Vera - 01.12.1988, Page 8

SKOÐUM EFNAHAGSMÁLIN í KASTLJÓSI KVENNA
Hvernig ætliö þiö aö leysa vanda atvinnulífsins? Hvernig
ætliö þiö aö eiga viö veröbólguna? Viljið þiö millifærslu,
uppfærslu eöa niöurfærslu?
Þessum og fleiri ámóta spurningum hefur undanfariö
veriö beint til kvenfrelsiskvenna og svör heimtuð. Þaö er út
af fyrir sig ekkert út á það aö setja aö konur séu kraföar
sagna um markmið og stefnu í efnahagsmálum. Hitt er öllu
verra aö ætlast er til aö konur svari og skilgreini markmið
sín og stefnu í þessum málum út frá heföbundnum hugsun-
arhætti í íslensku efnahagslífi, hugsunarhætti sem mótaö-
ur er af körlum og sýn þeirra á hvaö skiptir máli og hvaö ekki
í efnahags- og atvinnumálunum. Á þessu sviöi sem öörum
rekum viö konur okkur á vegg því hugsunarháttur okkar og
verömætamat rímar ekki allskostar viö forsendur þess
efnahagskerfis sem við búum viö.
Til þess aö breyta bæöi efnahagskerfinu og umræöunni
um þaö í kvenfrelsisátt er okkur því nauðsynlegt aö skoöa
og skilgreina íslenskt efnahags- og atvinnulíf út frá okkar
eigin forsendum, skoöa ,,vandann“ eins og hann lítur út í
okkar kvennaaugum og leita lausna samkvæmt því.
Viö getum t.d. byrjaö á því aö velta fyrir okkur hvers
vegna þessi ,,vandi“ kemur stöðugt upp í íslensku efna-
hagslífi og hvers vegna hagsmunaaöilar í atvinnulífinu virö-
ast alltaf veröa jafn hissa þegar illa árar, tekjur dragast sam-
an og ,,vandi“ skellur yfir. Vita menn ekki að viö lifum aö
stærstum hluta til á fiski, aö fiskurinn er ekki ótæmandi
gullnáma, stundum er lítiö af honum og stundum mikiö, og
aö stundum gengur vel aö selja hann og stundum illa —
sem hvorutveggja leiöir af sér sveiflur i hagkerfinu, ýmist
góöæri eöa mögur ár? Hvers vegna leggja menn ekki fyrir
til mögru áranna fyrst þetta er vitað, í staö þess aö leggja
í stórfelldar fjárfestingar þegar vel árar og standa svo uppi
meö fjármagnskostnað sem þeir kikna undir þegar næsta
niðursveifla kemur, fara á hausinn og koma síðan skælandi
til ríkisins og heimta framlög af almannafé til aö geta haldiö
rekstri áfram — og fá féð vegna þess aö annars verður at-
vinnuleysi í byggöarlaginu og á því vilja stjórnvöld ekki bera
ábyrgð?
Getur veriö aö í þessu mynstri kenni
fiilfli voiðimnnnfiB veiöimannasamfélagsins sem ekki
VIIQI veioimanna- skjpuieggyr afkomu sína langt fram í tím-
samfélagsins ann því þaö er aldrei aö vita hvernig veiðist
i Inrílinni á mor9un? Aö rninnsta kosti virðist ekki
rœOUr reromni vera |angt fram j tímann hvorki í ís-
lensku efnahagslífi né í íslenskum stjórn-
málum. Afli dagsins í dag er það sem skiptir máli, og neyta
skal á meðan á nefinu stendur.
Hetjur hafsins og fjallanna þar sem árlega er elst viö hálf-
villtar sauökindur eru ekki kvenkyns og þvi vaknar sú
spurning hvort í veiðimannagildum sé að finna grundvallar
karlagildi islensks efnahagslífs. Ljóst er allavega aö veiöi-
mennska er ekki hluti af reynsluheimi kvenna. Hins vegar
er heimilisrekstur þaö, þar sem gildir aö hafa góöa yfirsýn
yfir fjárhag heimilisins fram í timann því ef heimilið verður
gjaldþrota verður frumþörfum heimilismanna, þ.á.m.
barna, ekki sinnt og þaö veit hver húsmóöir aö gengur ekki.
Hún er heldur ekki vön aö leita á náöir ríkisins ef hún eyðir
um efni fram því heimilið er hluti af einkaheiminum sam-
kvæmt heföbundnum hugsunarhætti, afkoma þess er
einkamál þeirra sem þar búa og ekki dugir aö blanda hinu
opinbera i þaö. Og ábyrgö á uppeldi barna er einnig hluti
af reynsluheimi kvenna og konur vita aö hvert barn er
margra ára fyrirtæki, í þeim efnum verður aö hugsa fram í
tímann, þaö eru langtímasjónarmið sem gilda.
Það er því langur vegur á milli gilda húsmóöurinnar og
gilda veiöimannsins. Og ef húsmóðirin á aö taka á ,,vand-
anum“ sem gildi veiöimannsins skapa þá er Ijóst aö hún
verður aö hafa glögga mynd af á hvaöa grunni og þar með
á hvaðagildum ,,vandinn“ hvílir, skoöa þau í Ijósi sinnaeig-
in gilda og þróa síöan svör og lausnir samkvæmt því.
8