Ritmennt - 01.01.2001, Blaðsíða 40

GUNNAR SVEINSSON
RITMENNT
og andaðist vestra árið 1917. Sigmundur
segir um þessa dóttur sína að hún hafi verið
„merk kona"27 og hnykkti vel á í dánarfregn
hennar sem drepið verður á hér aftar.
Sigurborg Gísladóttir var heilsutæp og
andaðist 9. júlí 1870. Veturinn eftir sendi
Sigmundur Birni Jónssyni, ritstjóra Norðan-
fara á Akureyri, „Lát Sigurborgar sálugu" til
prentunar. (14/18). Þetta hefur verið minn-
ingargrein en ekki eftirmæli í ljóðum því að
þá væri þau eflaust að finna í syrpu hans,
Smámunum eða Kveðlingasafni. Ritstjórinn
lét undir höfuð leggjast að birta þessa grein.
Enginn vafi er á því að Sigurborg hefur ver-
ið Sigmundi mjög hjartfólgin. Hún var ekki
aðeins „konan fríð" heldur einnig „gáfuð og
góð kona."28
Unnusta og barnsmóðir
Eftir þetta óvenjulega ævintýri var Sig-
mundur áfram hjá húsbændum sínum fram
til vorsins 1865, og samkomulag virtist
ríkja milli heimilisföður og vinnumanns í
Gilsárteigshjáleigu eins og ekkert hefði í
skorist. Þaðan fór hann í ársvist að næsta
bæ, Brennistöðum, til ekkjumannsins Árna
Magnússonar sem þar bjó með tvítugri dótt-
ur, Vilborgu að nafni. Hennar getur Sig-
mundur fyrst í dagbók sinni 26. júní 1863:
„Var Borga á Brennist(öðum) hér, fór í dag."
(6/51). Seinna um sumarið var Vilborg þrjá
daga í Hjáleigu (6/63) og daginn sem hún
fór, 6. ágúst, byrjaði hann að skammstafa í
dagbók sinni: „Borga fór, j(eg) t(alaði) v(ið)
h(ana) um þ(að) s(em) e(nginn) m(á) v(ita)."
Þarna var kviknuð eina heita alvöruástin í
lífi Sigmundar. Þau hittust hvenær sem
tækifæri gafst fram til vorsins 1865 þegar
Sigmundur fluttist að Brennistöðum og
höfðu þau þá bundist heitorði. Hann ritar í
dagbók sína 7. júlí 1864: ,,B(orga) m(ín)
k(om)." (7/59). Daginn áður hafði fæðst í
Gilsárteigshjáleigu fyrrnefnt stúlkubarn,
Jakobína, ungi Sigmundar í hreiðri hjóna.
Hvort sem gengið hefur lcvis milli bæja um
faðerni barnsins eða ekki hefur Sigmundur
játað fyrir Vilborgu og henni þótt miður.
Hann orti 20 iðrunarvísur til hennar um yf-
irsjón sína og eru 3. og 4. vísa á þessa leið:
Eðlið villt og veröld leiða
vélað hafa mig;
gekk eg lasta götu breiða,
gleymdi dygða stig.
Hafði yndi af illverknaði,
óláns fjötra bar,-
óguölegt í alla staði
athæfið þá var.29
Árið sem Sigmundur dvaldist hjá unnustu
sinni á Brennistöðum var hann oft lasinn og
hefur líklega slegið slölcu við búskaparstörf-
in. Ekki bætti það úr skák að Vilborg fór að
þykkna undir belti þegar leið fram á vorið.
Árni Magnússon var gildur bóndi og sá sem
var að Sigmundur var staðfestulítill og langt
frá því að vera vænlegt búmannsefni og
gerðist andsnúinn því að fá hann sem
tengdason.30
27 Að vestan II. Akureyri 1955. Þjóðsögur og sagnir II.
Sagnaþættir Sigmundar M. Long. Árni lijarnarson
sá um útgáfuna, bls. 68.
28 Heimskringla, 25. október 1917, í dánarfregn Jak-
obínu Sigfúsdóttur eftir Sigmund.
29 Smámunir eða Kveðlingasafn [...] I. Lbs 2185 8vo,
bls. 155.
30 Munnleg heimild í september 1997: Jón Þórarins-
son tónskáld, dóttursonur Vilborgar Árnadóttur.
36