Ljósmæðrablaðið - 15.12.2009, Blaðsíða 6

ÁVARP FORMANNS LMFÍ
Að vera eða ekki vera
(með skurðstofu) - það er efinn
íslenskar ljósmæður kalla nú ekki
allt ömmu sína og hafa sinnt starfi sínu
öld fram af öld í gegnum dynti lands og
þjóðar. Eitt er að hafa næði til að standa
sína plikt gagnvart skólstæðingum sínum
og veita þeim það besta öryggi sem þekk-
ing hvers tíma boðar. Öllu erfiðara er að
fá tæplega stundlegan frið til þessa fyrir
þráfelldum áherslubreytingum heilbrigð-
isyfirvalda sem berast undan pólitískum
sviptivindum, skaðlegri fyrir heilbrigð-
isþjónustu landsins en ef væru þeir vindar
af náttúru völdum.
Á síðustu 9 mánuðum, einum
meðgöngutíma, hefur ákvörðun um þjón-
ustustig á svo kölluðum radíussjúkra-
húsum verið breytt í fjórgang - ýmisst
stendur til að loka skurðstofum eður ei.
Breytingar á þjónustu við bamshaf-
andi konur og fjölskyldur þeirra, eru
vandmeðfarnar og krefjast þess að vera
faglega vel ígrundaðar. Itrekaðar og
misvísandi ákvarðanir um fæðingaþjón-
ustu era til þess fallnar að skapa óöryggi,
ekki bara meðal heilbrigðisstarfsfólks
heldur einnig meðal skjólstæðinga þess
með ófyrirsjáanlegum afleiðingum.
Ljósmæðrafélag Islands hefur ítrekað
kallað eftir því við þrjá heilbrigð-
isráðherra, að mótuð verði heildræn og
þverfagleg stefna, hugmyndafræði og
skipulag á barneignarþjónustu hér á landi
í samræmi við stefnumótun heilbrigð-
isþjónustunnar á íslandi. Styrkja þarf
grunnþjónustu og stuðla að sem mestum
fjölda eðlilegra fæðinga og fæðinga án
fylgikvilla. Til dæmis þarf að viðhalda
þeim góða árangri að keisaratíðni hækki
ekki meir en raun ber vitni. Fyrir þessu
eru bæði afgerandi fagleg og kostnaðarleg
rök sem ljósmæðrum era vel kunnug.
Á meðan að óvissa ríkir vegna ítrek-
aðra stefnubreytinga sem hafa áhrif á
verðandi mæður og fjölskyldur þeirra,
hefur stjórn Ljósmæðrafélags íslands
lagt til við núverandi heilbrigðisráðherra
að fallið verði frá þeim breytingum sem
staðið hafa fyrir dyrum varðandi lokun
skurðstofa fyrir fæðingaþjónustu á öllum
Guðlaug Einarsdóttir
formaður Ljósmæðrafélags Islands
radíussjúkrahúsunum, þ.e. þar til heildræn
stefnumótun í bameignarþjónustu liggur
fyrir.
Að vera eða ekki vera (með
vinnu) - það er efinn
Ljósmæðrastéttin stendur nú frammi
fyrir atvinnuleysi í fyrsta skipti. Ástæðan
er ekki sú að fæðingum hafi fækkað og
því ekki þörf fyrir ljósmæður, því er nú
einmitt öfugt farið, heldur er ástæðan
sú að ofan í ráðningarbann, era stofn-
anir nú farnar að draga úr mönnun til
að freista þess að uppfylla spamaðar-
kröfur yfirvalda. Einungis þrjár af tólf
nýútskrifuðum ljósmæðram fengu vinnu
við ljósmóðurstörf þetta árið og voru
fimm ljósmæður á atvinnuleysisskrá í
nóvember. Ljósmæður horfa því miður
fram á að þessi hópur stækki næstu 2 til
3 árin og samfélagið gæti þá til fram-
tíðar farið á mis við þekkingu þeirra sem
kostað hefur áreynslu, tíma og peninga
að afla. í Finnlandi var reynslan sú að
nýútskrifað fólk sem ekki fékk vinnu
á meðan á kreppunni stóð, fékk ekki
heldur vinnu eftir að henni lauk, þar sem
vinnuveitendur vildu þá fá þá ferskustu
úr nárni. Innan fárra ára fara stórir hópar
ljósmæðra á eftirlaun og þá er spurning
hvort við getum enn gengið að þeim ljós-
mæðrum sem nú bíða átekta eftir að fá að
I vinna ljósmóðurstörf.
Að vera eða ekki vera
(fagmaður) - það er efinn
Þrátt fyrir þráláta fullyrðingu heilbrigð-
isyfirvalda um að þjónusta skerðist ekki í
þeim sögulega niðurskurði sem við sjáum
nú engan endi á, hlýtur nú brátt að koma
að því að skjólstæðingar verði varir við
afleiðingar þess að heilbrigðisstarfsfólki
er gert að hlaupa sífellt hraðar í ótta um
atvinnuöryggi sitt. Heilbrigðisstarfs-
fólk og ekki síst ljósmæður, búa nú við
þá togstreitu að mæta spamaðarkröfum
yfirvalda en á sama tíma vaxandi ótta um
öryggi skjólstæðinga sinna þegar slegið er
af faglegum kröfum í nafni nauðsynlegs
sparnaðar.
Það er svo sannarlega enginn öfunds-
verður af því að stjóma efnahagsmálum
þjóðarinnar á þessum tímum og heldur
ekki þeir sem framfylgja þurfa fyrir-
mælum um spamað, en í því stóra leik-
riti sem samfélag er, hefur hver sitt hlut-
verk, fyrirmæli og skyldur. Hlutverk
ljósmæðra og siðferðileg skylda þeirra er
að nota fagþekkingu sína til að tryggja að
öruggum aðferðum sé beitt við fæðingar
undir öllum kringumstæðum (Alþjóð-
legar siðareglur ljósmæðra). Ljósmæður
era jafnframt ábyrgar fyrir ákvörðunum
sínum og athöfnum og bera ábyrgð
á niðurstöðum er tengjast umönnun
þeirra (sama heimild). Við höfum þess
nærtæk dæmi frá Danmörku að hægt er
að beygja sterkustu ljósmæður til þess
að vinna undir kringumstæðum sem
vakið hafa athygli danska vinnumála-
eftirlitsins vegna ómanneskjulegs álags,
en síðustu ár hefur þróun fæðingarþjón-
ustu í Danmörku beinst að fækkun og
stækkun fæðingadeilda. Danskar ljós-
mæður hafa löngum talist með sjálf-
stæðustu ljósmæðram Norðurlanda og
þar sem Norður Evrópa er sterkasta vígi
ljósmæðra í heiminum, má segja að þær
dönsku séu á heimsmælikvarða. Þess er
líka skemmst að minnast að niðurstöður
tveggja ára rannsóknar Marianne Mead
um áhættugreiningu ljósmæðra á Norður-
I löndum og á Bretlandseyjum, vora þær að
6 Ljósmæðrablaðið - Sumar 2009