Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2008, Side 40

38
Margrét Guðmundsdóttir
(10) Málbreytingar verða þannig að bam „mistúlkar“ upplýsing-
amar sem það fær sem leiðir til þess að það myndar öðmvísi
málkunnáttu en fyrirmyndin.
Með mistúlkun er þá vísað til þess að markmið bamsins sé að byggja
upp sams konar málkunnáttu og fyrirmyndimar beita, en málbreyting
verði þegar það dregur þá ályktun að eitthvað í málkerfi fyrir-
myndarinnar sé á annan veg en raunin er.
Einnig vom kynnt til sögunnar hugtökin smábreyting og smástíg
málþróun. Eins mótsagnakennt og það kann að hljóma em þessi fyrir-
bæri í senn óútskýranleg og geta nýst til að skýra orsakir málbreyt-
inga. Hvort tveggja er jafnframt rök fyrir því að halda þeim aðgreind-
um frá málbreytingu. Það gerir okkur kleift að takast á við að útskýra
hvers vegna málbreytingar eiga sér stað.
4. Hvers vegna koma málbreytingar upp?
4.1 lnngangur
Rétt er að minna á að sú sýn á málbreytingar sem hér er kynnt felur í
sér að málbreytingar (kviknun nýjungar) em skoðaðar út frá einstak-
lingum, hvort sem þær koma upp hjá einum eða mörgum í senn. Hvert
og eitt bam á máltökuskeiði túlkar þær upplýsingar sem það fær um
málkunnáttu fyrirmynda sinna án þess að hafa nokkrar forsendur til að
meta eða taka mið af því hvemig aðrir túlka sínar upplýsingar.
Jafnframt — og með sömu rökum — leiðir þessi sýn af sér mjög skýra
aðgreiningu viðfangsefnanna hvers vegna koma málbreytingar upp
og hvers vegna þær breiðast út. Skýringar byggðar á félagslegri stöðu
fólks hljóta t.d. að varða útbreiðslu málbreytingar frekar en kviknan
hennar. Að því gefnu að böm fái sömu upplýsingar úr málumhverfinu
getur félagsleg staða tæpast haft áhrif á það hvemig þau túlka
upplýsingar, þau em eins af guði gerð hvar í stétt sem þau standa.23
Skýringar byggðar á staðfræðilegum atriðum, eins og samgöngum og
23 Hér má til fróðleiks nefna gjörólíka túlkun á þessu hjá Jean Aitchison
(1993:173) sem telur að málbreytingar geti ekki hafíst hjá bömum því að þau myndi
ekki félagslega sterkan hóp.