Vera - 01.04.1997, Blaðsíða 20

ynslóðaskipti
í kv^nnabaráttuniti
greina kvennabaráttuna upp á nýtt og Drífa bendir á
að það geti verið ástæðan fyrir kynslóðabilinu sem
margir skynja.
Drífa: „Ég hélt að það stórkostlega starf sem kyn-
slóðin á undan okkur vann hefði orðið til þess að
jafnrétti væri komið á. Síðan hef ég rekið mig á það
hvað eftir annað að svo er ekki. Þegar ég bauð mig
fram sem formaður Iðnnemasambandsins sl. haust,
fann ég fyrir mikilli andstöðu því kona hafði verið
formaður kjörtímabilið á undan. Það átti að vera al-
veg nóg fyrir konur í bili. í kosningabaráttunni fóru
á kreik sögur um að ég væri of-
boðslegur karlhatari - eða femínisti,
sem virðist vera það sama í hugum
margra. Sumir töldu jafnvel að ég
myndi ekki sinna erindum sem bær-
ust til skrifstofunnar frá karlmönn-
um! Ég hef alltaf verið ákveðin og
fann glöggt í þessum slag að karlar
álíta slíkar konur mikla ógn við sig.
Staða jafnréttismála meðal iðnnema
er mjög slæm, m.a. vegna náms-
samningskerfisins sem við búum við
og er fjandsamlegt konum. Á fyrsta
þinginu mínu lagði ég til að stofnað
yrði embætti kvennafulltrúa innan
sambandsins. Sú tillaga hlaut öfga-
fyllstu viðbrögðin á þinginu og var
felld, reyndar með naumum mun.“
En hver er áherslumunur kyn-
slóðanna? Þegar Kvennalistinn var
stofnaður urðu til hugtök eins og
„reynsluheimur kvenna“ og „hag-
frœði hinnar hagsýnu húsmóður".
Höfða þau til ungra kvenna?
Hverju myndu þcer berjast fyrir ef
þcer vceru að stofna Kvennalista í
dag?
Drífa: „Mér finnst mikilvægast
að byrja í skólunum og kenna stelp-
um og strákum á þann hátt sem
hentar hvoru kyni fyrir sig. Einnig
að kenna þeim að þau eigi jafnan
rétt í lífinu. “
Kristrún: „Mér finnst árangur
jafnréttisbaráttunnar vera sá að
reynsluheimur ungra kvenna er
annar en mæðra þeirra. Mæðrum hefur tekist að
breyta reynsluheimi dætra sinna.“
Þórhildur: „En sona sinna?“
Kristrún: „Að sumu leyti. Strákar kunna að haga
sér og segja réttu orðin, en þegar á reynir þá verja
þeir hagsmuni sína. Þegar við veltum fyrir okkur
hvað er brýnast að gera í jafnréttisbaráttunni þá þurf-
um við einmitt að hafa unga karlmenn í huga. Bæði
hvað varðar réttinn til feðraorlofs og einnig að að-
stoða þá við að komast út úr hina gamla hlutverki
karlmannsins.“
Drífa: „Já, einmitt. Þess vegna er ég svo hissa á því
að ungir karlmenn skuli líta á konur sem ógn. Við
þurfum að gera þeim grein fyrir að það þjónar þeirra
hagsmunum að unnið sé að jafnrétti."
Kristrún: „Já, við þurfum að komast út úr kynja-
stríðinu. Karlmenn ættu að sjá að það er réttlætismál
að útrýma launamun kynjanna. Hann er óréttlátur og
óskynsamlegur og því um mannréttindamál að ræða.“
Þórhildur: „Við verðum samt að passa okkur á
hugtökum og orðanotkun. Það á sér stað hagsmuna-
barátta á milli kynjanna, í því sambandi eru hug-
myndakerfi að takast á. Það virðist þjóna ríkjandi
hagsmunum að hatursgera stríðið á milli kynjanna.
En mig langar að spyrja. Eruð þið ekkert hræddar
um að kvennabaráttan sléttist út þegar talað er um
mannréttindabaráttu? Lenín sagði við Rósu Lúxem-
borg forðum: „Nú er það hin mikla bylting og á
meðan verða konur að bíða.“ Verða konur ekki
bara settar í röðina og sagt að bíða á meðan unnið
sé að ýmsum öðrum mannréttindamálum? Ég óttast
að sjónarhorn kvenna muni fá minna vægi.“
Kristrún: „Við verðum bara að
vera keikar og sækja á. Þrátt fyrir
allt hefur verið unnið að réttinda-
málum kvenna með lagasetningu
undanfarin ár. Þar hefur Kvennalist-
inn haft mikil áhrif með því að gera
breytingar í málaflokkum sem eng-
inn annar stjórnmálaflokkur hefði
unnið að.“
Hvað finnst þér enn eftir að gera,
Þórhildur, ef þú rifjar upp hvað þið
höfðuð í huga þegar Kvennalistinn
var stofnaður fyrir 14 árum? Finnst
þér ekki tímabcert að fara að vinna
með strákunum?
Þórhildur: „Auðvitað hefur margt
gerst. Öll umræða hefur breyst,
sjálfsmynd kvenna hefur breyst og
hugmyndir karla líka. Breytingarnar
koma fram í öllu orðfæri, í dómum
o.fl. en þegar litið er á aðra þætti
verður maður svartsýnn. Ekki breyt-
ast launamálin og ekki breytast hinir
djúpu farvegir. Kannski er frekja að
ætlast til þess, því hugmyndir verða
að vera lengi í umræðu áður en þær
fara að rista djúpt. Það er eins og
komið sé skæni ofan á hyldýpi ald-
anna og gæti litið út eins og vatnið
hafi lagt. En ísinn er ekki heldur
ennþá, til þess þarf að frysta meira -
þótt skrýtið sé að nota þá samlík-
ingu!“
Kristrún: „Þegar verið er að meta
árangur Kvennalistans finnst mér ó-
réttlátt þegar bent er á laun kvenna
og sagt að þau hafi ekkert hækkað þrátt fyrir starf
hans.“
„Já,“ grípur Þórhildur fram í. „I öðru orðinu er
Kvennalistanum kennt um slæm laun kvenna, eins
og hann hafi átt að geta samið um þau - í hinu orð-
inu er sagt að Kvennalistinn hafi engin völd og eng-
in áhrif."
Drífa: „Kvennalistinn hefur haft mikil áhrif, mun
meiri en kosningafylgið segir til um, - kannski ekki
síst á aðra flokka. Mér finnst hins vegar of mikil
áhætta fyrir Kvennalistann að bjóða fram aftur því
hann gæti þurrkast út. Ég vil að konur í félags-
hyggjuflokkunum bindist samtökum og myndi öfl-
ugan þrýstihóp. Annars gæti staðan orðið sú að
Sjálfstæðar konur yrðu eini þrýstihópurinn. Ungar
konur verða að skilja að jafnréttið er ekki enn í
höfn.“
Þórhildur: „Þú talar um félagshyggjuflokkana.
Mér finnst stjórnmálakerfi okkar að verða fornleif-
ar. Flokkarnir byggja á hugmyndafræði 19. aldar á
meðan við lifum í öðrum veruleika. Flokkakerfið er
DRIFA: Kvennalistinn
hefur haft mikil áhrif,
mun meiri en kosn-
ingafylgið segir til
um, - kannski ekki síst
á aðra flokka.
Mér finnst hins vegar
of mikil áhætta fyrir
Kvennalistann að
bjóða fram aftur því
hann gæti þurrkast út.
ÞORHILDUR: Þú talar
um félagshyggju-
flokkana. Mér finnst
stjórnmálakerfi okk-
ar að verða fornleif-
ar. Flokkarnir byggja
á hugmyndafræði 19.
aldar á meðan við
lifum í öðrum veru-
leika. Flokkakerfið er
ekki í takt við eigin
samtíö en það er
reyndar algengt meö
okkur mannfólkiö.
20 v£ra