Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2008, Side 214

212
Ritfregnir
vakið athygli á henni (1991) í grein í Skímu, málgagni móðurmálskennara. Joan og
Sigríður töldu að þessi formgerð væri í eðli sínu ópersónuleg germynd þrátt fyrir þol-
myndarlegt útlit, en Þórhallur andmælir þeirri túlkun í sinni grein og færir rök að því
að um þolmynd sé að ræða. — Kjartan Ottosson kallar sína grein „The Diffusion of
Systemic Changes through the Inflectional Systern" og fæst þar við persónu- og tölu-
beygingu í norrænum málum og þýsku. Þar skoðar hann m.a. breytingar á borð við eg
kallaða > eg kallaði og sömuleiðis eg köllumst > eg kallast og eg kölluðumst > eg
kallaðist og rekur þróunina frá elstu handritum fram um 1900. Síðan ber han þróunina
í norsku saman við þá íslensku, en þar varð mun meira samfall en í íslensku, eins og
kunnugt er. Loks tekur hann þróun þýsku frá fomháþýsku til athugunar og freistar
þess að draga almennar ályktanir um kerfisbreytingar í beygingum af þessum eíhiviði.
— Loks fjallar grein Christers Platzack um það sem hefur verið kallað hamla gegn
færslu vinstri kvists (e. Left Branch Condition, sjá t.d. Höskuld Þráinsson 2005:179),
en greinin nefnist „Left Branch Extraction of Nominal Modifiers in Old
Scandinavian". Dæmi um þá færslu sem hér um ræðir má t.d. sjá í setningum eins og
mörg vann hann þrekvirki (úr Heimskringlu), en þar hefur „vinstri kvisturinn" mörg
verið fluttur burt frá orðinu sem hann stendur með, þ.e. þrekvirki. Dæmi af þessu tagi
em auðfúndin i fomu máli, en þótt grein Platzacks fjalli fyrst og fremst um fom mál
eða gömul kemur íslenskt nútímamál líka talsvert við sögu í henni þar sem það er oft
tekið til samanburðar við fomíslensku. Þótt oft sé hægt að færa vinstri kvist í íslensku
nútímamáli þar sem það gengur ekki í norrænu meginlandsmálunum (sbr. t.d. Þetta
eru ofsalega fallegar myndir - Ofsalega eru þetta fallegar myndir; Dette er meget
smukke billeder - *Meget er dette smukke billeder) em flest fomíslensku dæmin sem
Platzack tekur þó ótæk í nútímáli. Þama hefúr því orðið breyting sem ekki hefur verið
gefmn mikill gaumur til þessa.
Auk norrænna mála og germanskra em tekin dæmi úr fjölmörgum skyldum og
óskyldum tungumálum og greinamar em því bæði athyglisverðar fyrir fræðileg efn-
istök og margvíslegan samanburð tungumála, bæði samtímalegan og sögulegan.
Höskuldur Þráinsson
Enn hittast frændur
Frœndafundur 6. Fyrilestrar frá foroyskari-íslendskari ráðstevnu í Tórshavn
26.-28. juni 2007. Ritstjórar Turið Sigurðardóttir og Magnús Snædal.
Fróðskapur, Tórshavn, 2008. 304 bls.
Eins og mörgum er kunnugt hafa íslenskir og færeyskir fræðimenn nú um alllangt
skeið haldið sameiginlegar ráðstefnur um viðfangsefni sín á þriggja ára fresti. Þessar
ráðstefnur byggjast á samkomulagi sem Fróskaparsetur Faroya og Hugvísindadeild
höfðu með sér og var upphaflega gert árið 1990. Næsta ráðsteína af þessu tagi ætti að