Líf og list - 01.10.1951, Blaðsíða 26

Steingrímur Sigurðsson:
Stiklað á ýmsu frá París og víðar
OARÍS er ólýsanleg. Hún er að því leyti alveg
eins og stúlka, sem gerir mann svo ástfang-
inn og ruglaðan í ríminu, að maður verður ein-
ungis þolandi í stað þess að vera gerandi. Enginn
hefur hingað til getað gert sér fyllilega grein
fyrir því í hverju töfrar hennar eru fólgnir. Þess
vegna er flest eða allt, sem skrifað hefur verið
um hana, aðeins froðan af rjómanum og stund-
um tæpast það einu sinni. Það yrði ámóta erfitt
að draga upp sanna mynd af henni og lýsa hinu
óþekkta í listaverki, sem hrífur, því að borgin
nær miklu fremur til skynjunarinnar en skiln-
ingsins.
Margbreytni hennar er ótæmandi, hún er eins
og náma af óskyldum og ósamstæðum hlutum,
sem þó skapa einhvern veginn órjúfandi heild.
Lífið í borginni fer ekki eftir neinum föstum regl-
um, svo að það er hvorttveggja í senn alltof erf-
itt og alltof auðvelt að lifa þar. Búlevarðarnir,
knæpurnar, kaffihúsin, öll þjóðabrotin, óreiðan
og spennan í loftinu, frjálsræðið og hispursleys-
ið í feimnismálum: allt þetta örvar engu síður til
andlegra en líkamlegra nautna. Borgin er beinlín-
is gegnsósa af lífi á sama hátt og drykkjumaður
af alkohóli.
Hvergi er hægara að vera einn með sjálfum sér
en þar, hvergi er hægara að sleppa sér en þar og
hvergi er betra að glata sjálfum sér og finna sig
Kirkjan Sacre-Cæur á Montmartre.
aftur en þar, því að borgin hefur ókeypis endur-
vakningarkraft, þó að erfitt sé að tempra inngjöf-
ina.
Enginn ber brigður á, að París eigi dýrlega list,
betri og merkari söfn en víðast hvar annars stað-
ar í heiminum, en hins vegar er efamál, hvort
hún sé uppspretta evrópskrar nútíðarlistar vegna
rótgróinna, listrænna erfðavenja. Hinar sterku
andstæður, sem skapast þar milli harðneskju lífs"
ins annars vegar og yndisleika andrúmsloftsins
hins vegar, auk takmarkalauss frelsis í lifnaðar-
háttum, hljóta að auðga andlega reynslu hvers
manns, sem dvelst þar við listir, hljóta að veita
honum meiri sannleika og lærdóm en öll listasöfn
borgarinnar til samans.
ÉG KOM til Parísar snemma í ágústmánuði-
Um það leyti árs eru oft hitar miklir og svækja
í borginni, og þá hverfa margir Parísarbúar 1
sumarleyfi út í móður náttúru. í stað þess flykk-
ist ógrynni ferðalanga frá flestum þjóðum heirus
í borgina, margt þeirra auðugir Ameríkanar og
Svíar, sem ósparir eru á að kaupa logagyllf
minnismerki af Eiffelturninum og Sigurbogan-
um. Til allrar hamingju eru kaffihúsin þar svo
mörg, að hægðarleikur er að komast hjá því að
rekast alls staðar á þetta ferðamannafargan, enda
sækja fáir þessara túrista hina ódýru staði.
Flest gallerí borgarinnar voru lokuð vegna
sumarleyfa megnið af þeim tíma, sem ég varði
þar, en öll meiri háttar söfn voru að sjálfsögðo
opin.
Impressjónista-safnið er heilt ríkidæmi, vand-
að í myndavali. Cezanne er kynntur þar á tíguleg"
an hátt og virðist þeirra voldugastur og klassísk-
astur, enda þótt látlaus sé. Monet orkaði víða
geðfelldlega.
Módernista-safnið er æði sundurleitt. Þar el
bæði rusl og gull og sannast að segja hefði mátt
búast við því miklu betra í heild. Picasso á þal
myndir, sem voru miklu verri sýnishorn af verk-
um hans en vænta mátti. Braque bar af, alvöru-
mikill og sannur. Rouault á þar margar písla1"
myndir, safamiklar í litunum. Hann fellur ekki-
Louvre-safnið er eilífðaráma, þar tekur hve1
kynjaheimurinn við af öðrum, svo að hætt er vi >
að hrifnin komi í of stórum skömmtum og hja1^
að og heilinn taki ekki lengur við sér, ef of leng1
er dvalið þar í senn. Því að einhvern veginn el
26
LÍF og