Vera - 01.03.1995, Blaðsíða 22

kefnur og kosningar
70% kvcnna telja
mikilvœgast ad
jafna laun
kynjanna
Þetta er niöurstaða könnunar sem Fé-
lagsvísindastofnun Háskólans gerði
fyrir VERU í lok síðasta mánaðar, en
VERU lék forvitni á því að vita hvað
konum fyndist mikiivægast að gert yrði
á næsta kjörtímabili til að bæta stöðu
kvenna. Niðurstaðan er skýr og af-
dráttarlaus og veröur spennandi að
fylgjast með komandi kjarasamning-
um, umræðum fram að kosningum, og
efndunum á næsta kjörtímabili.
VERA fékk Guðnýju Guðbjörnsdóttur vara-
þingkonu Kvennalistans, sem er í 2. sæti
framboðslistans í Reykjavík, til að tjá sig um
niðurstöðu könnunarinnar.
Launajafnrétti er eðlileg krafa
- síðan koma kröfurnar um aukin áhrif,
völd, viröingu og fleira
Þaö kemur ekki beint á óvart að 70% kvenna
telja aö mikilvægast sé að jafna laun kynj-
anna til að bæta stöðu kvenna. Bæði vegna
þess að laun kvenna eru svo lág og mun
lægri en laun karla og vegna hins að fjár-
hagslegt sjálfstæöi er auðvitað algjör for-
senda fyrir þvl aö jafnrétti náist á öðrum
sviðum. Á meöan laun kvenna eru lægri en
karla er þaö hún sem minnkar viö sig vinnu
ef þannig stendur á t.d. vegna barnaumönn-
unar og hann sem tekur yfirvinnu ef hún er í
boði. Þetta viðheldur þeim hugsunarhætti
að konur séu ekki fyrirvinnur heimila og því
að laun þeirra halda áfram aö vera lág. At-
hyglisvert er hvað konur eru sammála þessu
óháð aldri, menntun eða búsetu. Fyrir ein-
stæðar konur, og auðvitað margar aðrar,
eru launin bein sþurning um að geta fram-
fleytt sér og sínum.
Launajafnrétti er því eölilega krafa númer
eitt, tvö og þrjú, áður en konur fara fram á
aukin áhrif eða völd, virðingu, jafna athygli í
skólum, jafnrétti fyrir dómstólum, lengra
fæðingarorlof, lengri skóladag eða hvað
annað það er sem gæti bætt stöðu kvenna.
Að öðru leyti finnst mér athyglisvert hvað
það eru fáir sem segja aö það muni bæta
stöðu kvenna að konur geti verið heima,
eða aðeins 5%. Þaö staðfestir það viðhorf
að konur eru á atvinnumarkaði til að vera,
en ekki sem bráðabirgðavinnuafl. Þá er ég
hissa á að tæþ 11% telja aö ekkert þurfi að
bæta, en tek eftir því aö það viöhorf er al-
gengast í elsta aldurshóþi kvenna og meðal
karla. Þá er verulega athyglisvert að aðeins
tæþ 5% úrtaksins segja aö það sé mikilvæg-
ast að bæta stööu fjölskyldunnar til aö
bæta stööu kvenna. Þaö viðhorf er algeng-
ast meðal kvenna 50-75 ára.
Einnig vekur athygli, ekki síst þar sem
um opna spurningu án gefinna svarmögu-
leika var að ræöa, hve fáir nefna leikskóla
eða lengdan grunnskóla. Það gæti verið vís-
bending um að þessi mál séu eitthvað að
lagast frá því sem verið hefur, þó að einnig
sé Ijóst að aukið atvinnuleysi kvenna og
minnkandi atvinna hefur sitt að segja í því
sambandi líka, samanber það að 10% úr-
taksins segja að mikilvægast sé að bæta
atvinnumál og það viðhorf er algengast hjá
konum á aldrinum 30-50 ára.
Að lokum vil ég benda á að það eru fleiri
karlar (11.7%) en konur (6.7%) sem segja
að þaö þurfi að auka jafnrétti almennt og að
þessi munur er mestur í yngsta aldurshópn-
um, þ.e. aðeins 3.9% kvenna og 16.9%
karla á aldrinum 18-29 ára nefna þetta. Það
fær mig til að hugsa um skólakerfið og hve
erfitt virðist vera að koma til skila fræðslu
um misjafna stöðu kynjanna í landi þar sem
jafnréttislög eru í gildi. Það mál þarf að taka
fastari tökum. En umhugsunarverðast af
öllu er kannski það að aðeins tæp 6% svar-
enda telja mikilvægast til að bæta stööu
kvenna aö konurfái meiri áhrif. Þetta viðhorf
er þó algengast meðal kvenna í yngsta ald-
urshópnum (9.2%), sem er I samræmi við
þann kraft sem við finnum hjá ungum kon-
um í starfi Kvennalistans. Um leiö gefur það
vísbendingu um að ungar konur haldi bar-
áttu formæðra okkar ótrauðar áfram, því að
enn er mikið verk að vinna. Takmarkið er
kvenfrelsi og vandinn er sá að konur verða
að fá meiri völd og áhrif til að líkur séu á því
að launin, sem eru grundvallarforsenda
kvenfrelsis, og allt hitt batni. Enginn mun
berjast fyrir þessu nema konur sjálfar.
í heild finnst mér þessi könnun ákaflega
gagnleg fyrir starfið framundan og færi ég
Veru mínar bestu þakkir fyrir framtakið.
auka jafnrétti
bæta atvinnumál
þarf ekkert að bæta
konur fái áhrif
ýmislegt
auki metnað sinn
fjölskylduna
geti veriö heinta
jafna laun kynjanna