Vera - 01.12.1992, Blaðsíða 36

ÚSMÓÐIR
O G STOLT A F ÞVÍ
í viðtalsbók þar sem Guðrún Ásmundsdóttir
leikkona segir frá lífshlaupi sínu, er lýsing á
því hvernig hún, ung nýgift kona, reyndi að
sýna manninum sínum hvað hún væri
dugleg með því að vera einmitt að klára að
skúra þegar hann steig inn úr dyrunum að
loknum vinnudegi. Mér og fleirum fannst
þetta heldur hallærislegt ráð til að halda við
aðdáun hans, þvi það er varla hægt að hugsa
sér neitt eins ósexý og sveitta húsmóður í
gólftuskuvindingum. Mér
varð hugsað til Guðrúnar
þegar ég stóð á torgi í Prag í
vor í brennandi sólarhita og
sá tvo svarbrúna, löður-
sveitta unga menn, bera að
ofan með leðursvuntur, slá
mynt handa ferðamönnum,
sem þeir keyptu af þeim
glóðvolga. Það voru auð-
vitað mest konur sem sýndu myntinni
áhuga, enda var sýningin helst áhugaverð
íyrir þær. Karlmenn, sveittir við karlmann-
lega vinnu, eru miklu meira spennandi en
konur sveittar við kvenlega vinnu.
Við lifum í samræmi við þetta; konur vilja
ekki sjást við heimilistörfin og þjóðfélagið vill
ekki heldur vita af starfi húsmæðranna og
sífellt er látið eins og það sé bæði óþarft og
löðurmannlegt. Fáar konur vildu láta það
vitnast um sig að þær væru myndarlegar
Karlmenn, sveittir
við karlmannlega vinnu,
eru miklu meira spennandi
en konur sveittar
við kvenlega vinnu.
húsmæður, hvað þá að þær
hefðu áhuga á húsmóðurstaríinu
eða metnað á því sviði. Við tökum
fullan þátt í þeim blygðunarfulla
blekkingarleik að láta sem hús-
móðurstörf séu ekki til, nema þá
sem einhvers konar eftirstöðvar
kúgunar fortíðarinnar sem okkur
beri skylda til að útrýma. Samt
vita það allir sem vilja, að það er
mikið verk að
halda almenni-
legt heimili og
að til þess þarf
ýmsa kosti, svo
sem útsjónar-
semi, þolin-
mæði, skipu-
lagsgáfu og
reynslu. Þessa
kosti kunnum við vel að meta hjá
fólki í öðrum störfum og hjá hús-
mæðrum fortíðarinnar, en sífellt
er látið eins og þetta komi ís-
lenskum nútímakonum ekkert
við. Þær eru nefnilega að vinna og
eru að auka hlutdeild sína á
vinnumarkaðnum. Samt vinna
íslenskar konur miklu meira en
karlarnir, ef vinna þeirra á
heimilunun er talin með og einn-
ig meira en konurnar í nágranna-
löndunum sem vinna þó meira en
þeirra menn. Ég sé ekki hvar á að
bæta vinnu á íslenskar konur.
Svo langt er gengið í því, að líta
niður á heimavinnu kvenna, að
það er orðið eins og viðtekin
venja, að hunsa skoðanir þeirra
sem láta í ljós jákvæð viðhorf til
hennar, svo ekki sé minnst á
löngun til að vinna slík störf.
Stundum gerist það til dæmis, að
einhver gerir könnun og spyr fólk
um ýmislegt sem tengist heimilis-
högum þess og vinnu. í slíkum
könnunum kemur oft fram sú
skoðun hjá stórum hópum fólks,
að það vilji gjarnan vinna minna
utan heimilis, og hafa meiri tíma
til að sinna börnunum og heimili,
en ég tek fram að ég tel hvort
tveggja til heimilistarfa. Niður-
staða slíkra kannana er iðulega
að skóladaginn þurfi að lengja og
íjölga þurfi dagvistunarplássum
því konur séu í auknum mæli á
leiðinni út á vinnumarkaðinn,
sem eru þó augljóslega ekkert
svar við óskinni um að geta sinnt
heimilunum meira.
Þetta sé ég gerast aftur og aftur
og mér er nær að halda að sú
skoðun að það eigi að lengja
skóladaginn og koma konum út
af heimilunum sé orðin einskon-
ar „stofnun", eins og ein gáfuð
kunningjakona mín kallar það,