Vera - 01.05.1994, Blaðsíða 14

HALTU KJAFTI
OG YERTU SÆT
Annadís Gréta Rúdólfsdóttir
14
HERFUR í MÓTMÆLASTOÐU
Viðbrögð aðdáenda keppnanna við aðgerðum af þessu tagi hafa siður en
svo verið til þess að kitla hláturtaugarnar og langt frá því að vera mál-
efnaleg. Heiðar Jónsson snyrtir lýsir kvígukrýnendunum í ævisögu sinni
á eftirfarandi hátt: „Ég var þá kynnir á fegurðarsamkeppnum og þar voru
konur að mótmæla. Flestar kvennanna sem þar voru fremstar gengu um
eins og herfur. Ég held að það hefði verið miklu sterkara ef við inngang-
inn hefðu staðið huggulegar, vel klæddar konur og mótmælt“ (bls. 214).
Konurnar höfðu merkilegri mál í sínum huga en að taka með sér
Gucci tösku. Hvernig
gat þær grunað að
sama mælistika yrði
notuð á þær og feg-
urðardísimar? Dóm-
arar fegurðarsam-
keppninnar gáfu þeim
falleinkunn fyrir útlit-
ið og gerðu málflutn-
ing þeirra þar með
ómarktækan. Þeir
virðast reyndar telja
opinn munn eitt mesta
lýti sem hægt er að
fínna á konum.
Hverjir mega þá
mæla fyrir hönd
kvenna? Einungis
þeir, sem virkilega
skilja konur og nátt-
úru þeirra, geta skil-
greint þarfir þeirra og
eðli. Raddir kvenna
virðast því í auknum
mæli verða að koma
úr karlmannsbörkum.
Þessar druslulegu
konur geta ekki verið
málsvarar okkar
fallegu kvenna og
auðlinda.
Almannarómur
hefur tekið upp þessa
röksemdarfærslu.
Auðvitað eru ástæður
fyrir því þegar ljótar
og „subbulegar“ kon-
ur „ráðast gegn“
fallegum kynsystrum
sínum. Hvílík ónátt-
úra! Hér hlýtur eitt-
ífrétt um fyrirsœtuskóla (Stöð 2) likti fréttamaður íslenskum konum við
náttúruauðlind og íslenskri fegurð við vörumerki. Hagnýting þokkadísa
hefur ekki verið öllum jafn munntöm, enda reisn og virðing kvenna orð-
in lítil ef„ virkja “ á líkama þeirra sem söluvarning og skemmtiatriði.
Konur hafa gripið til ýmissa aðgerða til að mótmæla boðskap feg-
urðarsamkeppna. Erfróðlegt annars vegar að líta á í hverju þessar að-
gerðir hafa falist og hins vegar hvernig þcer hafa verið túlkaðar af„sér-
frceðingum “ og nytjendum hinna íslensku náttúruauðlinda.
MANNESKJA EÐA
MARKAÐSVARA?
Aðgerðir kvenna hafa
gjaman verið táknrænar
og þær notað líkingar til
að minna á að konan er
„manneskja en ekki
markaðsvara“. Einna eft-
irminnilegust er krýning
kvígu þar sem kjör Ung-
frúar íslands fór fram.
Boðskapurinn var skýr,
konur em ekki búfénaður
og vilja ekki láta með-
höndla sig sem slíkan.
Árið 1985 gripu kon-
ur aftur til táknrænna að-
gerða. í þetta skiptið til
að mótmæla „gamanmál-
um“ borgarstjóra við
krýningu fegurðardrottn-
ingar Islands. Hafði
borgarstjóri látið þau orð
falla að ef stúlkumar
væm Kvennaframboðið
myndu þeir ekki bjóða
fram. Kvennaframboðs-
konum var nóg boðið og
mættu á borgarstjómar-
fund klæddar eins og
fegurðardrottningar. Þar
mátti m.a. sjá nýkrýndar
Magdalenu Schram sem
„ungfrú Spök“ og Guð-
rúnu Jónsdóttur sem
„ungfrú Meðfærileg".
Með þessari uppákomu
vildu þær mótmæla þeirri
kvenímynd sem að kon-
um er haldið.