Vera - 01.04.1997, Blaðsíða 50

Fraetf konan
Vantar fólk
í verkfræði og
hugbúnaðariðnaðinn
Anna Soffía Hauksdóttir er prófessor við rafmagns- og
tölvuverkfræðiskor Verkfrceðideildar Háskóla íslands.
Hún tók við því starfi 1988 og hefur verið forstöðumaður
Kerfisverkfrceðistofu Verkfrœðistofnunar Háskóla íslands
frá 1992. Anna Soffía lauk doktorsprófi í rafmagnsverk-
frceði frá Ohio State University 1987. í doktorsverkefni
sínu þróaði hún aðferðir til hönnunar stýringa fyrir
ákveðnar tegundir kerfa sem nefnast ólínuleg kerfi, Anna Soffía fékk áhuSa á stæröfræöi og raunvísindum á unga aldri og á því
>,/ , , - ,,, sviöi fékk sköpunargáfa hennar útrás.
en aðferð hennar ma m.a. beita til sjalfstyrmgar bila. e
Anna Soffía er 38 ára og hefur haft
áhuga á stærðfræði og raunvísind-
um frá því hún man eftir sér. Hún
var byrjuð að glíma við stærð-
fræði 4 ára gömul og í mennta-
skóla valdi hún eins margar raungreinar og
mögulegt var. í hennar huga er verkfræði
skemmtileg og skapandi grein sem faðir henn-
ar veitti henni innsýn í en hann er verkfræðing-
ur. „Það er mikilvægt að kynna raunvísindi og
tæknivísindi betur fyrir ungu fólki og nauðsyn-
legt að hefja undirbúninginn strax,“ segir hún
og telur að leggja þurfi mikla áherslu á raun-
greinar í grunnskólum landsins. „Ef nemendur
hafa lélegan undirbúning velja þeir sér síður
lífsstarf á þessu sviði. Okkur vantar fleira fólk
með vísinda og tæknimenntun m.a. til þess að
efla nýsköpun í atvinnulífinu enn frekar.“
Anna Soffía segir að foreldrar hennar hafi
leyft áhuga hennar á raungreinum að njóta sín
og fljótlega kom sköpunargáfan í ljós. Hún gat
spurt pabbi sinn þegar hún skildi ekki eitthvað
og mamma hennar studdi hana í íslensku, er-
lendum tungumálum og sauma- og prjóna-
skap. „Við pabbi bjuggum til dúkkuhús á
tveimur hæðum með stiga, arni og öllu tilheyr-
andi og þegar ég var 19 ára smíðuðum við
rúm. Ég var alltaf að fást við eitthvað, bjó mér
t.d. til gítar úr Machintoshdollu einhvern
sunnudag þegar mér leiddist. Þegar ég var í
gagnfræðaskóla valdi ég tómstundanámskeið í
rafmagnsfræði og var eina stelpan sem það
gerði. Ég bjó til lítið rafmagnsorgel með sjö
nótum í þessum tímum. Ég hafði gaman að
allri fínvinnu og bjó til flíkur á mig með aðstoð
mömmu. Mamma er tónlistarmenntuð og
kenndi á píanó og vakti áhuga minn á listum
og tónlist. Ég nennti ekki að læra á hljóðfæri
en var í kór frá 11 ára aldri til 23 ára, m.a. í
Kór Mennaskólans við Hamrahlíð. Það var
stórkostlegur tími og ég bý alltaf að þeirri
reynslu sem ég öðlaðist þar, bæði tónlistarlega
og félagslega.“
Anna Soffía tók Menntaskólann við
Hamrahlíð á þremur árum og hóf strax nám í
efnafræði við HÍ. Hún var að velta fyrir sér að
fara í matvælaverkfræði en hætti við og komst
eftir árs nám í efnafræði inn á annað ár í raf-
magnsverkfræði haustið eftir. Hún lauk BS
prófi 1981 og fór beint til Bandaríkjanna þar
sem hún tók masterspróf 1983 og doktorspróf
1987. Hún gifti sig árið 1981, Þorgeiri Óskars-
syni sjúkraþjálfara. „Við eigum 4 ára dreng,
Hauk Óskar og 10 mánaða gamla stúlku,
Margréti Aðalheiði, og Þorgeir á einnig 16 ára
son, Einar. Við höfum haft tækifæri til þess að
taka okkur bæði fæðingarorlof. Ég var heima í
sjö mánuði eftir að dóttir okkar fæddist, síðan
tók Þorgeir við og verður í sex mánuði.“
Rannsóknir í tengslum
við atvinnulífið
Á Kerfisverkfræðistofu eru unnin að jafnaði
12 mannár á ári. Þar er unnið að margskonar
rannsóknum og vinnur Anna Soffía að sex til
sjö rannsóknaverkefnum ásamt sérfræðingum
Kerfisverkfræðistofu. Ennfremur hefur hún
haft umsjón með fjölmörgum lokaverkefnum
nemenda til BS eða mastersgráðu. Hún á líka
sæti í Rannsóknarráði íslands og er formaður
stjórnar Rannsóknanámssjóðs. „Það er gríðar-
lega skemmtilegt að vinna að þessum verkefn-
um. Einnig er vinnan með nemendum mjög
gefandi, við erum þeirrar gæfu aðnjótandi að
fá marga framúrskarandi nemendur og t.d. er
mjög gaman að sjá hvað nemendur kunna vel
að nýta sér tölvutæknina sem hefur breytt allri
aðferðafræði í okkar fagi sem og víðar. Við
vildum hins vegar gjarnan sjá fleiri nemendur
í verkfræðinni, þörfin í atvinnulífinu fyrir fólk
með slíka kunnáttu er mikil og fer vaxandi. í
dag eiga rafmagns- og tölvuverkfræðingar
ekki í neinum vandræðum með að fá vinnu og
mættu gjarnan vera fleiri. Þeir fá störf víða,
m.a. í hugbúnaðariðnaðinum sem er ört vax-
andi útflutningsgrein hér á landi,“ segir Anna
Soffía en hún hefur tekið virkan þátt í að end-
urskipuleggja námið í rafmagns- og tölvuverk-
fræði undanfarin þrjú ár. Hún var formaður
tölvunefndar verkfræðideildar í sex ár og vann
m.a. að því að útvega fé til tölvuvæðingar.
„Kerfisverkfræðistofa og Verkfræðistofnun í
heild er mjög mikilvægur vettvangur fyrir
verkfræðilegar rannsóknir hér á landi enda
eina stofnun sinnar tegundar."
Hvers konar verkefni eru þetta?
„Mitt sérsvið er stýritækni og kerfisverk-
fræði og hefur þetta svið hagnýtt gildi víða. Ég
vann við gerð rauntímahermis fyrir Nesja-
vallavirkjun og vinn nú að ofnhermi fyrir ís-
lenska járnblendifélagið. Við vinnum mikið
með atvinnulífinu, t.d. höfum við að jafnaði
unnið þrjú til fjögur mannár á ári fyrir Flug-
málastjórn. Við höfum búið til flugumferðar-
hermi og erum nú að vinna að viðamiklu verk-
efni í samvinnu við flugmálastjórnir íslands,
Bretlands og Bandaríkjanna, IATA - alþjóða-
samtök flugfélaga, og þýska flugfélagið Luft-
hansa. Verkefnið er styrkt af Alþjóðaflugmála-
stofnuninni og tengist framtíðarflugumferð
um Norður-Atlantshaf og byggir á fluggögn-
um sem safnast á flugleiðinni yfir hafið. Til-
gangurinn er að finna hvernig hagnýting nú-
tíma tækni getur stuðlað að hagkvæmustu
flugleiðum í því skyni að spara eldsneyti. Á
leið sinni yfir hafið senda flugvélarnar veður-
upplýsingar úr háloftunum sem ekki nýtast
nægilega vel í dag. Einn nemandi hefur nýlok-
ið verkefni sem er hluti af öðru stærra verkefni
hjá okkur, sem kallað er „lifandi veðurvarp“
en það byggir á því að safna þessum veðurat-
hugunum saman og gera þær aðgengilegri fyr-
ir aðila sem þurfa á þeim að halda, t.d. Veður-
stofuna, Vegagerðina, Slysavarnafélagið og
Flugmálastjórn, en þessir aðilar eru samstarfs-
aðilar okkar í þessu verkefni.
Á Kerfisverkfræðistofu er einnig unnið að
því að þróa nýja fjarskiptatækni fyrir heimilin,
í samvinnu við Póst- og síma og Nýherja, und-
ir forystu Ebbu Þóru Hvannberg dósents.
Verkefnið nefnist Amuse og byggir á háhraða-
samskiptum á milli miðstöðvar og venjulegs
sjónvarpstækis með viðbótarbúnaði og gerir
kleift að panta t.d. gamlar fréttir eða annað
sjónvarpsefni og bíómyndir. Einnig tengist
heimabanki og heimaverslun þessu verkefni.
Þetta verkefni er eitt stærsta verkefnið sem
styrkt er af Evrópusambandinu hér á landi og
eru samstarfsaðilarnir frá sjö löndum.“
EÞ
50 vera