Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2008, Qupperneq 98

96
Þorsteinn G. Indriðason
semina, þ.e. hvemig virknin birtist í töluðu og rituðu máli (þótt reynd-
ar mætti líka hugsa sér að kanna virknina með ýmiss konar prófum).
Það verður því að gera greinarmun á því hvort við emm að kanna frjó-
semi ákveðinnar orðmyndunarreglu í samtímatextum (e. synchronic
productivitý) eða eldri textum (e. historicalproductivitý). Segja má að
eftir því sem við könnum frjósemi reglunnar nær í tíma getum við
betur gert okkur grein fyrir hvort reglan er lifandi hluti af málkunnátt-
unni því þar höfum við líka aðgang að málnotandanum. Væmm við
hins vegar að rannsaka frjósemi tiltekinna orðmyndunarreglna í text-
um frá fyrri öldum yrðum við að byggja allt okkar á orðatalningum
því við hefðum ekki þennan aðgang að málnotandanum eða aðrar mál-
heimildir að styðja okkur við. Orðatalning í textasöfnum gefur okkur
því alltaf vísbendingar um frjósemina en örðugra er að fullyrða
nokkuð um virknina sem hluta af málkunnáttunni þegar langt er um
liðið. Orðatalningar em ekki heldur nákvæm vísindi því við getum
ekki verið viss um að það sem við fínnum af nýjum orðum með til-
teknu viðskeyti á einhverju tímabili séu öll orðin sem viðkomandi
orðmyndunarregla hefur myndað á því tímabili. Verið getur að sum
orðin séu frá öðm tímabili og sá möguleiki er alltaf fyrir hendi að tölu-
verður fjöldi nýrra orða sem reglan hefur myndað skili sér ekki inn í
texta viðkomandi tímabils.
Efnisskipan greinarinnar er á þá leið að í 2. kafla verður rætt um
mismunandi afstöðu til málfræði og hvemig hún getur haft áhrif á það
hvemig við lítum á virknina. Þar verður einnig fjallað um skiptingu
málkunnáttunnar í orðasafn (e. lexicon) og orðmyndunarhluta (þ.e.
þann hluta orðhlutafræðinnar (e. morphology) sem varðar orðmyndun
(e. word-formation) og ekki beygingar (e. inflectional morphology))-
I því sambandi verður rætt um hvemig hægt er að tengja hugtakið
virkni þeirri skiptingu. í 3. kafla verður nánar fjallað um virkni, frjó-
semi og mælanleika og í 4. kafla verður fjallað um ýmsa þætti sem
geta haft áhrif á frjósemi orðmyndunarreglna. í 5. kafla em svo helstu
niðurstöður dregnar saman.