Líf og list - 01.10.1951, Side 15

vegi. Graphismi Dufýs er veglegur, en virðist dá-
lítið utanveltu þarna. Kröftugir litir. Litir Mar-
qets eru í fullkominni mótsetningu við hinn hóg-
væra, gráleita blæ, sem einkennir síðari verk hans.
Magnin, Jean Puy og Valtat hafa, ef til vill, ekki
kynnzt sömu frægð og listbræður þeira, en hafa
engu að síður sýnt það svart á hvítu, hvert hug-
ur þeirra stefnir. Camoin sýnir furðulega mýkt.
ÖERAIN: Fiskibátarnir
Friesz ber stöðugt vott um æskuþrótt. Van Don-
gen, sem kominn er frá Hollandi, virðist á þessu
tímabili hafæ gefið hið bezta, sem hann átti til.
Þar gefur að líta myndir, þar sem litatónar leika
með kunnúttu og safaríkri ástríðu listamannsins,
sem afvopnar áhorfandann gersamlega, og heldur
honum hugföngnum. Loks er þar Vlaminck, sem
sýnir með „hjólreiðamanninum“ óbundið nátt-
úruafl, og þar vellur fram sú orka, sem hann
býr yfir. í þessari mynd nær fauvisminn hámarki
og má telja hana tákræna fyrir hann. — Um-
fram allt megum við ekki gleyma því, þegar
við horfum á þessar myndir, sem vekja undrun
okkar og jafnframt aðdáun, að yfirleitt höfðu
höfundar þeirra ekki náð þrítugsaldri. Ef við eig-
um að skoða hreyfinguna í því ljósi, sem henni
her, skulum við reyna að bera þetta uppfinninga-
°g sköpunarafl saman við þau afrek, sem æsku-
hiennirnir sýna nú. Það er ekki hægt að skýra
fauvismann nema frá sjónarmiði ævintýraþrár
kornungra manna, og þar er líka að leita skýr-
lrigarinnar á því, hvers vegna þessir ungu menn,
sem hópazt höfðu saman vegna skyndilegrar
föngunar til þess að auglýsa áhuga sinn og á-
kafa, skildu jafnsnögglega. Það er eins og þeir
hafi viljað ganga í „eldraunina", eins og Derain
orðaði það, áður en þeir færu fyrir alvöru að
þjóna listinni. — í rauninni hafði þessi blossi
verið undirbúinn fyrir löngu. Og sá er einn kost-
ur sýningarinnar og ekki sá minnsti, að sýna
okkur uppsprettu hans, en þá liggur leiðin frá
Delacroix til Van Gogh, en eftir hann er sýnd
ein mynd frá Galerie d’Apollon, sem er mjög
sannfærandi í æpandi litum sínum. — Það er
einkum eftir bituryrði Cézannes um hefðbundna
myndlist, litalexíur Gauguins og óreiðu Van
Goghs, sem málaralistin heldur inn á það svið,
þar sem liðauðgin hrósar sigri, sjálfráð og
frjáls. Ungu mennirnir höfðu þá bragðað ávöxt
skilningstrésins og það hafði ært upp í þeim
sult. Þeir þráðu beiskari ávexti. Þeir fóru að
beita skrækum litum, gulum, rauðum, grænum
og bláum, sem komu sýningagestum þeirra, sem
vanir voru væmnum litum viðurkenndrar mál-
aralistar samtíðarinnar, til þess að gnísta tönn-
um. — Þegar þessir æskumenn höfðu þannig
hlaupið af sér hornin, fóru þeir að fást við önn-
ur verkefni. Sem betur fer lifir list þeirra enn
í dag, og við sjáum, að aðskilnaður þeirra hefir
leitt þá all-langt frá því, sem tengdi þá saman
áður fyrr. Spyrja mætti, hvort tímabil fauvism-
ans hefði orðið til einskis, hvort berserksgang-
ur þeirra væri ekki fremur barnabrek lærlinga
en alvarleg list. — Það, sem virðist skrýtnast við
þessa sögu, er það, að í rauninni var þar um að
ræða sitt lítið af hvoru: lönguninni til þess að
hafa hátt, og þörfinni á því, að ná valdi á nýj-
um plastiskum lögmálum. — Síðari tímar hafa
sýnt, að fauvisminn leysti viðjar, en síðan kom
kúbisminn með strangari reglur. Og nú sjáum
við, að fauvistamálverkin, sem upphaflega voru
álitin duttlungar æskumanna, eru mjög eftirsótt,
ekki aðeins sem söguleg plögg um nútímalist,
heldur vegna listgildis. Því má bæta við, að öfg-
ar þeirra og dirfska valda ekki lengur neinum
óróa. Slíkt hefur sézt víðar.
Bernard Champigneulle.
r------------------------------------------------n
MYNDAGETRAUNIN
Þrjátíu svör bárust við getrauninni, sem Líf og
list efndi til í sumar, en ekkert þeirra reyndist
rétt.
Hér er lausnin:
Myndir nr. 2, 5, 7 og 10 eru gerðar af andlega
heilbrigðum málurum.
L----------------------------------..... , ------)
LÍF og LIST
15