Líf og list - 01.02.1951, Blaðsíða 16

alltaf verið fyrst og fremst listrænn, en
það er meira en hægt er að segja um
marga samtímamenn hans. Pignon er að
mínu viti miklu innblásnari málari. Og öll
lians list virðist mér byggð á klassiskuin
grunni. En, ef til vill, eru hæfileikarnir
fremur bundnir við vitið en tiirinningarnar.
Hnitmiðaðir, mjúkir tónar, ávöl form eru
aðalsinerki hans. Fyrrum mátti oft greina
hjá lionum áhrif frá Pieasso og sumum
öðrum meisturum nútímalistar. En hann
þurrkaði |>au út og lét sína klassisku hugs-
un klæðast búningi abstruktverksins. Nú á
þessu ári virðist hafa orðið talsverð breyt-
ing intira með honum og maður er aftur
farinn að greina mannleg form, mannlegar
línur. Setja sumir ]iað i samhand við
stjórnmálaskoðanir hans.
Parísarskólinn.
EF PAÍSA RSKÓLINN í málaralist er
enn til, ]>á eiga heima í honum ástralski
málarinn Goerg, portúgnlska konan da
Silva, liollenzku bræðurnir Van Velde og
Spáriverjinn Borez. Enginn af þessum mál-
urum er nýgræðingur í listinni, en ]>au
slanda nú öll á hátindi þroskaskeiðs Síns.
Goerg kom til Parísar fyrir mörgum árum,
en hefur nú unnið sér ]>ar mikið álit. Nú
ANDRÉ MINAUX: Stúlka
er liann t. d. prófessor við Akademi Grande
chaumiere og í fyrra varð hann fremstur
í samkeppninni um Hallmarcverðlaunin.
Goerg hefur auðsjáanlega numið mikið af
hinum gömlu meisturum hvað tækni snert-
ir. Litur hans er djúpur og heillegur, unn-
inn og slípaður af svo mikilli vandvirkni,
að af ber. I því er að finna sterkustu
eiginleika hans sein málara. Hins vegar
finnst mér byggingunni oft á tíðum ábóta-
vant, þótt hinir glteislegu litir leiði at-
hyglina frá ]tví. Portúgalska konan da
Silva er dugmikil. Hún er einn af þeim
málurum, sem mest ltafa lagt sig fram við
að brjóta flötinn mjög smátt, saxa hann
niður í örlitlar einingar. En mjög virðist
mér henni vera mislagðar hendur. Sumar
myndir hennar eru þrungnar krafti og inýkl
málverksins, aðrar leysast upp fyrir aug-
um imutns og verða að engu. Af Intllcn/.ku
bræðrunum Van Velde er Bram eldri,
fæddur lH!)ö. Ilann kom til Parísar iirið
1925, en bróðir hans, Gear, ári síðar. Síð-
an hafa ]>eir dvalizl ) Frakklatuli sleitu-
laust, haldið þar sýningar og skaitað sér
gott nafn í listheiminum. Nú standa þeir
báðir undir vemdarvæng gullerí Macght.
einnar voldugustu liststofnunar í París.
Báðir eru heiðarlegir, sannir listamenn, sem
bera tneð sér alþjóðlegan svip abstrakt-
listamannsins. I>ó getur maður ekki kom-
izt hjá að taka eftir þvi, hve mjög þeir
eru tengdir hinni glæsilegu ltefð í málara-
list sins eigin lands, sinnar eigin þjóðar.
Þetta snertir Gear sér í lagi. llann er
beinn arftaki interiör-málaranna miklu í
Hollandi á 17. öld. Um það er engum
blöðum að fletta. Spánverjinn Bore/, kem-
ur hér síðastur, ekki vegna þess að hann
sé eitthvað lakari en hinir, heltlur af þvi
að list hans er, ef til vill, óskýranlegri.
Ég hygg, að i honum sé heimurinn að
eignast annnn Renoir jafn innblásiim og
aðdáanlegan, en ef til vill meira hugsantli.
Leyndardómurinn í sköpun Borez verður
ekki dreginn fram í dagsliósið fremur en
hjá öðrunt góðum listamönnum. En ég hef
sér í lagi orðið var við eitt atriði, sem ég
vildi ncfna hér. Borez dýrkar hið gráa.
Hann málar flötinn, mest. af myndinni í
fínlegum gráum tónum, en slær svo i gegn
um þetta með einutn sterkuin lit. Það verð-
ur ótrúlega áhrifamikið.
Aður en lengra er ltaldið, þykir mér rétt
að nefna hér nokkra franska málara, sem
eru af sömu kynsíóðinni og þeir. er talað
hefur verið um hér að framan. Charles
Walcli cr mjög atlialainn og vinsæll af ungu
kynslóðinni, þótt geta hans sem listamanns
sé ákaflega takmörkuð. Francis Griiber ti
einnig miklii fylgi að fagna og hefur á sið-
ustu árum verið hafitm upp til skýjanna,
sem forystumaður nýs, svonefnds realisma,
sem nú er að stinga upp kollinum í París-
(Walch og Griiber eru nú báðir látnir). —
Aftur á móti er hlutfallslega minna talað
um Francis Desnoyer. Hann ber þó af-
Myndir hans bera fremur norrænan svip
en suðrænan, áferðin er hrjúf og stórskor-
in. Yfirleitt virðist skilningur hans á mál-
verkinu. andrúmsloftið allt ólikt þvi, sem
ríkir meðal flestra, franskra listamanna.
Fremsti málarinn í flokki hinna ,,figúra-
tifu“ listamanna er án efa Jean Dubuffet-
Hann liefttr aðsetur sitt í gallerí Bene
Drouant. Af áhangendum lians má nefna
Henri Michau, sem er heimsþekkt skáld
og byrjaði ekki að leggja slund á myndlist
fyrr en á fullorðins aldri. Greinilegt er,
llve mjög þessir málarar eru tengdir Súr-
realismanuin eða cinhvers konar eftirstöðv-
um hans. Þráfaldlega verður maður var
við það i verkunt þeirra, að það er hm
sálræna túlkun, sem er aðalatriðið eða
nndirstraumurinn. Af ]>eim sökum draga
þeir oft úr áhril’um litarins og formbygg'
ingarinnar.
Tvær fylkingar
abstrakt-mólara.
„EKKI-FÍGÚRATÍFU" málararnir eru
klofnir í tvær fylkingar. Sú þeirra, sem tel-
ur sig bundna náttúrunni, starfar einkum
í sambandi við gallerí Billet-Caput.o. Æðsti
prcslur hennar er Alfred Manessier, en '
rauninni liggja margar taugar á milli hans
og Jean Bazins, er nefndur var hér að fram-
an. Manessier hefur góða samstarfsinenn.
Þeir lieita: Gustave Singier, Jean IjC Meal
og Leon Gischa. Þessir málarar vinna að
því að leysa sömu eða svipuð vandamtd 1
listinni og undir forystu Manessiers liefur
]>eim orðið mikið ágengt.. En þrátt fynr
hið nána samstnrf eru þeir allir sjálfstætt
liugsandi listamenn. Ég sagði áður, að
]>essi grein hitinar „ekki-fígúratífu“ listar
teldi sig bundnn náttúrunni. Og ég vil
bæta því við, að Manessier telur sig metra
að segja ekki vera abstraktmálara. Hann
og sálufélagar hans lita svo á, að með ]>vl
að hagnýta sér ltitt nýrri sjónarmið, hið
nýja stafróf, komist listamaðurinn nær
náttúrunni, skapi annan raunveruleika.
sem cr æðri, sannari og konkretari en sa
hinn hversdagslegi. En höfuðatriðið er, að
allt komi frt'i náttúrunni. Við erum böm
hennar, og verðuni því að nærast á móður-
injólkinni. llún er ætfð lindin. uppsprettan.
er við verðum að teyga af gömul sannin<h,
nýjan þroskn. Annars er fyrirsjt'uinlegur
kaldur dauði og ekkert annað.
16
LÍF og LIST