Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1988, Síða 117

Málstol og málfræðistol
115
eintölu af nafnorði er yfirleitt ekki hægt að fá fram í íslensku með
því einu að fella beygingarendingu aftan af orði.
Og hvers konar beygingarvillur gera svo þau Kiddi og Togga? Við
höfum þegar séð nokkur dæmi um það hvers konar villur þetta eru og
lesendur muna sjálfsagt eftir þvf að þetta voru einmitt dæmi um að
rangar beygingarmyndir væru notaðar — og það voru yfirleitt beyg-
ingarmyndir með röngum endingum en ekki endingarlausir stofnar
(nema þá því aðeins að þá mætti líka túlka sem tiltekna beygingar-
niynd, sbr. þegar Kiddi segir hann kem í stað hann kem-ur. orðmyndin
kem er túlkanleg sem l.p.et.nt. í stað 3.p.et.nt.). Brottfallskenningin
fær því ekki stuðning af þessu íslenska efni.
En em það þá ómerktar eða hlutlausar myndir sem skjóta öðmm
fremur upp kollinum þegar villur eru gerðar? Að því er varðar nafn-
°rðin er ekki að sjá að Togga noti fremur nf.et. en önnur föll —
feyndar sýnist manni hún helst hafa tilhneigingu til að nota þágufall
(°g það með greini) þegar val á falli fer úr skorðum. Hins vegar em
hýsna mörg dæmi þess að hún noti nafnhátt í stað persónubeygðr-
myndar af sögn (a.m.k. 7 dæmi). Þama kemur fram forvitnilegur
munur á nafnorðum og sögnum sem ástæða væri til að skoða bet-
Ur- Algengara er þó að valin sé röng tíð, persóna, tala eða háttur og
otkoman sé þá ranglega beygð sögn fremur en óbeygð, Iíkt og við
fáum fremur ranglega beygð nafnorð en óbeygð.
Niðurstaðan verður því sú að hin tiltölulega vinsæla brottfallskenn-
lng fái engan stuðning þegar skoðaðar eru beygingarvillur þeirra ís-
lensku sjúklinga sem hér eru til umræðu þótt hún virðist gilda um
kerfisorð eins og nafnháttarmerki, forsetningar o.fl. Kannski stafar
Þetta af því að íslensku sjúklingamir hafa tiltölulega væg einkenni
otálfræðistols, jafnvel Togga. E.t.v. myndu verr settir sjúklingar bein-
h'nis fella beygingarendingar aftan af orðunum, þótt okkur þyki það
ekki mjög sennilegt. Okkur finnst líklegra að menn hafi gert of mikið
Ur gildi þessarar kenningar vegna þess að þau mál sem þeir vom að
skoða gátu ekki skorið úr því eins vel og íslenska hvort um væri að
ræða brottfall beygingarendingar eða umskipti á beygingarmyndum.
Umskiptakenningin fær hins vegar stuðning af íslenska efninu og