Ljósmæðrablaðið - 15.12.2009, Blaðsíða 32

Valkeisaraskurðir
á Landspítala
Flýtibati
Á haustdögum 2008 voru gerðar breyt-
ingar á starfsaðferðum varðandi valkeis-
araskurði á sængurkvennadeild Landspít-
ala. Svipaðar breytingar hafa átt sér stað
víða á handlæknisdeildum í tengslum
við margskonar aðgerðir, meðal annars
legnámsaðgerðir á kvenlækningadeild
LSH. Allar konur sem fæða með valkeis-
araskurði á LSH gangast undir flýtibata-
meðferð, nema þær sem hafa sykursýki af
tegund 2, meðgöngueitrun eða tala ekki
íslensku.
Breytingaferlið hefur verið kallað
flýtibati eða flýtibatameðferð og er
íslensk þýðing á hugtakinu fast-track
surgery. Flýtibatameðferð felur í sér
breyttar áherslur í kringum skurðaðgerðir.
Má þar helst nefna aukna fræðslu, með
það að leiðarljósi að gera skjólstæð-
inginn að virkum þátttakanda í eigin
meðferð og bata. Áhersla er lögð á hollt
og próteinríkt fæði fyrir og eftir aðgerð.
Verkjalyfjagjöf eftir aðgerð er breytt.
Slöngur og dren eru fjarlægð sem fyrst
að aðgerð lokinni. Vökvagjöf í æð er hætt
um leið og skjólstæðingur fær að drekka.
Oft u.þ.b. 2 tímum eftir að aðgerð lýkur
og létt máltíð er boðin fljótlega eftir það.
Almennt fæði er frá fyrsta degi. Áhersla
er lögð á aukna hreyfingu og fyrr en áður.
Konan er aðstoðuð við að fara framúr ca.
4 tímum eftir aðgerð, eða um leið og hún
hefur náð fullum styrk eftir deyfingu.
Utskriftardagur er ákveðinn fyrir aðgerð
og miðað er við heimferð innan 48 stunda
frá fæðingu barns, að því gefnu að móður
og barni heilsist vel.
Flýtibataferli miðar að skjótari bata
og snemmútskrift með tilheyrandi færri
legudögum. Einnig standa vonir til að
tíðni fylgikvilla Iækki.
Þess má geta að á undanförnum árum
hefur legutími á deildinni, eftir keisara-
skurð, verið á fjórða til fimmta sólar-
hring.
í samráði við TR var fengið leyfi til
að víkka út tímamörk við heimaþjón-
ustu ljósmæðra og þannig bjóða hlið-
stæða þjónustu eftir keisara og eðlilega
fæðingu. Ur varð að keisarakonur sem
fara heim innan 48 klst frá aðgerð, fá til
sín ljósmóður í allt að 8 skipti. En auga
leið gefur að heimaþjónusta ljósmóður
var forsenda fyrir að við gætum farið af
stað með flýtibata við keisaraskurð.
Gæðaeftirlit á formi skráningar er
haft með breytingaferlinu í heild sinni
og gæða- og þjónustukönnun er send
konunum í tölvupósti 4-6 vikum frá
heimferð. Þannig vonumst við eftir að fá
fram kosti og galla breyttrar meðferðar,
ásamt sjónarmiðum okkar skjólstæðinga.
Nú þegar hafa tölulegar upplýsingar
verið skráðar en ekki gefist ráðrúm til
þess að taka saman niðurstöður fyrir þann
tíma sem liðinn er frá því að flýtibata-
meðferð hóf göngu sína, en hér fylgir
samantekt frá tímabilinu nóvember '08 til
febrúar '09.
• Rúmlega 80% valkeisara fengu flýtibata
meðferð á tímabilinu (53 konur).
• Meðallegutími allra valkeisara var 2,8
dagar eða 68 klst.
• Meðallegutími við flýtibatameðferð
var 59 klst.
• 74% útskrifuðust innan 48 klst.
• Tvær sem fluttust á annað sjúkrahús
(Selfoss, Keflavrk) og báðar útskrifuðust
í heimaþjónustu.
• Einungis tvær endurinnlagnir voru
innan mánaðar.
Post-partum blæðing.
Endometritis.
• 14/53 útskrifuðust eftir 48 klst.
Ástæður:
Verkjavandamál 4.
Bam ekki útskriftarhæft 4.
Ósk móður 2.
B rj óstagj afarvandamál 1.
Blóðleysi 1.
Annað/ekki skráð. 2
Helstu niðurstöður ánægju- og þjón-
ustukönnunar voru eftirfarandi:
• Fullnægjandi upplýsingar fyrir aðgerð
80%
• Dvöl á sængurkvennadeild hæfileg
70%.
• Aðstoð við brjóstagjöf var nægileg.
• Verkjastilling fullnægjandi í sængurlegu
95%.
• Verkir virðast ekki vandamál eftir
heimkomu þar sem 80% töldu sig
hæfilega verkjastillta.
Okkur virðist sem nokkuð vel hafi til
tekist með þessum breytingum. Legutími
hefur styttst og ekki virðist aukning á
endurinnlögnum. Auk þess eru % kvenna
eru tilbúnar fyrir heimferð <48klst frá
fæðingu.
Við höldum því ótrauð áfram á sömu
braut og vonumst til þess að uppskera
ánægðari konur og fjölskyldur þeirra.
Guðrún Halldórsdóttir, Ijósmóðir
og Rannveig Rúnarsdóttir, yfirljósmóðir
á Meðgöngu- og sœngurkvennadeild LSH.
32 Ljósmæðrablaðið • Desember 2009