Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2008, Side 21

Málbreytingar í Ijósi málkunnáttufrœði
19
tilgátum sínum og allri framsetningu á málfræði. Þeir setja mállýsing-
ar sínar fram sem nokkurs konar líkan eða „módel“ af málkunnátt-
unni.13 Slíkt líkan nær strangt til tekið aðeins til eins málnotanda —
því að málkunnáttan er samofin huga hverrar manneskju og það sem
er í huga mér er ekki í huga neins annars. Um leið er gert ráð fyrir því
að líkanið sé lýsing á sammannlegu fyrirbæri og gildi því ekki um
aðeins eina tiltekna málkunnáttu (Höskuldur Þráinsson (1999:12 og
2005:10) fjallar stuttlega um það hvemig líta má á mállýsingu byggða
á mati og máltilfinningu eins eða fleiri málnotenda sem lýsingu á
kunnáttu þeirra sem tala viðkomandi mál).
í þessari umfjöllun sinni um grunnhugsun málkunnáttufræðinnar
fjallar Chomsky ekki sérstaklega um málbreytingar. Málbreyting er
heldur ekki hluti af málkunnáttu hvers manns. Það er vel hægt að vera
talandi maður og komast af án málbreytinga — ekki í þeim skilningi
að maður geti sniðgengið breytingar sem orðið hafa í málinu, öllu
heldur að það er ekki hluti af málkunnáttu hvers manns að „finna upp“
á einhverju nýju. Það er því hægt að skilgreina málkunnáttu, lýsa
viðfangsefni málkunnáttufræðinga og rannsaka málfræði frá sjónar-
hóli málkunnáttufræðinnar án þess að minnast á málbreytingar eða
rannsaka þær. Hins vegar eru málbreytingar órofa þáttur af mannlegu
máli, sagan segir okkur það, og þar sem málkerfíð er kunnátta í huga
manns og málbreytingar verða í málkerfínu — á einhvem hátt —
hlýtur málkunnáttufræðin að þurfa að fást við þær.
Þegar fyrrgreindar spumingar em túlkaðar vítt má segja að þær nái
yfir flest það sem málkunnáttufræðingar vilja vita, þar með taldar mál-
breytingar. Líkan Marks Hale (2007:28) af málbreytingum tengist því
til dæmis hvernig menn (böm) öðlast málkunnáttuna og Lightfoot
(2006) telur að breytingar á málbeitingu leiði til þess að börn þrói mál-
kunnáttu af nýrri gerð. Þannig tengist umfjöllun þeirra um málbreyt-
ingar spumingunum í (2). Þrengri spumingar, um málbreytingar sér-
staklega, geta þó leitt til markvissari rannsókna. En hvað viljum við
13 Sérhæfing innan málfræðinnar leiðir raunar til þess að slík líkön ná oftar en
ekki aðeins til eins þáttar í málkunnáttunni, t.d. hljóðkerfís- eða setningahluta, en ein-
hver hugmynd eða tilgáta um málkunnáttuna í heild hlýtur þó ávallt að vera lögð til
grundvallar.