Ljósmæðrablaðið - 15.12.2009, Blaðsíða 30

Atvinnuiausu yfirsetukonurnar
Hvern hefði grunað að ljósmæður,
með hjúkrunarmenntun þar að auki, yrðu
atvinnulausar og færu á atvinnuleys-
isbætur? Það óraði okkur ekki fyrir en
það var haustið 2007 að 12 ólíkar meyjar
hófu langþráð nám í ljósmóðurfræði.
Fyrir flestar okkar var starfsdraum-
urinn að rætast og var mikil tilhlökkun í
hópnum. Við vorum 12 nemar, tveimur
fleiri en vant var, en ástæðan fyrir því
var sú að skortur á ljósmæðrum blasti við
eftir nokkur ár. Við fundum alveg fyrir
því að vera svona margar í náminu og
fannst okkur stundum við þvælast hvor
fyrir annari í verknámi og “berjast” um
konurnar. Ekki það að við hefðum viljað
missa einhverja úr hópnum, alls ekki,
enda með eindæmum skemmtilegt holl.
En námið var skemmtilegt og ótrúlega
fljótt að líða og útskrifuðumst við allar
með sóma síðastliðið vor.
í byrjun árs 2009 var orðið ljóst að
við fengjum ekki allar vinnu á Landspít-
alanum. Þetta olli strax ákveðinni óvissu
og óöryggi. Reyndum við að hugsa ekki
of mikið um þetta en óneitanlega setti
þetta svartan blett á önnina. Við vorum þó
með ýmsar hugmyndir og meðal annars
að fara á kjörár þar sem við myndum fá
að flakka milli deildar í nokkra mánuði
í senn og dreifa okkur þar með á allar
deildar og fá þar með víðtæka reynslu.
Einnig vorum við til í að deila prósentum
jafnt á milli okkar, en það dugði ekki til.
Sparnaðurinn náði víða og ekki var
útlitið bjartara á öðrum fæðingardeildum
á landinu né á Heilsugæslu Höfuðborg-
arsvæðisins. Ein okkar er búsett á Akur-
eyri og var aðeins sumarafleysing í boði
þar á fæðingardeildinni en hún starfar nú
sem hjúkrunarfræðingur innan spítalans.
Ein af okkur var heppin og féll fyrir
Neskaupsstað í verknámi og réði sig þar.
Hún er sú eina af okkur ljósusystrum sem
er í fullri vinnu sem ljósmóðir.
I apríl skírðust málin örlítið fyrir
okkur hinar og ljóst var að ekki var til
fjárveiting í kjörárið og níu af okkur
fengum 70 % sumarafleysingu hver í 12
vikur á fæðingardeildum Landspítalans.
Ein fékk ekki sumarafleysingu á LSH þar
Hildur A. Ármannsdóttir
nýútskrifuð Ijósmóðir
sem hún gat ekki unnið allar 12 vikurnar
og flutti erlendis í lok sumars. Við hinar
fórum inn í sumarið í algerri óvissu með
framhaldið.
Alltaf hélduin við í vonina um
áframhaldandi vinnu og var okkur
haldið í heljargreipum í allt sumar með
framhaldið. I lok sumars kom í ljós að
engin okkar fengi áframhaldandi vinnu.
Kvennadeildin var skyndilega orðin
ofmönnuð, að mati yfirstjómar, á flestum
deildum þrátt fyrir mikið álag. Einhver
óvissa var með störf á meðgöngu- og
sængurkvennagangi og í lok sumars
tilkynnti nýráðin mannauðsráðgjafi
kvenna- og barnasviðs að það væru tvær
lausar stöður, 50 og 60%, til afleysinga
í eitt ár. Þrjár ljósmæður voru boðaðar í
viðtal. Það kom okkur mjög á óvart að
þær skyldu meðal annars vera spurðar
að því hvort þær hyggðu á bameignir á
næstunni. Ein úr okkar holli var ráðin í
aðra afleysingastöðuna.
Þann 24. ágúst fóru sem sagt fyrstu
ljósmæðumar á atvinnuleysisbætur eftir
12 vikna sumarvinnu, en í september
vom að minnsta kosti 8 ljósmæður á skrá
hjá Vinnumálastofnun. Það vom mjög
þung skref að taka að skrá sig á bætur
hjá Vinnumálastofnun og fannst engri
okkar það skemmtilegt verk. Ekki það
að við skömmuðumst okkar fyrir það
heldur vomm við svo sárar að fá ekki
að vinna við það starf sem við höfum
fómað heilmiklum tíma og peningum í
að mennta okkur til. Þar að auki klæjaði
okkur í finguma að fá að vinna við þetta
göfuga starf. Okkur finnst það fáránlegt
og mikil skammsýni hjá yfirvöldum að
kosta okkur í svona nám, en það er nú
ekki ókeypis fyrir ríkið og láta okkur svo
bara vera heima á atvinnuleysisbótum
í staðin fyrir að nýta starfskrafta okkar
og þekkingu. Það er líka mikilvægt fyrir
nýútskrifaða ljósmóður að fá góða starfs-
þjálfun og reynslu til að öðlast öryggi
í starfi, því reynslan og reynsluþekk-
ingin er mikilvægt veganesti eins og við
vitum í ljósmóðurfræðum. Við komum
meðal annars með þá hugmynd að nýta
okkur starfsþjálfun sem í boði er hjá
Vinnumálastofnun og fá að koma á
fæðingadeildamar 1-2 vaktir í viku til
að viðhalda þekkingu okkar og fá áfram
greitt frá vinnumálastofnun, en það var
ekki í boði.
Nú þegar eru margar okkar horfnar
til annarra starfa innan hjúkrunar. Við
höfum gripið þau tækifæri sem gefast í
tengslum við ljósmæðrastörfin. Flestar
okkar starfa við heimaþjónustu og höfum
við sinnt afleysingum meðal annars í
Vestmannaeyjum, Hornafirði, Selfoss og
Keflavík. Við höfum áhyggjur af fram-
tíðinni. Hvað gerist eftir 10 ár þegar
stór hluti stéttarinnar er kominn á eftir-
laun? Hverjar eiga að taka við? Eru það
ljósmæður með litla eða enga reynslu
sem löngu eru útskrifaðar? Verða þær
ljósmæður ekki snúnar til annara starfa
eða jafnvel fluttar úr landi. Er búið að
reikna dæmið til enda? Hver er hinn
raunverulegi spamaður? Hvað með
mannauðinn - er hann kannski ekki metin
til fjár? Munu einhverjir peningar sparast
til lengri tíma litið? Við spyrjum!
í fyrsta skipti í sögu ljósmæðra
stöndum við frammi fyrir atvinnuleysi.
Það er ekki að sjá að útlitið sé neitt að
batna. Enn meiri sparnaður blasir við
og alltaf er verið að skera þjónustuna
meira og meira niður á meðan fæðingum
fjölgar. Það er hlutverk ljósmæðra að
standa vörð um ljósmæðraþjónustu og
30 Ljósmæðrablaðið - Desember 2009