Líf og list - 01.02.1951, Blaðsíða 15

fyrstu tíð hefur liaim haldið í lieiðri því
aðalsmerki lxins franska málara að missa
aldrei vald yfir tilfinningiím sínum, en
'áta hina kiildu, rólegu yfirvegnn sitja í
hása>ti. Ég minnist gamalla portrctt-mynda
rifir liann, -þar á meðal rnynd at- skáld-
honunni Gertrude Stein, sem ég sá í
kallerii einu í París. Hún sýnir vel að
l’arna er enginn aukvisi á ferðinni. Sam-
anborið við Picasso-myndina af sömu
honu, er þessi fremur léttvæg, skortir alla
l’yngd og innihaldskraft. En hún er gerð
al næmri lilfinningu og synir hreinni ein-
henni málverksins. Nú á allra síðustu árum
er Tal-Coat fyrst að finna persónuleika
S11in. Ilann hefur löngnm slaðið framar-
kga í jieim flokki ungu kynslóðarinnar,
er hneigist í abstrakt áttina. Ekki vil ég
scRja, að hnnn sé kominn lengra á jiroska-
brautinni en félagar hans. En hann er að
nnnnsla kosti sérkennilegastur. ólíkastur
hlliun öðrum ungum abstraktmálurum. Og
Vegna |>ess að hann hefur til að bera glæsi-
h'gar gáfur, eru horfur á, að hann komist
mjög langt. Ef lýsa ætli nýjustu myndum
lal-Coals, væri bezt að líkja þeim við
vatnslitamyndir Cézannes. Þessi málari hef-
"r nú um mai'gra ára skeið búið í „Chateav
N°ir“ i Aro-dalnum, eimnitt á þeim slóð-
11111, sem Cézannc sjálfur lifði og starfaði.
Kkki er óeðlilegt að þetta tvennt sé selt
1 samband hvort við annað. Ef til vill
hefur dvöl hins unga listamanns í heim-
h.vnnum meistarans fremur vísað honum á
Verk hans en einhverra annarra. En h'k-
leRra jiykir mér þó, að jieir hafi báðir
°rðið fyrir svipuðum áhrifum í hinu sama
nnihverfi, frammi fyrir hinum sömu mótíf-
Uni.
francis Tailleux.
PRANCIS TAILLEUX er átta árum
yngri. Hann er líka ósvikinn franskur lista-
llia<Vur, óvæginn og liarður við sjálfan sig
°í? langanir sínar í fagrar litasamsetningar,
íflíesilégt yfirborð. Mér virðist liahn mest
bala lært og numið af meisturum eins og
Ibaque og Bonnard.
André Marchand.
ANDRÉ MARCIIAND er samtímamað-
Ur »Hinna nýju afla“. Ilann varð kunnur
uni svipað leyti og jieir og árið 1937 ldaut
hann „Paul Guillaume‘-‘-verðIaunin svo-
Uefndu. Það hefur alltaf komið mér ein-
hennilega fyrir sjónir, að hann skuli vera
banskur listamaður. Miklu fremur virðist
'Uer hann líkjnst spánskum múluruni. Hin-
LÍF
ai' hreinu tilfimiingar, blossondi ástríður
ríkja alltaf hjá honum. Þó er hann stöðugt
bundinn við jörðina, byggir alla sína út-
rás á heilbrigðri hcilaslarfsemi og rökréltri
hugsun, eins og allir góðir listamenn. Per-
sónulega álít ég, að framtiðin myndi álíta
hann rneiri, ef Pieasso hefði aldrei verið
til. En það skiptir raunar litlu. André
Marchand er, samt sem áður. óvenjulega
sjálfstæður málari. Ilann er barn Suðurs-
ins og getur ekki verið annað. Og fyrir
einn hlut hlýtur nafn hans alltaf að lifa
í sögu málaralistarinnar: Tihaun þá, sem
liann hefur gjört með hitastig litanna. Eitt
af því, sem mest er dýrkað meðal hinnar1
ungu málarakynslóðar, eru hinir hreinu, ó-
menguðu litir. Mcnn vilja láta ])á njóta
sin, birtast í allri sinni dýrð. Þetta er í
sjálfu sér bæði djarflega og hressilega hugs-
að. En ]>að er ekki nóg. Oft gætir ]>arna
meir kapps en forsjár hjá hinum ungu mál-
uruin. Viljinn ber getuna ofurliði. Tíðast
sprengja þessir hreinu litir rammann, flæða
út fyrir flötinn og j)ar með er allur sam-
runi horfinn út í /veður og vind. André
Marchand er einn af l)eim fáu málurum
af ungu kynslóðinni, sem liefur tök á
flæðandi litum, feitum litum. Hann drífur
þá lengra upp á litastiganum en allir aðrir.
I höndum hans verðn jieir blikandi og
erta augað. Eii þessi nýjn samsetning verð-
ur sannfærandi, eftir því sem á líður.
Ný list, byggð á
klassiskum grunni.
UM SVIPAÐ LEYTI óg hin nýju öfl
konm fram, fæddist ánnar hópur ungra,
framsækinna málara. Foringi þeirra var
Jean Bázin, en auk liaus vil ég nefna liér
þá Maurice Esleve og Edouard Pignon.
Bazin er elztur þessara málara. Ilann er
nú forustumaður liieðal liinna „ekki-figúra-
tífu“ listamanna. Og ég fæ ekki betur séð
en list hans sé í stöðugum vexti, breyt-
ingarnar hráðar og rökréttar. Raunar eru
kepj)inautar Hátls ekki á sama máli um
þetta atriði. Þeir kalla hann impressjónist-
ann í nútímalist og vilja ]>ar með undir-
strika ]>á skoðun sína, að hann uppleysi
formin, kasti fyrir borð stöðugleikanum í
myndum sínum fyrir lireyfingUna og augna-
blikssviftinguna, eins og imptessjónistarnir
gömlu. Þeir segja, að hjá honum séu lita-
púnktarnir aðeins dálítið stæn'i. Annars
snertir þetta mjög deilumál og skilnings-
atriði innan abstraktlistarinnar. Maurice
Esteve nefur lítið breytzt í list sinni. Með
því að Ix'.ra saman elztu myndir lians og
þær yngstu virðist mér belzt koma í Ijós,
að áður liafi liandbragðið verið ferskara
en nú tekið nokkuð að stirðna. Litaskoli
hans er ákaflegn takmurkaður, svo nð þró-
unarmöguleikarnir eru ekki miklir. Aftur
á móti hefur skilningur hans á málverkinu
15
og LIST