Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2004, Qupperneq 190

188
Ritdómar
gáfa geisladisksins kom út 2003, og byggist bæði á 1. útgáfú disksins og ÍO 3. Rit-
stjórar tölvuútgáfúnnar (2. útg.) eru Mörður Amason og Laufey Leifsdóttir.
Fyrstu tvær útgáfúmar hafa sennilega komið út í rúmlega 30.000 eintökum (sbr.
Mörður Amason 1998:5) og skv. upplýsingum bókaforlagsins á miðju ári 2004 höfðu
þá selst vel yfir 10.000 eintök af hinni prentuðu gerð nýju útgáfúnnar.
Hér verður hugað að nokkmm þáttum þessarar stóru bókar. Það er ekkert áhlaupa-
verk að skoða svo mikla bók svo vel sé og verður víða farið hratt yfir sögu. Fyrst verð-
ur staldrað við ytri þætti; þá hugað að upplýsingum um framburð, hljóðritun og staf-
setningu; því næst skoðuð valin dæmi sem lúta að byggingu orðabókargreina og sam-
ræmi milli uppflettiorða og skýringa; þá verða alfræðiupplýsingar bókarinnar ræddar;
nokkur dæmi verða tekin sem varða orðaforðann; og loks er nokkuð rækilega fjallað
um málstefnu og leiðbeinandi hlutverk bókarinnar. Ekki verður fjallað sérstaklega um
innviði geisladisksútgáfunnar en í næsta kafla verður nokkrum orðum farið um ytra
viðmót hennar og helstu notkunarkosti.
2.
Þriðja útgáfa IO er 1.877 bls. að lengd, í tveim bindum og er ekki vanþörf á því enda
hvort bindi yfir 900 bls. að lengd, eða um 3/4 af heildarumfangi útgáfunnar á undan.
Ytra mál er hið sama og á fyrri útgáfúm. Pappír, band og aðrir ytri þættir eru með
ágætum.
Bókin hefst á formála sem setur verkið í sögulegt samhengi og greinir frá endur-
skoðun þess, auk þess sem birtir eru valdir kaflar úr inngangi 1. og 2. útgáfu. Mark-
hópur er ekki sérstaklega tiltekinn í hinum nýja hluta formálans, en bókin er vafalaust
enn „einkum ætluð skólum og alntenningi“, eins og segir i upphafi þess kafla sem tek-
inn er upp úr formála 1. útgáfu. Ljóst er að svo stórt verk sem þetta verður aldrei hluti
af þeim bókakosti sem nemendur í skólum landsins hafa í skólatöskum sínum — en
það átti svo sem einnig við um útgáfúna á undan. Það væri mjög þakkarvert ef forlag-
ið sæi sér fært að gefa út stutta skólaútgáfu sem byggðist á ÍO og yrði henni tekið
fagnandi bæði af nemendum og kennurum, en sennilega myndi slíkt fara í bága við
markmið útgáfúnnar um dreifingu sjálfrar aðalbókarinnar.
Á bls. xii-xv eru talsvert nákvæmar skýringar á þeim táknum og merkjum sem
notuð eru í bókinni, svo og málfræðiupplýsingum og þeim upplýsingum sem lesa má
úr breyttu letri og slíku, og er þetta gagnlegt, a.m.k. fyrir hinn meðvitaða notanda.
Prentflötur er nokkurn veginn sá hinn sami og í 2. útgáfu. Flettiorð eru sett með
feitu letri og annarri leturgerð en meginmálið (svo var einnig í 1. útgáfú) og megin-
mál flettugreina er inndregið um 2-3 bókstafi; hvort tveggja gerir prentmyndina læsi-
lega og léttir lestur og flettingar. Tákn og skýringar eru í flestum tilfellum auðskiljan-
leg. Samsetningum er venjulega skipt með miðlægum punkti á milli höfuðhluta upp-
flettiorðs og með lóðréttu striki á milli aðskeytis og stofns: „Miðlægur punkmr tákn-
ar aðalskil og er notaður á mörkum samsetninga grunnorða, en þó aðeins við frum-
samsetningar ..." (bls. xii) — fyrir kemur þó að þennan punkt vanti, t.d. við orðið
drykkjuskapur, en á undan því og eftir eru rúmlega 20 orð sem öll hafa drykkju- sem