Morgunblaðið - 04.10.2011, Blaðsíða 6

Runólfur Ólafsson, framkvæmda-
stjóri FÍB, segir að með 5,1% hækk-
un á bensíngjaldi séu stjórnvöld að
ganga þvert á þær yfirlýsingar að
ekki eigi að hækka skatt á almenn-
ing. Þessi hækkun muni koma verst
við þá sem búa í
hinum dreifðari
byggðum lands-
ins og þurfi að
fara um langan
veg eftir þjón-
ustu. Því sé um
dreifbýlisskatt
að ræða, og einn-
ig sé verið að
hækka bifreiða-
gjöld. Telur
Runólfur að mið-
að við forsendur
fjárlaga myndi hækkun bensín- og
kolefnisgjalds þýða hækkun um
5,60 krónur á hvern lítra, með virð-
isaukaskatti og miðað við algengt
eldsneytisverð í dag.
„Þetta hefur líka áhrif á allar
aðrar skuldbindingar fólks því elds-
neytiskaup er einn af stærri út-
gjaldaliðum heimilanna þegar
neysluvísitalan er reiknuð út,“ seg-
ir Runólfur og bendir jafnframt á
að við fjárlagagerð fyrir ári síðan
hafi verið reiknað með tekjuauka af
skattahækkunum á eldsneyti. Þró-
unin hafi orðið allt önnur, sam-
dráttur í bensínsölu hafi verið 4,7%
en ekki aukning um 1,9% eins og
spáð var. Nú sé gert ráð fyrir 2,3%
aukningu á næsta ári og óraunhæft
sé að ætla að það gangi upp, sér-
staklega ef álögur séu auknar.
„Þetta bítur í skottið á sjálfu sér,
tekjurnar verða minni fyrir vikið,“
segir Runólfur. bjb@mbl.is
Morgunblaðið/Frikki
Bensín FÍB er ósátt við hækkun
bensíngjalds í fjárlagafrumvarpi.
Lítrinn gæti
hækkað um
5,60 krónur
FÍB mótmælir hækk-
un bensíngjalds
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. OKTÓBER 2011
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Við fögnum því að taka þátt núna.
Verkefnið er mjög gott og hefur ver-
ið vel rekið,“ segir Guðbjörg Að-
albergsdóttir, skólameistari Fram-
haldsskólans í Mosfellsbæ og
formaður Félags íslenskra fram-
haldsskóla. Forvarnardagurinn
verður á morgun og að þessu sinni
bæði í grunnskólum og framhalds-
skólum.
Ágætur árangur hefur náðst með
forvarnarstarfi í grunnskólum
landsins. Þótt gott forvarnarstarf sé
einnig unnið í framhaldsskólum gefa
rannsóknir til kynna að drykkja
ungmenna aukist hratt eftir að
grunnskóla lýkur. Kannanir sýna að
hlutfall þeirra sem segjast hafa ver-
ið ölvaðir í mánuðinum á undan
eykst úr 9% í 10. bekk í 43% hjá 16-
17 ára framhaldsskólanemendum.
Hlutfall þeirra sem prófað hafa hass
eykst úr 3 í 7% og þeirra sem prófað
hafa maríjúana úr 8 í 12%. Þá eykst
hlutfall þeirra sem reykja úr 5 í 9%.
Guðbjörg viðurkennir að þetta sé
mikil aukning og telur að það teng-
ist því að samfélagið hafi að vissu
leyti veitt þegjandi samþykki fyrir
því að framhaldsskólanemendur
drekki áfengi. „Það hefur náðst
árangur en við þurfum að gera enn
betur. Kannski ekki síst með því að
breyta menningunni í framhalds-
skólanum og koma þeim skilaboðum
sterkt á framfæri að þetta er ekki í
lagi og mikilvægt sé að stunda
heilbrigðan lífsstíl strax á ung-
lingsaldri. Mér finnst mikilvægt
að allir hjálpist að. Það skiptir
máli hvað fullorðna fólkið
segir, ekki síst foreldr-
arnir. Áhrifaríkast er ef
við tölum einum rómi
gagnvart ungling-
unum,“ segir Guð-
björg.
Þarf að koma skilaboðunum á framfæri
Morgunblaðið/Golli
Forvarnir Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, kynnti forvarnardaginn
við athöfn í Breiðholtsskóla í gær. Forvarnardagurinn er á morgun.
 Stór hluti unglinga byrjar að drekka á fyrsta ári framhaldsskóla  Forvarnardagurinn nú haldinn
bæði í grunnskólum og framhaldsskólum  Allir þurfa að hjálpast að við að breyta menningunni
Nemendur í grunnskólum ræða
hugmyndir og tillögur um hvað-
eina sem eflt getur forvarnir.
Efnt er til samkeppni meðal
nemenda framhaldsskóla og
efstu bekkja grunnskóla um
myndband sem best sýnir
hvað geti fengið ungt
fólk til að fresta því
að drekka áfengi eða
sleppa því alveg.
Samkeppni
um myndband
NEMENDUR RÆÐA MÁLIN
Guðbjörg
Aðalbergs-
dóttir
„Við erum ósátt við þennan skatt,
teljum hann illa ígrundaðan og
þarfnast endurskoðunar,“ segir
Guðjón Rúnarsson, framkvæmda-
stjóri Samtaka fjármálafyrirtækja,
um boðaðan launaskatt á fjármála-
fyrirtækin.
Guðjón segir skattinn hafa mis-
munandi áhrif, hann sé sérstaklega
íþyngjandi fyrir minni fjármálafyr-
irtæki. Skatturinn muni fara beint
út í verðlag á þjónustu fyrirtækj-
anna og hafa áhrif á starfsmanna-
haldið. Heildaráhrifin hafi ekki verið
reiknuð til enda og þannig geti
greiðslur úr atvinnuleysistrygging-
arsjóði aukist. Þá bendir Guðjón á að
ESB sé að hverfa frá svona skatti og
samanburður við Danmörku sé ekki
fyllilega raunhæfur, t.d. sé ekkert
tryggingargjald innheimt þar.
Nær að skattleggja afkomu
„Ef þetta er komið til að vera þá
hlýtur það að hafa áhrif á iðgjöldin
til hækkunar þegar fram í sækir.
Ekkert af þessum félögum getur
tekið svona kostnaðarauka á sig að
fullu,“ segir Sigrún Ragna Ólafs-
dóttir, forstjóri VÍS, um launaskatt
á fjármálafyrirtæki.
Hún bendir á að launakostnaður
sé talsverður hluti af rekstrarkostn-
aði tryggingarfélaga. Trygging-
argjald sé ennþá nokkuð hátt og
launaskattur til viðbótar muni hafa
íþyngjandi áhrif á rekstur VÍS sem
annarra félaga.
Sigrún bendir einnig á að stór
hluti af afkomu tryggingafélaga
undanfarin ár hafi verið tengdur
fjárfestingum, ekki sjálfri vátrygg-
ingastarfseminni, og t.d. í ár hafi
fjárfestingar ekki skilað mikilli
ávöxtun.
„Vátryggingafélög og minni fjár-
málafyrirtæki eru með allt aðra af-
komu en stóru bankarnir þrír. Ef
menn ætla að skattleggja hagnað
bankanna þá hefðu aðrar leiðir verið
færar, eins og að skattleggja afkom-
una beint,“ segir hún. bjb@mbl.is
Illa ígrund-
aður launa-
skattur
Guðjón
Rúnarsson
Tryggingaiðgjöldin
gætu hækkað
Sigrún Ragna
Ólafsdóttir
FRÉTTASKÝRING
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Samkvæmt frumvarpi til fjárlaga árið
2012 á að skrúfa fyrir þann möguleika
sem launþegar hafa haft til að leggja
allt að 4% tekna sinna til hliðar í sér-
eignasparnað. Þess í stað verður hlut-
fallið 2%. Með þessu aukast skatt-
tekjur ríkisins um 1,4 milljarða á ári
en forsvarsmenn lífeyrissjóðanna
segja að langtímasparnaður lands-
manna muni minnka vegna breyting-
anna.
Séreignarlífeyriskerfið virkar í
grófum dráttum svona: Ríkið tekur
ekki tekjuskatt af allt að 4% af tekjum,
séu þær lagðar inn í séreignasjóð.
Launþegi getur valið um að leggja 2%
eða 4% af tekjum sínum inn í sjóðinn
og samið hefur verið um að atvinnu-
rekendur greiði á móti 2%. Þegar sér-
eignarsparnaður er tekinn út leggur
ríkið tekjuskatt á upphæðina, þ.m.t.
þá vexti sem safnast hafa upp. Í reynd
hefur ríkið því aðeins frestað skatt-
lagningunni.
Þórey S. Þórðardóttir, fram-
kvæmdastjóri Landssamtaka lífeyris-
sjóða, bendir á að ef halda eigi þeim
möguleika opnum að leggja fyrir 4%
af tekjum inn í séreignarsjóð verði
samhliða að breyta reglum um tekju-
skatt á lífeyrisgreiðslur. Ella kæmi til
tvískattlagningar á tveimur prósentu-
stigum af sparnaðinum. Til að ello
komi til tvískattlagningar yrði að gera
kröfu um aðgreiningu eignanna, það
er þeirra sem þegar hafa verið skatt-
lagðar eða að stöðva samninga um sér-
eignasparnað umfram 2% af launum.
Hún telur útlokað að ætlunin sé að tví-
skattleggja lífeyrisþega og því mik-
ilvægt að fundinn verði leið til að svo
verði ekki. Almenningur muni aldrei
sætta sig við slíka skattlagningu.
„Búast má við því að þessar breyt-
ingar dragi verulega úr langtíma-
sparnaði. Ég tel þessa ákvörðun illa
tímasetta og beinlínis fela í sér röng
skilaboð til almennings um gildi
reglulegs sparnaðar,“ segir Þórey.
Vissulega geti fólk ákveðið að
leggja aukalega í annan sparnað en
viðbótarlífeyrissparnað en þá verði að
hafa í huga að fjármagnstekjuskattur
reiknast af þeirri ávöxtun. Fjár-
magnstekjuskattur hafi farið hækk-
andi og sé nú 20%. Afraksturinn verði
því, að öðru jöfnu, minni en verið hefði
í séreignarsjóði. Einnig sé hætt við að
færri leggi til hliðar í annan sparnað
heldur en í séreignarlífeyrissjóði.
Einn af kostunum við séreignar-
sparnað, umfram annan langtíma-
sparnað, sé hversu þægilegur hann sé
enda sé það þá atvinnurekandans að
koma sparnaðinum til skila.
Sótt að séreignarsparnaðinum
Guðmundur Þ. Þórhallsson, fram-
kvæmdastjóri Lífeyrissjóðs verslun-
armanna, segir að þessi breyting
muni letja til sparnaðar og sé klárlega
aðför að séreignarsparnaði. Sótt sé að
þessari sparnaðarleið úr ýmsum átt-
um. Opnað hafi verið fyrir flýtiúttekt-
ir úr sjóðunum. „Og svo kemur þetta
ofan á,“ segir hann.
Gert ókleift að setja
4% í séreignarsjóði
 Minnka frádrátt í 2%  Munurinn yrði skattlagður tvisvar
Skerðing á séreignarsparnaði
Áhrif breytingar á tekjur ríkis og einstaklinga
fyrir eftir Breyting
Mánaðarlaun 350.000 Mánaðarlaun 350.000
Sameign 4% 14.000 Sameign 4% 14.000
Séreign 4% 14.000 Séreign 2% 7.000
Tekjuskattsstofn 322.000 Tekjuskattsstofn 329.000
Tekjuskattur 123.404 Tekjuskattur 126.218 2.815 (2,3%)
Ráðstöfunartekjur 198.596 Ráðstöfunartekjur 202.782 4.185 (2.1%)t
Greiðslur frá 20,7 13,8 -6,9 (-33%)
27 til og með 66
ára aldri m.v. 3,5%
ávöxtun á tímabilinu
Inneign í m.kr.
Morgunblaðið/Kristinn
Minnihluti Launþegar geta lagt lítið hlutfall af tekjum sínum í sjóð og frestað skattlagningu. Nú mun það minnka.
Spara og spara
» 2010 voru rúmlega 314
milljarðar í séreignarsjóðum.
» Iðgjaldagreiðslur í séreign-
arsjóði námu 28,7 milljörðum
árið 2010 og greiddu rúmlega
62.200 manns í sjóðina.
4,7%
minni bensín-
sala í ár
en árið áður.
1,9%
aukningu var
spáð í ár