Vera - 01.02.1997, Qupperneq 11

ERU LÁGU LAUNIN
NÁTTÚRULÖGMÁL?
Kjarsamningar flestra stéttarfélaga uröu lausir um sl. áramót og síðan
hafa atvinnurekendur reynt aö sannfæra fólk um aö stöðugleika und-
anfarinna ára sé stefnt í voöa ef laun myndu hækka um meira en 2 til
3%. Er endalaust hægt aö láta stöðugleika lágra launa yfir sig ganga?
Hvað segja konur í verkalýðshreyfingunni?
VERA spjallaöi viö Mörthu Á.Hjálmarsdóttur formann Bandalags há-
skólamanna og Guðrúnu Kr. Óladóttur varaformann Sóknar og fulltrúa
í miöstjórn ASÍ um stöðuna.
Samkvæmt nýjum lögum um stéttarfélög og vinnudeilur eiga við-
ræöur aö hefjast tíu vikum áöur en samningar renna út og fara eftir
viöræðuáætlun. Vinnubrögð af þessu tagi hafa tíðkast í Danmörku í
næstum heila öld og yfirleitt tekist aö ná nýjum samningi áöur en sá
fyrri rennur út. En til þess þarf samningsvilja.
halda sér við faglega til þess að geta komið
afturtil starfa,” segir Martha en hjá Banda-
lagi háskólamanna gildir útskiptaregla og
má formaður ekki sitja lengur en í átta ár.
Martha á einnig sæti í stjórn alþjóðasam-
taka meinatæknafélaga og situr nú þar ann-
að kjörtímaþiliö.
Vegið að okkur úr öllum áttum
Martha segir að sl. ár hafi verið mjög sér-
stakt þar sem í febrúar 1996 hafi byrjað að
rigna inn frumvörpum sem hefðu kollvarpað
öllum grundvelli kjarasamninga, hefðu þau
verið samþykkt í þeirri mynd sem þau voru
þá, t.d. frumvarp til laga um lífeyrissjóð,
fæðingarorlof, réttindi og skyldur opinberra
starfsmanna og um stéttarfélög og vinnudeilur.
Eígum að hafa
sömu möguleika og strakarnír
segír Martha Á. Hjálmarsdóttir, formaður Bandalags háskólamanna
Félögin í Bandalagi háskólamanna hófu |
samningaviðræður samkvæmt viðræðu-
áætlun í haust en að sögn Mörthu var það
innantómt tal. „Það er ekki nóg að setja
lög um stéttarfélög og vinnudeildur, ríkið
verður líka að breyta áætlanagerð innan-
frá. Viðræðuáætlunin breytti engu því
samninganefndin var jafn ráðalaus og fyrr
- hún hafði ekkert umboð til þess að
semja við okkur,” segir hún.
Martha tók við sem formaöur Bandalags há-
skólamanna sl. vor og hafði þá verið varafor-
maður í tvö ár. Martha hefur tekið virkan
Þátt í kjarabaráttunni en hún er meinatækn-
lr og var kjörin í stjórn Meinatæknafélagsins
fljótlega eftir aö hún útskrifaðist, 1973.
Varaformaður félagsins varð hún 1986 og
formaður frá 1988 til 1992. Á þessu tíma-
bili breyttist félagið úr fagfélagi í stéttarfé-
lag, fyrst með aðild að BSRB en árið 1990
meö aðild að Bandalagi háskólamanna.
Martha fór fljótlega í stjórn Bandalags há-
skólamanna og kjör hennar til formanns
markaði tímamót í sögu stéttarfélaga á ís-
!andi þar sem hún er fyrsta konan sem
gegnir formennsku í heildarsamtökum
launafólks. í Bandalagi háskólamanna eru
nú 25 félög háskólamanna sem flest eru
fagfélög og hafa sjálfstæðan samningsrétt.
Þau hafa ekki beitt þeim rétti saman síðan
1989 þegar samning-
arnir voru ógiltir með
bráðabirgðalögum.
Undanfarin 15 ár
hefur Martha verið
stundakennari og lekt-
or I sýklafræðum við
Tækniskóla íslands meðfram starfi sínu
sem kennslumeinatæknir á Sýkladeild
Landspftalans þar sem hún hefur umsjón
með verklegu námi sem þar fer fram. Hún
hefur einnig starfað að ýmsum sérverkefn-
um, t.d. hefur hún unnið að rannsókn á fjöló-
næmum bakterium sem meöal annars
valda eyrnabólgu í börnum. Martha starfar
enn hálfan daginn sem meinatæknir og tel-
ur það kost að formaður Bandalags há-
skólamanna starfi í beinum tengslum við þá
sem hann er að vinna fýrir. „Þróunin í faginu
er svo hröð að það er líka nauðsynlegt að
Martha er fyrsta konan sem gegnir
formennsku í heildarsamtökum launafólks hér
á landi. Hún er enn hálfan daginn í sínu gamla
starfi, m.a. til aö halda sér viö í faginu.
„Það var höggvið að okkur úr öllum áttum
og verulega vegið að starfsemi félaganna
með þessum aðgerðum. Lögin um réttindi
og skyldur opinþerra starfsmanna hafa t.d.
mikil áhrif á ráðningarrétt og stöðu margra
ríkisstarfsmanna og sviptir marga einstak-
linga, hópa og jafnvel heilu stéttirnar samn-
ingsrétti og þar með réttinum til að vera í