Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2008, Side 186

184
Þóra Björk Hjartardóttir
vitnað til ummæla Jóns um notkun og á hvaða landssvæði orðið
tíðkast. Því næst verður leitað upplýsinga um þessi orð í öðrum heim-
ildum og lagt mat á athugasemdir Jóns um útbreiðslu út frá því sem
þar er að fínna.
Orðin voru borin að gagnasöfnum Orðabókar Háskólans, sér í lagi
að ritmálsskránni (hér eftir RM) og talmálsskránni (hér eftir TM) en
einnig að safni Þórbergs Þórðarsonar (hér eftir ÞÞ), orðabókarhandriti
Jón Olafssonar (hér eftir JÓOrð) auk „gulu seðlanna“ svonefndu sem
eru uppskriftir úr orðabókarhandritum Landsbókasafns (sbr. Guðrúnu
Kvaran 1988). RM geymir reyndar mörg dæmi úr Fiskafrœðinni, ým-
ist orðtekin beint úr elsta varðveitta handritinu (ÍBR 90 8vo)3 eða
fengin úr Landfrœðissögu íslands eftir Þorvald Thoroddsen en í því
riti eru birtir orðréttir langir kaflar úr Fiskafrœðinni (sbr. Helga
Hallgrímsson 2007:25). Ekki hafa þó dæmi um nema sum þeirra orða
sem hér eru til umfjöllunar verið orðtekin úr Fiskafrœðinni.
Helstu orðabækur íslensks mál voru einnig athugaðar: íslensk-
dönsk orðabók Sigfúsar Blöndals (hér eftir Bl), íslensk orðsifjabók
Ásgeirs Blöndals Magnússonar (hér eftir ÁBIM) og íslensk orðabók
(hér efitir ÍO) í útgáfum frá 1983 og 2007. Mjög mikið er af sérmerkt-
um orðum í útgáfunni frá 1983 og er talsvert af orðum merktum sem
staðbundnum en þeim merkingum var fækkað allverulega í næstu
útgáfum (sbr. Guðrúnu Kvaran 1998:12; Mörð Ámason 1998:7). Helstu
rit um íslenska físka og önnur lagardýr vom einnig könnuð: bækur
Bjama Sæmundssonar um fiska (1926) og spendýr (1932), Ingimars
Óskarssonar um skeldýr (1982) og Gunnars Jónssonar um íslenska
fiska (1992). Auk þess vom önnur rit athuguð eftir þörfum.4
bauthildur Um orðið bauthildur segir Jón í Fiskafrœðinni (sjá Þóm
Björk Hjartardóttur 2007b:47)5 að svo kallist sunnanlands lúðumagi. 1
RM em þrjú dæmi um þetta orð og er eitt þeirra úr riti Jóns komið og
3 Fiskafrœðin er gefin út óbreytt eftir þessu elsta handriti (sjá Þóru Björk
Hjartardóttur 2007b).
4 Sé upplýsinga úr nefndum ritum ekki getið merkir það að orðið eða merkingin
sem leitað var að haft ekki fundist í þeim.
5 Hér eftir verður tilvísun til blaðsíðu látin nægja.