Líf og list - 01.10.1951, Blaðsíða 24

KVIKMYNDIR
l_*
Letkkonan Maríá Casares og k vikmyndirnar
MARÍA CASARbS er nú sérkennilegasti persónuleiki í
frönskum kvikmyndum, ef til vill vegna þess, að hún er
spænsk að ætt og uppruna. Án efa gctur cngin lcikkona
hrifið eins og hún í hclgilcik. Hún þarf ekki annað cn að
líta upp cða ganga til mótleikara síns til þcss að vcrða aðal-
pcrsónan á sviðinu, gcfa Ieikritstcxtanum ris og leikatriðinu
fylling. Yfirlcitt ná ekki nema fáar lcikkonur slíkum tök-
um sem hún á viðfangsefninu. Hún lætur sér þó ckki nægja
að vera það, scm hún cr: hún er líka leikkona.
Hún er fæcltl í Corogne í Portúgal og reynir ekkcrt að
leyna því, að það var árið 1922. Faðir hennar var ráðhcrra
á spænska lýðveldistímabilinu, og síðustu minningar hcnnar
frá föðurlandinu eru tcngdar hrottaskap og hræðilcgum lík-
afspyndingum árið 1936, cn þá var þessi kornunga stúlka
hjúkrunarkona í lýðvcldishernum. Næsta ár stundaði hún
nám við Victor Duruy mcnntaskólann í París. Hún minn-
ist þess ekki að hafa nokkurn tíma haft löngun til annars
starfs en þess, er hún hefur nú helgað líf sitt. Námið rækti
hún með frábæri ástundun og ósérhlífni, ýmist hjá Madamc
Dussane eða í frægasta leikskóla Parísar, sem René Simon
stjórnar. Árið 1942 hlýtur hún önnur verðlaun fyrir skop-
lcik og fyrstu vcrðlaun fyrir harmlcik 1' leikkcppni í skóf-
anum. Að níu árum liðnum, áður en hún nær þrítugsaldri,
hefur hún beinlínis lagt París undir sig og náð óviðjafnan-
legum árangri í listgrcin sinni.
Er það einber tilviljun, að hún skuli starfa jöfnum hönd-
um við leikhús og kvikmyndir, og kvikmyndum vciti betur
í þeirri togstreitu? Nci, án cfa ekki. Andlit hcnnar, töfr-
andi fagurt, svipurinn hreinn, augun blá með grænlcitn
slikju, þetta væri næstum því nóg til þcss að skipa hcnni í
frcmstu röð kvikmyndalcikkvcnna og vcita licnm stöðu,
scm hún gæti gcgnt með glæsibrag í franska kvikmynda-
hciminum, þ e. hlutverki afbrýðisamrar ciginkonu, scm bcit-
ir öllum brögðum mcð þeirri þrautseigju og þolinmæði, sem
ekkert fær bugað. Ef til vill á þetta álit vort á henni rætur
sínar að rekja til frammistöðu hennar í hlutverki, sem henni
var falið af Robert Bresson í Konurnar frá Boulognc-skági
(Les Dames du Bojs dc Boulogne), og hún hefur nú ný-
lcga fundið aftur umbreytt á ólíku sviði í Ljós og skuggar
(Ombrc et Lumiere) cftir Henri Calef. En Robcrt Brcsson
hefur sýnilega ckki skjátlazt, þegar hann taldi, að höfuðverk-
efni hennar væri á sviði kvikmyndanna.
Maria Casarés hefur leikið í tíu kvikmyndum. Athyglis-
vcrðast við hana cr það, að hún hefur, ef svo mætti segja,
ckki lært kvikmyndalcik, látbragðslist né sviðhcgðun. Meðal
þessara kvikmynda ber fyrst og fremst að nefna (auk
Kvennanna frá Boulogne-skógi) Börn Paradisar (Les En-
fants du Paradis) eftir Carne og Orfcus (Orphéc) eftir
Jcan Coctcau. I fyrrncfndu kvikmyndinni lcikur lnin cigin-
konu látbragðslcikara, Dcburcau að nafni. Hann yfirgefur
hana, og lnin nær tökum á honum aftur, cinungis vegna
fórnfýsi keppinautar síns, scm er mjög tilfinninganæm kona.
I Orfcusi eftir Cocteau lcikur hún dula persónu mjög cðli-
lcga. Hún er þar sendiboði dauðans meðal lifenda. Hinar
kvikmyndirnar eru miklu síður athyglisverðar, þó að' þær
séu vandlega unnar, cins og t. d. La Chartreuse de Parme,
sem hún gat ekki hafið til vcgs með leiksnilld sinni í hlut-
vcrki Sansverinu. Hinar myndirnar cru naumast umtalsvcrð-
ar. Leikkonan segir sjálf:
,,Ég hefi orðið að túlka andstyggileg og frálcit hlutverk.
Það er ekki auðvelt að leggja alla sál sína og pcrsónu í au-
virðileg hlutverk“.
Það er ekki af gremju, að hún tekur leikhúsið fram yfir
MARIA CASARÉS
24
LÍF og LIST