Vera - 01.09.1989, Blaðsíða 7

þeirra málum. Af slíkri félagsstofnun
hefur þó aldrei orðið hér á landi þar
sem ekki hefur verið nægilegur áhugi
fyrir hendi meðal íslenskra bænda-
kvenna. Þessi umræða hefur þó gert
það að verkum að augu margra hafa
opnast fyrir því að nauðsynlegt sé að
huga sérstaklega að okkar stöðu. Eftir
fund landbúnaðarráðherra á Norður-
löndununt árið 1987 fékkjón Helga-
son áhuga á að kanna þessi mál og í
framhaldi af því skipaði hann mig,
Lísu Thompsen á Búrfelli í Grímsnesi
og Elínu Líndal sem býr að Lækjar-
móti í Vestur-Húnavatnssýslu, íþessa
nefnd.
Ég frétti að þið hefðuð þegar
gert könnun meðal bœnda-
kvenna. í hverju er hún fólgin?
Já við sendum bréf til 2000 bænda-
kvenna þar sem við biðjum þær að
svara 24 spurningum sem gefa til
kynna viðhorf þeirra, stöðu og óskir.
Við höfum þegar fengið upp í hend-
urnar um 700 svör og ég vil gjarnan
nota tækifærið hér og þakka þessum
konum fyrir að bregðast svo vel við
spurningum okkar. Svörin eru öll
nafnlaus en aftur á móti kemur fram
úr hvaða sýslu jtau koma. Við spyrj-
um þær hefðbundinna spurninga um
aldur, hjúskaparstöðu, börn og bú-
skaparhætti en auk þess um hluti s.s.
hver taki ákvarðanir um fjárfestingar
og daglegan rekstur búsins, um fé-
lagslega virkni þeirra, óskir um starfs-
fræðslu, atvinnu utan heimilis o.fl.
Við gefum konunum jafnframt kost á
Ljósmynd:
Þjóðviljinn
„Ákvaröanir um
byggingar og kostn-
aðarsöm vélakaup
eru í mörgum tilvik-
um teknar sameigin-
lega at hjónum en
þó er þaö oft ein-
hliöa ókvörðun
karlsins. Þaö er
hann sem passar
peninginn"
því að koma með athugasemdir frá
eigin brjósti og margar virðast nýta
sér það og sumar skrifa okkur heil-
löng bréf.
Hvaö segja konurnar í þessum
bréfum? Er einhver sameiginleg-
ur þráöur í þeim?
Halla Aöalstelnsdóttir
Viðhorfin eru auðvitað rnjög breyti-
leg. Suniar skrifa til að hvetja okkur
og óska okkur góðs gengis en aðrar til
að láta í ljós óánægju sína og gremju,
sérstaklega ígarð stjórnvalda. Þetta er
t.d. mjög áberandi meðal kvenna sem
fóru út í loðdýrarækt á sínum tfma.
Þær segjast hafa lagt út í þessa búgrein
fyrir áeggjan stjórnvalda en hafi búin

staðið illa áður þá standi þau enn verr
í dag. Þær tala um að búin séu skuld-
um hlaðin og vaxtaokrið gengdar-
laust. Þau rambi á barmi gjaldþrots en
fjölskyldan geti hvorki verið né farið.
Það er greinilegt að konurnar vantar
ekki viljann til að bjarga sér og standa
sig en möguleikarnir eru svo fáir. Það
sem ég les fyrst og fremst út úr svör-
unum, er að ,,elulið“ atvinnuleysi
meðal kvenna er mun meira en ég
hafði gert mér grein fyrir. Þar á ég við
að fjöldi kvenna út um allt land þarf
og vill atvinnu umfram það sem þær
hafa í dag. Þegar búið minnkar og
börnin stækka fækkar vinnustundum
heima en þessar konur fara hvergi inn
á atvinnuleysisskrár þ.e. þeirra at-
vinnuleysi kemur hvergi fram nerna í
þeirra eigin vasa og sálarlífi.
Finnst þér svörin gefa almennt til
kynna aö sveitakonur séu ósátt-
ar viö stööu sína?
Það má kannski segja að þær konur
svari okkur fremur sem standa
frammi fyrir vandanum. Það er þó
erfitt að segja nokkuð um þetta að
svo stöddu því við erum aðeins búnar
að fara lauslega yfir svörin en ekki
farnar að vinna neitt kerfisbundið úr
þeim. Ég er þó búin að skoða sýslurn-
ar þrjár á Vestfjörðunum aðeins betur
en aðrar og eftir þeirn að dæma
standa búin heldur illa. Af þeim 44
búum sem okkur bárust svör frá eru
aðeins 6 af þeirri stærð sem verðlags-,
grundvöllurinn gerir ráð fyrir. Hin ■
eru öll minni. Þetta þýðir með öðrum
orðum að það er ekki hægt að fram-
fleyta vísitölufjölskyldunni á þessum
búrekstri. Flestar kvennanna vilja
fremur jtann kostinn að stækka búin
en sækja vinnu utan heimilis sem er
eðlilegt með tilliti til landshátta á
Vestfjörðum. Mér sýnist fljótt á litið
að víða annars staðar á landinu vilji
konur gjarnan auka tekjur sínar með
því að sækja vinnu utan heimilis. í
heildina tekið má líklega segja að nær
helmingur kvennanna óski eftir
vinnu utan bús til að afla tekna. Hinn
helmingurinn svarar svo nær undan-
tekningalaust að þær telji aukna at-
vinnu í byggðalaginu nauðsynlega
eigi byggðin að halda sér. Það er líka
áberandi að þær konur sem eru yngst-
ar og með ung börn vilja vera heima.
Ein slfk svaraði spurningu okkar á eft-
irfarandi veg: ,,Mitt frelsi er ekki
meira en það að ég lcet mig ekki
dreyma um að fara út að vinna."
En þœr konur sem óska eftir
vinnu utan bús; heldur þú aö ósk
þeirra sé fyrst og fremst komin til
af þörf fyrir auknar tekjur en ekki
af þörf fyrir aukna fjölbreytnl?
Já mér sýnist það af svörunum. Fólk
í sveitum vill auðvitað búa við svipuð
skilyrði og aðrir í þjóðfélaginu og
það vill geta veitt sfnum börnurn það