Vera - 01.04.1997, Blaðsíða 24

Álitamál
Álitamál
Álitamál
Kristín Einarsdóttir
Kvennalistinn bauð fram til Al-
þingis í fyrsta sinn árið 1983
og hefur haft veruleg áhrif í ís-
lenskri pólitík þótt langt sé frá
því að upphaflegum markmið-
um sé náð. Þegar Kvennalistinn kom inn á
hinn pólitíska vettvang áttu margir ákaf-
lega erfitt með að átta sig á því hvað þess-
ar konur vildu. Hví gátu þær ekki verið í
karlaflokkunum sem fyrir voru? Voru þær
til hægri eða vinstri? Það voru þessar
spurningar og margar fieiri sem voru svo
ögrandi og mikilvægar. Kvennalistinn vildi
þjóðfélag þar sem öll mál væru skoðuð og
skilgreind frá sjónarhóli og hagsmunum
kvenna ekki síður en karla. Við vildum
séum á réttri leið. Telji konur að ekki sé
lengur vænlegt til árangurs að bjóða fram
kvennalista þá á að taka mið af því. Ef það
er niðurstaðan verður að horfast í augu við
það að konur innan Kvennalistans hafa
mismunandi viðhorf til gömlu flokkanna,
m.a. hverjir þeirra séu líklegastir til að láta
sig kvenfrelsismál einhverju skipta og með
hverjum þeirra þær kynnu að vilja starfa.
Veljum ekki
íhaldssömustu leiðina
I ljósi þessa væri fráleitt að Kvennalistinn
færi að eiga aðild að því að bjóða fram
45
4
Álitamál t^ssa blads
Kvennalistinri
í sameiginlegu framboði félagshyggjuflokkannd
kvenfrelsi. Pólitík Kvennalistans var hvorki
skilgreind út frá mælikvörðum hægri eða
vinstri, kapítalisma eða sósíalisma né öðr-
um hefðbundnum mælistikum. Kvennalist-
inn var ný vídd, þriðja víddin. Það verður
að skoðast í þessu sögulega samhengi hvort
það sé íslenskri kvenfrelsisbaráttu til fram-
dráttar að Kvennalistinn sameinist svoköll-
uðum félagshyggju- og jafnaðarmanna-
flokkum.
Enn er langt í land
Frá því að Kvennalistinn var stofnaður hef-
ur mikið vatn runnið til sjávar og sitthvað
breyst til batnaðar. Konum hefur fjölgað í
ábyrgðarstöðum í þjóðfélaginu, m.a. á Al-
þingi og í sveitastjórnum, og fleiri konur
gegna nú mikilvægum stjórnunarstöðum.
Nú er því líklegra en áður að mál séu skoð-
uð og skilgreind út frá kvennapólitískri sýn
þótt enn sé langt frá því að markmiðum
Kvennalistans sé náð. Frá upphafi hafa
Kvennalistakonur rætt það sérstaklega fyr-
ir hverjar kosningar hvort halda ætti áfram
að bjóða fram eða hvort tími væri kominn
til að fara nýjar leiðir í baráttunni. Það er
mikilvægt að einblína ekki eingöngu á tæk-
in sem notuð eru heldur hafa þau markmið
í huga sem stefnt er að og hvernig þeim
verði best náð.
Er framboðsleiðin gengin
sér til húðar?
Þær raddir hafa heyrst innan Kvennalistans
að sérframboð kvenna sé ekki lengur ár-
angursrík leið í kvennabaráttu. En um
hvaða leiðir er að ræða? Sumar konur telja
það vænlegt til árangurs að Kvennalistinn
sameinist gömlu flokkunum. Ekkert hefur
hins vegar komið fram hjá þessum flokkum
um nýjar leiðir eða breyttar áherslur,
hvorki í kvennabaráttu eða almennt í þjóð-
málum. Hvað er þá svona nýtt og frumlegt
við það? Ég tel þetta fremur íhaldssama
leið, leið sem hefur verið margreynd í ís-
lenskri pólitík án þess að skila sýnilegum
árangri. Ég tel sameiningu við gömlu flokk-
ana ekki koma til greina og lít svo á að með
því værum við að bregðast þeirri hug-
myndafræði sem lögð var til grundavallar
sérframboði kvenna. Vissulega hafa gömlu
flokkarnir reynt að laga sig að tilvist og
kröfum Kvennalistans en í þeim efnum er
ekkert fast í hendi og hætt við að sæki í
fyrra horf ef Kvennalistinn hyrfi af vett-
vangi.
Ef það er rétt mat að kvennaframboðs-
leiðin sé gengin sér til húðar þá er skynsam-
legt að staldra við. Það er tilgangslaust að
halda áfram nema við trúum því að við
sameiginlegan lista með þeim stjórnmála-
flokkum sem nú eru í stjórnarandstöðu á
Alþingi. Þessir flokkar hafa ekki frekar en
aðrir litið á málin kvennapólitískum aug-
um. Auk þess tel ég hverfandi líkur á því að
þeir flokkar í stjórnarandstöðu sem helst
hafa verið nefndir til sögunnar bjóði fram
saman til næstu alþingiskosninga. ^
Síðast en ekki síst tel ég ekki tímabært að
taka nú ákvörðun um það hvort Kvenna-
listinn eigi að bjóða fram aftur. Kjörtíma-
bilið er aðeins hálfnað og nægur tími til að
meta stöðuna. Þótt skoðanakannanir bendi
til að ekki blási byrlega fyrir Kvennalistann
þessa stundina er með samstöðu og barátt-
ugleði hægt að lyfta grettistaki og bjóða
fram í öllum kjördæmum eftir tvö ár. Tvö
ár í pólitík er langur tími. Enginn veit
hvernig hið pólitíska landslag lítur út að
þeim tíma liðnum. Hugsanlega verður jarð-
vegur fyrir nýjan stjórnmálaflokk með nýj-
um viðhorfum og nýja sýn sem byggir bæði
á viðhorfum kvenna og karla.
Kvennalistinn kom með ferska vinda og
reisn inn í íslenska pólitík og auðvitað eig-
um við að yfirgefa vettvanginn með sama
hætti þegar sú stund rennur upp. i
24 wCra