Morgunblaðið - 04.10.2011, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. OKTÓBER 2011
Bleikt Í tilefni af bleiku slaufunni, átaki Krabbameinsfélags Íslands, er efsta hæð Höfðatorgs böðuð bleiku ljósi. Mun ljósið skína eins og árvekniviti yfir borginni allan októbermánuð.
Árni Sæberg
New York. | Seint í
næsta mánuði fæðist
barn – sjömilljarðasti
þegn jarðarinnar. Við
munum aldrei vita
hvaða aðstæður hann
eða hún fæðist í. Við
vitum að barnið kem-
ur inn í heim víð-
tækra og ófyrir-
sjáanlegra breytinga
– í umhverfismálum,
efnahagsmálum og í
heimspólitíkinni, auk tæknilegra
og lýðfræðilegra breytinga.
Íbúafjöldi heimsins hefur þre-
faldast frá því að Sameinuðu þjóð-
irnar voru stofnaðar árið 1945. Og
aðildarríkjunum heldur áfram að
fjölga, með aukinni ásókn í land,
orku, matvæli og vatn. Efnahagur
heimsins getur einnig af sér þrýst-
ing: vaxandi atvinnuleysi og sam-
félagslegan ójöfnuð, auk þess sem
fram koma ný efnahagsleg stór-
veldi.
Öll þessi þróun verður til þess
að örlög og framtíð sjö milljarða
íbúa jarðarinnar tvinnast meira
saman en nokkru sinni fyrr. Engin
þjóð getur leyst alþjóðleg vanda-
mál 21. aldarinnar ein síns liðs.
Það er allsherjarþörf fyrir al-
þjóðlegt samstarf. Á 66. fundi alls-
herjarþings Sameinuðu þjóðanna
gefst nýtt tækifæri fyrir ríki
heims til að leggja þrönga skamm-
tímahagsmuni til hliðar og skuld-
binda sig til að vinna saman að
brýnustu langtímaúrlausnarefnum
mannkynsins. Á tím-
um þegar allar þjóðir
standa frammi fyrir
sérstökum vanda-
málum þurfum við að
semja sameiginlega
verkaskrá, sem nær
til alls heimsins og
getur hjálpað okkur
að tryggja að sjömillj-
arðasta barnið og
komandi kynslóðir al-
ist upp í heimi sem
einkennist af var-
anlegum friði, hag-
sæld, frelsi og réttlæti.
Til að stuðla að þessari framtíð
ætla ég að helga annað kjörtímabil
mitt sem framkvæmdastjóri Sam-
einuðu þjóðanna fimm alþjóðlegum
og ófrávíkjanlegum skyldum –
fimm tækifærum kynslóðanna til
að móta heim framtíðarinnar með
ákvörðunum sem við tökum núna.
Fyrsta og mikilvægasta skyldan
er að tryggja sjálfbæra þróun. Við
verðum að skilja að það að bjarga
jörðinni, uppræta fátækt og stuðla
að auknum hagvexti er sama bar-
áttan. Við þurfum að tengja saman
loftslagsbreytingar, vatnsskort,
orkuskort, alþjóðleg vandamál í
heilbrigðismálum, matvælaöryggi
og jafnrétti kynjanna. Lausnir á
einu vandamálanna þurfa að fela í
sér lausnir á þeim öllum.
Á næstu fimm árum er þörf á
nýrri efnahagslegri sýn til að
tryggja sjálfbæra þróun og sam-
staða þarf að nást um bindandi
sáttmála gegn loftslagsbreyt-
ingum. Til að stuðla að hagvexti,
ná þúsaldarmarkmiðum Samein-
uðu þjóðanna og berjast gegn
loftslagsbreytingum er þörf á nýju
kerfi í orkumálum fyrir 21. öldina
og færa það út til alls mannkyns-
ins.
Forvarnir sem burðarstoð al-
þjóðlegs samstarfs fela í sér annað
tækifæri. Í ár er gert ráð fyrir því
að ráðstöfunarfé SÞ til friðargæslu
nemi alls átta milljörðum dollara
[um 940 milljörðum króna]. Hugs-
ið ykkur hversu mikið fé við get-
um sparað með því að fyrirbyggja
átök – með því m.a. að senda póli-
tískar sáttanefndir frekar en her-
menn. Við vitum hvernig hægt er
að gera þetta. Störf okkar sanna
það – í Gíneu, Kenía og Kirgistan.
Þriðja skyldan er að byggja upp
öruggari heim. Til þess þurfum við
að sýna hugrekki í því að taka
málstað lýðræðis, mannréttinda og
friðar. Í ár náðist mikilvægur ár-
angur í baráttunni fyrir friði – á
Fílabeinsströndinni, í Darfur,
Egyptalandi og víða. En hatur og
blóðsúthellingar standa enn í vegi
fyrir friðarsýn okkar.
Við þurfum að binda enda á þrá-
teflið í Mið-Austurlöndum. Palest-
ínumenn verðskulda ríki. Ísraelar
þurfa öryggi. Báðar þjóðirnar vilja
frið. Hægt er að ná þessu fram
með samningum og Sameinuðu
þjóðirnar eru vettvangur til að
tryggja slíkan frið.
Við höldum einnig áfram til-
raunum okkar til að tryggja lýð-
ræði í Írak, Afganistan, Austur-
Kongó og Síerra Leóne. Og í nafni
alls mannkynsins ætlum við að
halda áfram að beita okkur fyrir
kjarnorkuafvopnun og hindra út-
breiðslu kjarnavopna, með það að
markmiði að heimurinn verði að
lokum laus við kjarnavopn.
Fjórða stóra tækifærið felst í
því að styðja ríki sem ganga í
gegnum umskipti. Atburðirnir
áhrifamiklu í Norður-Afríku og
Mið-Austurlöndum í ár hafa hvatt
fólk úti um allan heim til dáða. Við
skulum stuðla að því að arabíska
vorið verði tímabil vonar fyrir alla.
Í Líbíu eru Sameinuðu þjóðirnar
með stuðningshóp sem á að hjálpa
bráðabirgðastjórn landsins við að
búa til nýtt stjórnkerfi og rétt-
arkerfi sem samræmist vilja líb-
ísku þjóðarinnar. Sýrland er sér-
stakt áhyggjuefni. Þar höfum við
séð vaxandi ofbeldi og kúgun síð-
ustu sex mánuði. Stjórnin hefur
ítrekað lofað að koma á umbótum
og hlusta á fólkið. Það hefur hún
ekki gert. Nú er kominn tími til að
láta verkin tala. Ofbeldinu verður
að linna.
Síðast en ekki síst ber okkur
skylda til að vinna með konum og
ungmennum og í þágu þeirra.
Konur halda uppi helmingi him-
insins og ónýttir möguleikar
heimsins eru að miklu leyti fólgnir
í konum. Við þörfnumst fullrar
þátttöku þeirra – í stjórnsýslunni,
viðskiptum og öllu samfélaginu.
Sameinuðu þjóðirnar leggja mikla
áherslu á að efla og auka áhrif
kvenna á öllum stigum í starfsemi
samtakanna og í ár starfar stofn-
unin UN Women í fyrsta skipti úti
um allan heim í þágu kvenna.
Sjö milljarðar manna horfa nú
til Sameinuðu þjóðanna í von um
lausnir á mikilvægustu úrlausn-
arefnum heimsins. Þetta fólk er af
ólíkum trúarbrögðum og með mis-
munandi bakgrunn en á sér sam-
eiginlega drauma. Til að tryggja
framtíð alls mannkynsins þarf að
sameina þessa ólíku hæfileika og
algildu réttindi í einn málstað. Við
þurfum að hefjast handa við sam-
eiginlega verkaskrá í þágu alls
heimsins.
Eftir Ban Ki-moon » Á tímum þegar allar þjóðir standa frammi fyrir
sérstökum vandamálum þurfum við að semja
sameiginlega verkaskrá, sem nær til alls heimsins
og getur hjálpað okkur að tryggja að sjömillj-
arðasta barnið og komandi kynslóðir alist upp í
heimi sem einkennist af varanlegum friði, hagsæld,
frelsi og réttlæti.
Ban Ki-moon
Ban Ki-moon er framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna. ©Project
Syndicate, 2011. www.project-
syndicate.org
Alþjóðleg verkaskrá fyrir sjö milljarða