Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1988, Side 115

Málstol og málfrœðistol 113
sem svo vill til að í ensku hefur enga beygingarendingu — eða í besta
fölli núll-endingu.
Nú kann einhverjum að virðast að þetta skipti alls engu máli. Svo
er þó ekki ef grannt er skoðað. Spumingin snýst um það hvers eðlis
málhe Iti þeirra er sem kallaðir em málfræðistola. Því hefur nefnilega
verið haldið fram að þeir felli beinlínis niður beygingarendingar, líkt
°8 þeir fella gjama niður kerfisorð eins og forsetningar eða nafhhátt-
^tmerki, kannski vegna þess að beygingarendingar hafi að einhverju
leyti svipaða stöðu eða staðsetningu í þeirri málfræði sem er innbyggð
í málnotendur (sjá t.d. Kean 1977:9; Bradley o.fl. 1980:271; Lapointe
1983:1; o.fl.). Útkoman úr því ættu að verða strípaðir orðstofnar. Þau
ensku dæmi sem tekin vom til skýringar hér á undan gætu alveg sam-
rýmst því og við getum kallað þessa kenningu brottfallskenninguna.
En það er líka hægt að líta öðruvísi á málið. Við getum hugsað
°kkur að málfræðistola sjúklingar felli ekki niður beygingarendingar
heldur noti rangar beygingarmyndir af orðunum. Ef þeir nota gjama
ómerktar eða hlutlausar myndir þegar þeir gera slíkar villur, nokk-
Urs konar orðasafnsmyndir, verður útkoman yfirleitt alveg sú sama í
enskum nafnorðum og sögnum og hún yrði ef þeir felldu beyging-
^rendingamar einfaldlega niður. Ástæðan er sú sem áður var getið:
nafnháttur sagna og nefnifall eintölu af nafnorðum hafa enga beyg-
mgarendingu í ensku. Þessa kenningu, sem felur í sér að ein beyging-
^^mynd komi í stað annarrar, getum við kallað umskiptikenninguna.
Gildi hennar er rætt dálítið hjá Menn & Obler (1990) og við komum
nánar að henni f 3. kafla.
^ð því er íslensku varðar spá þessar tvær kenningar ólíkt fyrir
um það hvers konar beygingarvillur málfræðistola sjúklingar ættu að
gera. Ef þeir fella beygingarendingar einfaldlega niður ættum við að
^ fullt af dæmum um bera orðstofna. Noti þeir hins vegar rang-
^ heygingarmyndir ættum við að fá raunverulegar orðmyndir, þ.e.
stofn + beygingarendingu. Ef það er rétt að tilhneiging sé til þess
að nota ómerktar myndir ættum við gjama að fá nafnhátt af sögnum
1 stað persónubeygðra mynda, sé þessi kenning rétt, og þá líklega
Hefnifall eintölu af nafnorðum. En við ættum a.m.k. ekki að fá stríp-