Tímarit Verkfræðingafélags Íslands


Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1960, Page 35

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1960, Page 35
TlMARIT VFl 1960 29 hraða. Það er ekki hægt að búast við því, að fólk, sem er fætt um og fyrir aldamótin, geti skilið nútímann til hlýtar, breytingin hefur verið svo mikil. Það er mjög mikilsvert, að eldri kynslóðin átti sig á þessu, sérstak- lega þeir hennar, sem sitja í áhrifastöðum i opinberu lífi og atvinnurekstri. Eldri kynslóðin hefur ýmislegt vel gert, og fyrir það ber að þakka, en gleyma hinu, sem miður fór. En hún er fólk liðins tíma og er ekki lengur hæf til að móta þjóðlífið í dag. Þetta er ekki sagt eldri kynslóðinni til hnjóðs, engin kynslóð hefur áður upplifað önnur eins umskipti í lifnaðarháttum, ástæðurnar eru miklar og afsökunin fullgild. Það er útbreidd skoðun, að verkfræðingar séu allt of fjölmennir í þessu landi, við þá sé ekkert að gera svona marga. — Þarna talar gamli tíminn úr embættum og atvinnurekstri. Það er sjálfsvörn hinna vankunnandi gegn kunnáttumönnum nútimans, verkfræðingum og öðrum raunvísindalega menntuðum mönnum, — hinum dæmi- gerðu nútímamönnum. En lítum nú á verkfræðingafjöldann hér á landi og á hinum Norðurlöndunum, sem við reynum helzt að bera okkur saman við. Jafnframt verður að lita á iðnfræð- ingafjöldann í löndunum til þess að fá rétt yfirlit yfir samanburðinn. Á Islandi er verkfr.fjöldinn 1,4% af þjóðinni og iðnfr.fjöldinn 0,5%c. í Noregi er verkfr.fjöldinn 2,1%„ og iðnfr.fjöldinn 4,2%0 - Danm. — — l,7%o — — 1,6%c - Svíþjóð — — 1,7% — — 3,3%0 Það þarf m. ö. o. að fjölga íslenzkum verkfræðingum um allt að 50% til þess að við séum sambærilegir við hin Norðurlöndin, og iðnfræðingafjöldann þarf að allt að áttfalda í sama tilgangi. Þannig er ástandið i tækni- menntun þjóðarinnar í dag. Á næstu 10 árum ætla Danir að fjölga verkfræðing- um hjá sér um 60% og iðnfræðingum um 150%, og sams konar þróun er á öðrum vesturlöndum. 1 Svíþjóð er verkfræðingaskorturinn svo mikill, að kunnugir telja að allir íslenzkir verkfræðingar gætu fengið atvinnu í Stokkhólmsborg einni á nokkrum dögum. Lítum nú yfir til Sovétríkjanna, sem mennta hlutfalls- lega flesta verkfræðinga af öllum þjóðum, og hafa einn- ig hlutfallslega flestum verkfræðiingum á að skipa. Þar er verkfræðingafjöldinn um 6%„ af þjóðinni og iðnfræð- ingafjöldinn um 4%c. Árlega útskrifast í Sovétríkjunum um 100.000 verkfræðingar, en vesturlandaþjóðirnar ham- ast til þess að jafna metin. Lítum nú aftur i eigin garð, hvernig ástatt er hjá okkur. Ef við ættum að hafa hlutfallslega jafnmarga verkfræðinga og Sovétríkin, þyrftu þeir að vera fjórfalt fleirri en nú er, og iðnfræðingar áttfalt fleiri. Ef verk- fræðingaviðkoman hér ætti að vera jafnmikil og í Sovét- ríkjunum, þyrftum við að fá árlega um 90 nýja verk- fræðinga. En hvernig hefur hún verið? Þannig: Árið 1955 : 25 verkfræðingar — 1956 : 16 — — 1957 : 15 — — 1958 : 16 — — 1959 : 13 Árið 1958 voru um 220 stúdentar taldir við verkfræði- legt nám erlendis og hér á landi. Um s. 1. áramót voru þeir 180—190. Það er ekki aðeins, að við höfum færri tæknimenntuðum mönnum á að skipa en nágrannar okk- ar, heldur fækkar nýliðum, og sömuleiðis verkfræðistúd- entum. Það er líka athyglisvert, að verkfræðinemafjöldi, sem ætti að geta skilað 30—40 nýjum verkfræðingum ár- lega, skilar ekki nema 13—16. Hvað verður um hina? Um það veit enginn neitt nákvæmlega, en vist er, að nokkur og stækkandi hópur sezt að erlendis. Er það svip- uð þróun og í Noregi, sem tapar fimmta hverjum verk- fræðingi úr landi, aðallega vegna lélegra launakjara, sem þó eru miklu betri en þau, sem islenzkum verkfræðing- um er boðið hér. Að við séum enn á eftir um tæknimenntaða menn, er e. t. v. afsakanlegt, en að þróunin sé beinlínis röng, það er alvarleg yfirsjón, sem verður að leiðrétta þegar í stað, ef við höfum hugsað okkur að vera sjálfstæð, óháð menningarþjóð. Við skulum hafa það í huga, að sam- skipti manna af öllum þjóðum verða sífellt örari og auðveldari. Að 10 árum liðnum, þegar stærðfræðihöfuð- in úr menntaskólanum í dag eru að ljúka prófum í verkfræði og öðrum raunvísindagreinum, verður flogið milli heimsálfanna með þreföldum hljóðhraða og all- miklu minni tilkostnaði en nú er. 1 slíkum heimi stenzt engin smáþjóð til lengdar, nema hún hafi á að skipa í fremsta fylkingarbrjósti hinum beztu kunnáttumönnum á öllum sviðum. Við skulum að lokum líta nokkuð á þá þætti þjóðlífs- ins, sem vantar verkfróða menn. Verður þá fyrst fyrir fiskiðnaðurinn með yfir 80 frystihús auk mjölverksmiðja og annarra fiskiðjuvera, en við hann starfa nú alls 10—12 verkfræðingar, aðallega við rannsóknir í Fiskifélagi Is- lands og ráðgefendur í Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna. Æskilegast væri hins vegar, að efna- og vélaverkfræð- ingar væru í öllum fiskvinnslustöðvum á landinu. -— Lít- um á flotann, hann er um 120.000 rúmlestir, um 765 skip. Að rekstri hans starfa 3 skipaverkfræðingar, — skipa- skoðunarstjóri, einn hjá Eimskipafélagi Islands og einn hjá S.Í.S. Það er enginn vafi á því, að útgerð skipa- stólsins hefur þörf fyrir maxga verkfræðinga. — Það er og kunnugt, að opinberar stofnanir ríkis og bæjarfélaga vantar tugi verkfræðinga, ef vel ætti að vera, aðallega byggingaverkfræðinga. Sama má segja um allan meiri- háttar iðnað og atvinnurekstur í landinu. Fyrir löngu er orðið tímabært að skipa verkfræðinga í sendiherraembættin eða til starfa við sendiráðin erlendis, eins og aðrar þjóðir hafa gert — til þess að sendiráðin séu fær um að fjalla af kunnáttu um þær vörur, sem seldar eru og keyptar í löndunum, og til þess að afla faglegra upplýsinga um nýjungar á sviði raunvísinda og atvinnu- lífs. Þetta hefur algerlega verið vanrækt. Enn fremur er nauðsynlegt, að verkfræðingar og aðrir raunvísinda- lega menntaðir menn stjórni og starfi i þeim ráðuneytum, sem fjalla um atvinnumál og raunvísindi. Sömuleiðis þai'f að minnsta kosti helmingur Alþingis og bæjarstjórna að vera skipað slíkum mönnum. Þá fyrst eru yfirvöldin bú- in nauðsynlegri þekkingu á sviði raunvísinda og tækni til þess að geta skilið það þjóðfélag, sem þau eru að reyna að stjórna. Það ætti að vera alveg augljóst, að við höfum ekki of marga verkfræðinga. Þvert á móti. Okkur vantar eins fljótt og við verður komið nokkur hundruð verk- fræðinga og aðra tæknimenntaða menn. Öðruvísi munum við naumast standast samkeppnina í heiminum. Nú, á vordegi verkmenningai'innar, er ekki tími til að horfa um öxl aftur til fornsagnanna og dvelja þar í óheil- brigðum hugarheimi, — heldur er ekki seinna vænna að lita í kringum sig, átta sig á nútimanum, herða sig og horfa fram á veginn. H. G.

x

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Verkfræðingafélags Íslands
https://timarit.is/publication/860

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.