Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1982, Qupperneq 257

Urn vísiorð í íslensku og viðskeytið -na 255
bendivísun. Það er þegar vísað er til hreyfingar að tjástað samyrt vísi-
orðinu hingað:
hingað
(133) Komdu hérna til mín
?hér
Hér er athyglisvert að sterk tilhneiging er til að nota þarna þegar vísað
er til hreyfingar frá tjástað og takmarka þannig vísiorðið þangað við
endurvísun:
(134) Farðu °& sæktu u*Puua fyrir mig, sagði Ketill og benti
í áttina að fatageymslunni hinum megin í salnum.
(135) Aðalskrifstofan er á 4. hæð. Farðu Þ<*n8að fyrir mig og
spurðu eftir skrifstofustjóranum.
Hér skerst enn hlutverk hérna og þarna, en hér hefur sérstöðu.
Hér- og hérna geta bæði staðið sem vísiorð með tímaákvæði og mark-
að fjarlægðarafstöðu í tíma miðað við tjástund:
(136) Geir var ekki svona mikill bindindismaður hérna 1
gamla daga.
Ef um skarpa nálægð við tjástund er að ræða er hérna greinilega eðli-
legra vísiorð:
(137) Hvenær hringdi Anna? — Hún hringdi !jrétt
áðan.
Vísiorðið þarna kemur hér einnig fyrir í sömu setningarstöðu, en gegn-
ir svolítið öðru hlutverki. Með því er látið í ljós að viðmælandanum
eigi að vera vísunin kunn fyrir fram, þ. e. gert er ráð fyrir sams konar
samvitund mælanda og viðmælanda og ella við óeiginlega bendivísun
með þarna. Hérna og hér eiga hins vegar aðeins við fjarlægðarákvörð-
un miðað við tjástund:
(138) Hvenær kom Ólöf til okkar síðast? — Manstu það ekki? Hún
kom þarna þegar bíllinn bilaði, þú þurftir að taka leigubíl
til að sækja hana.
Sérstaða vísiorðsins hér andspænis hérna er að nokkru leyti fólgin
í því eins og áður var nefnt að það lætur í ljós breiðari staðarvísun
sem rúmar tjástaðinn. Þótt föst orðasambönd hafi takmarkað gildi má