Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2008, Page 20

18
Margrét Guðmundsdóttir
dyrum séð felur þessi tvígreining ekki í sér að maður þurfi að vera
annaðhvort málsögufræðingur eða málkunnáttufræðingur heldur er
hún leið til að halda ólíkum viðfangsefnum aðgreindum. Það væri t.d.
vel hægt að beina rannsókn að breytingu á tungumáli, nýjung í mál-
kunnáttu og útbreiðslu slíkrar nýjungar. Sem dæmi mætti taka breyt-
inguna sem fólst í því að rn og rl urðu dn og dl (rdn og rdl) í fram-
burði. Rannsókn gæti falist í að athuga hvenær breytingin hófst, hvert
hún barst og hve hratt (breyting á tungumáli), hvers vegna þessi breyt-
ing á málkunnáttu kom upp og hvers vegna hún breiddist út frá mál-
kunnáttu til málkunnáttu. Aðgreiningin kemur í veg fyrir að óskyldum
hlutum sé blandað saman.
2.5 Grundvallarspurningar málkunnáttufræðinnar
Með málkunnáttufræðinni (e. generative grammar), sem haslaði sér
völl innan málvísinda á síðari hluta 20. aldar, beindust sjónir manna
að því að málkerfið lifir ekki sjálfstæðu lífi heldur er málfræði kunn-
átta í huga málnotenda, kunnátta sem þeir beita þegar þeir nota málið
og böm tileinka sér á undraverðan hátt á máltökuskeiði af því einu að
heyra mál í umhverfí sínu. Mál sem enginn kann er í raun ekki til.
Málkerfi er aðeins til sem kunnátta í huga fólks. Þessi kunnátta er
ráðgátan sem málkunnáttufræðingar vilja skýra. Málkunnáttan er því
viðfangsefni málfræðinga sem hafa þessa sýn á málfræði.12
Málkunnáttufræðin er rík af umræðu um grundvallaratriði. Þær
meginspumingar sem markmið hennar er að svara má orða svo (sjá
Chomsky 1986:3 (einnig 22 og 40); 1988:3 og 133; einnig Höskuld
Þráinsson 2005:11, sem og 1999:9-10):
(2)a. í hverju er málkunnáttan fólgin?
b. Hvernig öðlast menn málkunnáttuna?
c. Hvemig er málkunnáttunni beitt?
Þessum spumingum leitast málkunnáttufræðingar við að svara með
12 Engin tiltekin kenning er „innbyggð" í málkunnáttufræðina heldur geta kenn-
ingar um það í hverju málkunnáttan er fólgin, hvemig við öðlumst hana og hvemig
við beitum henni verið ólíkar innan hennar.