess
sem hann hefur verið rek-
inn á svo hagkvæman hátt
að framlag ríkisins á hvern nemanda skólans
er ekki nema tæp 3% af því sem ríki Norður-
landanna styrkja kvikmyndaskóla sína um
segist hann verða að taka mark á niðurstöðu
Ríkisendurskoðunar. „Það er afstaða Rík-
isendurskoðunar að þeir geti ekki mælt með
því að skólinn fái frekari fjárframlög vegna
þeirrar óvissu sem ríkir um reksturinn. Nú
mun fara fram sérstök úttekt Ríkisend-
urskoðunar á fjárreiðum skólans og síðan
verður tekin ákvörðun um framhaldið þegar
niðurstaða hennar liggur fyrir,“ segir Skúli.
Skúli var í viðtali á Rás 2 í vikunni þarsem
mörgum fannst hann ýja að því að eitthvað
hefði verið farið illa með fé í skólanum og að-
spurður hvort hann geti nefnt dæmi um það
segist hann ekki hafa ýjað að því í viðtalinu.
„Ég sagði hins vegar að ég hefði efasemdir
um að þetta rekstrarform gengi óbreytt. Ég
sagði að það þyrftu fleiri aðilar að koma að
rekstrinum til að grundvöllurinn væri traust-
ari svo nemendur gætu treyst því þegar þeir
hefja nám að þeir fái lokið því. Sú skoðun
fær staðfestingu í afstöðu Ríkisendurskoð-
unar,“ segir Skúli.
Aðspurður hvort það sé ekki skrítið að það
sé fyrst núna verið að kalla eftir áliti Rík-
isendur− skoðunar, nokkrum dögum áður en
skólahald átti að hefjast, þrátt fyrir að
vandamálið hafi verið uppi á borði í ráðu-
neytinu í meira en hálft ár, segir hann að svo
sé. „Ég get alveg tekið undir það að það
hefði verið fullt tilefni til að óska eftir áliti
Ríkisendurskoðunar fyrr. Það eru margir
mánuðir síðan það varð ljóst að það þyrfti að
grípa inní og finna lausn á rekstrarvanda
skólans,“ segir Skúli.
Lágur kostnaður skólans
Aðspurður hvort vandamál skólans sé ekki
tilkomið vegna þess að ríkið hafi verið að
svelta skólann árum saman og hann sýnt
fram á góðan rekstur þegar litið er til þess
að á Norðurlöndunum fái kvikmyndaskólar
yfir 10 milljónir í styrk miðað við hvern nem-
anda en hér fái kvikmyndaskólinn aðeins 278
þúsund krónur á hvern nemanda tekur hann
undir það að framlagið hafi ekki verið sann-
gjarnt til skólans undanfarin ár. „Ég hef ein-
mitt bent á að ríkisframlög til skólans hafa
verið mjög lág hér á landi. Það hefur vantað
uppá það að stjórnvöld hafi gætt jafnræðis
gagnvart einkaskólum varðandi fjárveitingar.
Aðrir skólar á framhaldsskólastigi hafa feng-
ið talsvert hærri framlög en kvikmyndaskól-
inn miðað við hvern nemanda og skólinn var
bara með styrktarsamning sem var í sjálfu
sér óháður nemendafjölda. Hins vegar er for-
senda þess að hægt sé að leiðrétta þennan
mun að fyrir liggi faglegt mat á því að skól-
inn hafi farið vel með það almannafé sem
hann hefur fengið,“ segir Skúli.
Í ljósi þess hve gríðarlega miklir hags-
munir eru í gangi fyrir heila listgrein, auk
þeirra hundruð nemenda sem eru í skólanum
að er þá ekki skrítið að láta 14 milljónir sem
bar á milli tilboðs ríkisins og þess sem skól-
inn taldi sig þurfa til rekstursins verða til
þess að setja skólann á hliðina? „Því miður
þarf meira til að leysa rekstrarvanda skólans.
Ef þetta snerist bara um þessar fjórtán millj-
ónir, þá væri búið að leysa þetta fyrir löngu
síðan, ég fullyrði það. Því til viðbótar eru
þungar skuldir sem hvíla á rekstrinum.
Stjórnvöld þurfa að hafa mjög sterk rök fyrir
því að nota almannafé til að greiða niður
skuldir einkaskóla, sem hann ber sjálfur
ábyrgð á. Þar fyrir utan setur staða ríkisfjár-
mála ráðuneytinu þröngar skorður.
Það er niðurskurðarkrafa á alla framhalds-
skóla í landinu og það er mjög umdeilanlegt
að taka einn skóla útúr og margfalda framlög
til hans en skera niður hjá öðrum skólum.
Það er vandinn sem ráðuneytið stendur m.a.
frammi fyrir. Ráðuneytið bauð ríflega 40%
hækkun ríkisframlags en það dugir ekki til
að koma rekstrinum á réttan kjöl og lengra
verður ekki gengið nema Ríkisendurskoðun
gefi út fjárhagslegt heilbrigðisvottorð fyrir
skólann.
Vandi skólans á að miklu leyti rætur að
rekja til þess að árið 2007 var námsbrautum
fjölgað úr einni námsbraut uppí fjórar. Skól-
inn fékk viðurkenningu frá ráðuneytinu á
þessum námsbrautum en hins vegar fylgdi
því engar samþykktir á tilteknum fjölda
nemenda eða vilyrði um aukin framlög. Báðir
hafa því eitthvað til síns máls þegar um
þessa framkvæmd er deilt. Skólinn getur
sagt að ráðuneytið hafi ekki sett sér stólinn
fyrir dyrnar og ráðuneytið getur sagt að við-
urkenningu á námsbrautunum hafi ekki fylgt
neitt vilyrði fyrir því að fjárframlög myndu
aukast. Það má alveg gagnrýna þá afgreiðslu
ráðuneytisins árið 2007. Þar hefði verið til-
efni til að gera þjónustusamning með föstum
nemendaframlögum sem hefði treyst veru-
lega rekstrargrundvöll skólans en því miður
var það ekki gert og síðan hafa safnast upp
skuldir sem nú eru að sliga reksturinn. En
þetta er verkefni sem þarf að leysa hratt og
vel og öllu skiptir að hagsmunir nemenda
verði tryggðir, skólinn og stjórnvöld verða að
bindast samtökum um að finna ásættanlega
lausn fyrir nemendur sem allra fyrst. ,“ segir
Skúli.
Verðum að finna lausn fyrir nemendur
Skúli Helgason