Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2008, Qupperneq 43

41
Málbreytingar í Ijósi málkunnáttufrœði
ar; þau „leiti“ að ákveðnum vísbendum (sjá Lightfoot 1999:149, einnig
2006:97). Tiltölulega litlar breytingar geta leitt til þess að vísbendin
séu túlkuð á annan hátt en áður og færibreytunum því gefið nýtt gildi
(sjá einkum 6. kafla hjá Lightfoot 1999 og 2006:78 (skilgreining á cue
sem hér er kallað vísbendi, í 4. og 5. kafla)). Hugmyndimar sem hér er
að finna tengjast ekki færibreytum sérstaklega heldur víðtækri leit
bama að kerfí í þeim upplýsingum sem berast úr málumhverfínu.
4.3 Einfalt ogflókið
Handhægt svar við því hvers vegna böm mistúlka upplýsingamar sem
þau fá er einhvem veginn á þá leið að böm fái rniklar og flóknar
upplýsingar og ekki sé nema von að þau túlki eitthvað á annan veg en
það er í málkunnáttu fyrirmyndanna. Auk þess séu einfaldanir og
alhæfíngar áberandi á máltökuskeiðinu og því eðlilegt að slíkar ein-
faldanir þróist yfír í málbreytingar.
Hér er að ýmsu að hyggja. í fyrsta lagi liggur ekki alltaf í augum
uppi hvað er einfalt og hvað flókið í málkerfinu (sjá m.a. Kiparsky
1982:193). Einfóldun á einu atriði getur til dæmis leitt af sér flækjur
annars staðar í málkerfinu. Þannig gæti einföldun hljóðkerfísins kallað
a flóknari beygingarreglur. Hér má benda á beygingarlýsingu hjá
Eiríki Rögnvaldssyni þar sem gert er ráð fyrir baklægri -r-endingu í
orðum eins og armur, stóll, ís o.fl. og að hljóðkerfísreglur leiði út end-
ingamar í yfirborðsgerð (1990:76). Án hljóðkerfisreglnanna yrði
beygingarlýsingin væntanlega talsvert flóknari. Á hinn bóginn em
hljóðkerfisreglumar allflóknar (1993:72-77) þannig að talsverð ein-
földun fælist í því að losna undan þeim. En hvað er þá einfalt og hvað
flókið? Ef málbreyting er sögð einföldun vegna þess að hún feli í sér
einfaldari hljóðkerfísreglu en áður þarf um leið að skoða hvort hún
hefur leitt af sér flóknari reglu einhvers staðar annars staðar í mál-
kerfinu. Ef svo er, er tæpast um einföldun á málkerfinu að ræða. í öðm
lagi er vert að huga að því hversu einörð, óbugandi og leikin böm á
maltökuskeiði em. Þau prófa sig áfram af stakri þrautseigju og gefast
ekki upp fyrr en þau hafa náð tökum á ótrúlega flóknum hlutum.
Máltakan gefur tilefni til að ætla að böm stefni að því að ná fullum