Dagblaðið Vísir - DV - 15.01.2005, Blaðsíða 27

DV Helgarblaö
LAUGARDAGUR 15. JANÚAR 2005 27
lyftum veggnum heyrðum við að
hann kallaði: „Hjálp, ég er að
kafna!“ Við týndum allt lauslegt dót
ofan af honum. Allt í einu kom h'til
hönd á móti mér. Ég fór umsvifa-
laust úr vettlingunum og greip um
höndina og hélt í hana meðan
drengurinn var borinn í fiystihúsið
á börunum. Hann var allur marinn
og hruflaður en að öðru leyti hress,
grét ekki og talaði rólega,“ sagði
björgunarsveitarmaðurinn Rafn
Pálsson í samtah við DV. Rafn fann
Tomasz Lupinski grafinn í snjóinn
þar sem hann hafði legið í tæpan
sólarhring.
„Maður var náttúrlega í nokkurs
konar losú eftir þessa lífsreynslu...
Sem betur fer lenti ég ekki í því að
finna einhvern hinna látnu en engu
að síður er minningin sár. Maður
gleymir því sjálfsagt aldrei að finna
föt og leikföng þeirra barna sem
létu lífið í hamförunum."
Fjórtán látnir, þar af átta börn
Um morguninn og síðar þann
dag fundust svo þeir fimm sem enn
var saknað allir látnir. Tóh manns
sluppu því í það heila lifandi úr flóð-
inu en fjórtán létust, þar af átta
böm. Sorgin var vitaskuld mikil, ekki
bara meðal Súðvíkinga og aðstand-
enda þeirra heldur einnig hjá björg-
unarfólki sem og þjóðinni allri.
„Þetta var vægast sagt hryllilegt
ástand. Þetta var nánast eins og að
koma inn í annan heim. Eyðilegg-
ingin var algjör, allt í rúst og brak úti
um allt. Það var blindbylur, snjór og
stormur. Það var á köflum erfitt að
standa á fótunum, hvað þá að
standa í mokstri og leitarstörfum,"
sagði Skafti Ehasson í samtah við
DV en hann var tvítugur þegar
flóðið féll og einn þeirra sem tók
þátt í björgunaraðgerðunum. Hann
sagðist hafa bmgðist snöggt við
þegar fréttist af því sem gerðist í
Súðavík og þegar haldið af stað
ásamt fleiri sjálfboðahðum frá ísa-
firði.
„Meðan björgunarstarfið stóð
yfir hugsaði maður ekki um neitt
annað," rifjaði Sigríður Hrönn
Ehasdóttir, þáverandi sveitarstjóri í
Súðavík, upp í samtali við DV á sín-
um tíma. „Mfn fyrstu viðbrögð vom
að fylgja skipulaginu. Ég leyfði mér
ekkert að hugsa um sjáha mig fyrr
en ég var komin um borð í Haffara
eftir að leit var lokið á þriðjudags-
kvöldinu. En þegar ég var komin
um borð í skipið brotnaði ég ger-
samlega saman. Ég dofnaði öh, fékk
krampa og varð alveg stff. Svo grét
maður og þá fyrst fékk maður
útrás."
Ein stór fjölskylda
Helstu björgunaraðgerðum lauk
þegar búið var að grafa alla upp úr
sjónum. Þá þurfti aftur á móti að
glíma við hina miklu sorg og and-
lega vanlíðan sem íbúar Súðavíkur
og aðrir sem upplifðu atburðina á
einn eða annan hátt þurftu að glíma
við. Fólk var haft undir eftirliti
lækna, presta og hjúkrunarfræðinga
sem veittu áfahahjálp.
„Súðvíkingar em flestir nátengd-
ir innbyrðis og það tekur hvert áfall-
ið við af öðm. Ekki aðeins hefur
fólkið lent í þessum miklu raunum
heldur er það nú að fá fréttir af
afdrifum hvers annars og áföllin
koma smátt og smátt í ljós hjá hverj-
um og einum,“ var haft eftir Rúdoh
Adohssyni geðhjúkrunarfræðingi,
sem var einn þeirra sem veitti fólk-
inu áfallahjálp, skömmu eftir að
flóðið féh.
Margir leituðu aðstoðar sérfræð-
inga eftir hamfarirnar tfl að ræða
um þessa hræðflegu upplifim.
Sumir treystu sér ekki til að snúa
aftur til að skoða ummerkin á með-
an aðrir létu sig hafa það. Það tók
misjafnlega á menn að koma aftur
tU Súðavíkur. Sumir gátu aUs ekki
hugsað sér að setjast þar að aftur á
meðan aðrir ákváðu að láta hörm-
ungarnar ekki hrekja sig á brott.
Einn þeirra sem snéri aftur var
Frosti Gunnarsson sem var bjargað
ásamt konu sinni og dóttur eftir
nokkurra klukkustunda veru í
snjónum.
„Maður verður aUtaf fyrir áföU-
um í Ufinu en það heldur áfram
hvað svo sem á dynur. Við búum
aUs staðar við hættur, ekki síður
annars staðar en heima. Okkur
hafði ekki komið tfl hugar að snjó-
flóð gæti faUið á þessum stað,“ sagði
Frosti við DV á sínum tíma og var
staðráðinn í að snúa aftur heim tfl
Súðavíkur. Það gerði hann og þar
hefur hann búið ásamt fjölskyldu
sinni síðan.
Miðhluti þorpsins horfinn
Næstu daga eftir að snjóflóðið
féU á Súðavík féUu nokkur önnur
snjóflóð á Vestfjörðum sem var ekki
til þess að stappa í menn stálinu. f
einu þehra sem féU á bæinn Gmnd
í Reykhólasveit fórst einn maður en
annar bjargaðist. I febrúar lést svo
maður í Bláfjöllum skammt frá
Reykjavflc þegar snjóflóð féU þar.
Félagi hans bjargaðist hins vegar.
Fimmtudaginn 19. janúar skán-
aði veðrið í Súðavik loksins og var
fjölmiðlum þá boðið að koma og
skoða hamfarasvæðið. Þá var helstu
björgunarstörfum lokið þótt mikið
verk væri enn fyrir höndum við að
hreinsa tfl í bænum og koma raf-
magni aftur á svo eitthvað sé nefnt.
Það var ekki fögur sjón sem blasti
við mönnum sem heimsóttu Súða-
vík þremur dögum eftir snjóflóðið.
Af þeim 70 húsum sem í bænum
voru stóðu ekki nema 48 eftir. 22
hús voru gjörónýt eða stórskemmd
og miðhluti þorpsins var hreinlega
horfinn. Það sem eftir stóð var stöku
veggur og brak úti um aUt. Hvar-
vetna mátti sjá leikföng, föt, sæng-
ur, bfla, reiðhjól, húsgöng og brot úr
húsum sem minntu á það sem hafði
gerst nokkrum dögum fyrr.
Þetta 230 manna sjávarþorp var
ekki svipur hjá sjón eftir snjóflóðið
en þrátt fyrir það átti bærinn eftir að
verða endurreistur á nýjiun stað.
Nýr bær hefur nú risið á eyrinni í
bænum sem er í nokkurri fjarlægð
frá svæðinu sem snjóflóðið lagði í
rúst. Bærinn á nú að teljast nokkuð
öruggur fyrir snjóflóðum. Síðustu
daga hefur veðrið á Vestfjörðum
verið mjög slæmt. Raunar segja þeir
sem tU þekkja að veðrið hafl ekki
verið eins slæmt í tíu ár, eða síðan
flóðið afdrifaríka féU. Þetta hefur ef-
laust vakið upp sárar minningar hjá
þeim sem upplifðu hörmungamar
á sínum ti'ma.
Sértil sólar
Undir það tekur LUja Óskars-
dóttir sem bjó að Nesvegi 3 á Súða-
vik þegar flóðið féU. Hún komst af
sjálfsdáðum úr flóðinu ásamt fjöl-
skyldu sinni fyrir 10 árum en segir
veðrið þá hafa verið mun verra en
síðustu vikur og daga.
„Þetta er samt fyrsta slæma
veðrið hérna á Vestfjörðum síðan
flóðið féU. Það hefur enginn vetur
verið hérna síðustu ár. Nú hefur
snjóað og vindurinn blásið en ég er
viss um að það fer alveg að koma
sól,“ sagði LUja í samtali við DV fýrh
skemmstu.
Lífið á Súðavík gengur í dag sinn
vanagang þótt enginn eigi nokkurn
tíma eftir að gleyma þessum miklu
raunum. Hamfarhnar ristu djúp sár
í sálh ibúanna og þau sár eru enn að
gróa. Atburðhnir höfðu líka mikfl
áhrif á landsmenn aUa sem sýndu
mikinn samhug eftir hamfarirnar.
Þegar var farið af stað með lands-
* Vúif1
I Þorpið klofið í tvennt Eftir snjóflóðið
I vantaði hreinlega allan miðhluta
I Súðavíkurþorpsins.
söfiiun tfl að safna fé fyrir Súðvík-
inga undh nafninu Samhugur í
verki. Þar söfnuðust meira en 200
mflljónh sem nýta átti tfl að bæta
hús og mannvirki sem eyðUögðust.
En annað tjón og öUu meha verður
þó aldrei bætt; manntjónið. Menn
liugguðu sig við það að þeh hefðu
lært af reynslunni og að svona
hrikalegir atburðir gætu varla gerst
aftur í nánustu framtíð.
Því miður þurftu menn þó ekki
að bíða nema í níu mánuði efth að
annað eins áfaU dyndi yfh því undh
lok október þetta sama ár féU flóð af
svipaðri stærðargráðu á Flateyri.
AUs urðu 19 hús þar fyrh barðinu á
flóðinu og 45 manns grófust undir.
Margh náðu sjálflr að grafa sig út og
nokkrum var bjargað en 20 manns
létu þó lífið í þeim harmleik. AUs
létust því 34 einstaklingar vegna
snjóflóða á árinu 1995.
Hjördís Björnsdóttir,
37 áta Hjördis Björns-
dóttir fæddist í Reykjavik
7 5. október 7 957. Hún
fórsti Snjóflóðinu á Súða-
vik ló.janúar árið 7995
ásamt tveimur dætrum
sinum, þeim Birnu Dis og
Helgu Björk Jónasdætrum.
Eiginmaður Hjördisar,
Jónas Hrólfsson, og elsta
dóttir þeirra, Sigurrós,
lifðu raunirnar af. Hjördis,
eða Hjödda eins og vinir
hennar kolluðu hana, var
yngst átta systkina og
þótti alltafmjög fjörug og
skemmtiieg. Hún var ein-
staklega lífsglöð og bar-
áttuglöð sem sýndi sig
meðal annars iþvi að hún
greindist með sjaldgæfan
og hættulegan sjúkdóm
sem henni tókst að sigrast
á. Hjödda var alltafmið-
punktur gleðinnar þegar
fólk kom saman til
skemmtanahalds, hún var
mjög söngelsk og hreif
aðra með sér i lífsgleðinni.

Birna Dís Jónasdóttir,
14ára Birna Dis Jónas-
dóttir fæddist 23. ágúst
árið 1980 en lést ásamt
systur sinni og móður í
snjóflóðinu á Súðavik sem
féll þann 16. janúar árið
1995. Birna Dis hafði búið
ásamt fjölskyldu sinni á
Súðavík í um tvö ár þegar
hörmungarnar riðu yfir.
Þegar börn á þessum aldri
flytjast búferlum eiga þau
oft erfitt með að aðlagast
nýja staðnum en svo var
þó ekki um Birnu Dis og
litlu systur hennar, Helgu
Björk. Þær kunnu vel við
sig á Súðavík en Birna Dis
þótti mjög félagslynd og
skemmtileg ung stelpa.
Helga BjörkJónasdótt-
ir, lOára HelgaBjörk
Jónasdáttir kom i heiminn
þann 17.maíárið 1984.
Hún var þvi ekki nema 10
ára þegar náttúruöflin
tóku lífhennar, systur
hennar og móður, ásamt
ellefu annarra ibúa Súða-
vikur þennan örlagaríka
dag árið 1995.
Sigurborg Árný Guð-
mundsdóttir, 66 ára
Sigurborg Árný fæddist á
Eyri i Skutulsfirði 14. ágúst
1928. Sigurborg var aldrei
kölluð annað en Bogga og
undirþví nafni þekktu
Súðvikingar hana. Hún
hafði búið i bænum i nokk-
ur ár áður en hörmungarn-
ar áttu sér stað. Vinir
Boggu lýstu henni sem
ákaflega traustri og góðri
manneskju, hlédrægri og
jafnvel feiminni. Hún var
ekki allra en sannur vinur
vina sinna. Sigurborg lét
eftir sig þrjú uppkomin
börn og barnabörn.
Hrafnhildur Kristfn
Þorsteinsdóttir, 1 árs
Hrafnhildur fæddist þann
8. september 1993. Hún
var dóttir hjónanna Sigrið-
ar Rannveigar Jónsdóttur
og Þorsteins Arnar Gests-
sonar en hún var aðeins 17
mánaða gömul þegar
snjóflóðið tók lífhennar.
Foreldrar hennar björguð-
ust úr flóðinu, rétt eins og
systir hennar Linda Rut,
sem var grafin upp eftir
fimm tíma i snjónum.
Amma og afi Hrafnhildar
litlu, foreldrar Þorsteins,
þau Hrafnhildur Þorsteins-
dóttir og Sveinn Gunnar
Salómonsson, fórust
einnig í flóðinu.
Sveinn Gunnar
Salómonsson, 48 ára
Sveinn Gunnar Satómons-
son fæddist i Reykjavik 29.
október 1946 en lést
ásamt konu sinni, Hrafn-
hildi Kristinu Þorsteins-
dóttur, og barnabarni,
Hrafnhildi Kristínu Þor-
steinsdóttur yngri, þegar
snjóflóðið féll á Súðavik.
Sveinn Gunnar, eða Svenni
eins og hann var alla jafna
kallaður, átti átta systkini
og skildi eftir sig tvö börn
og fósturson. Hann rak
söluskála Skeljungs á
Súðavik af myndarskap
ásamt konu sinni og varð
skálinn eins konar mið-
stöð bæjarins þar sem
margir kiktu i heimsókn,
jafnvel oft á dag. Hjónin
þóttu alltaftaka vel á móti
gestum og voru höfðingjar
heim að sækja, hvort sem
var í heimahús eða bara i
sjoppuna þeirra.
Hrafnhildur Kristín
Þorsteinsdóttir, 49 ára
Hrafnhildur Kristín Þor-
steinsdóttir eldri var fædd
i Reykjavik 2.júli 1945.
Hún lést ásamt eiginmanni
sínum og alnöfnu og
barnabarni, Hrafnhildi
Kristínu Þorsteinsdóttur
yngri. Hrafnhildur, eða
Habbý eins og hún var
alltaf kölluð, skildi eftirsig
fjögur börn og barnabörn.
Hrafnhildur fluttist til
Súðavíkur árið 1982 og
bjó þar og starfaði ásamt
eiginmanni sinum allt til
dauðadags. Saman ráku
þau Skeljungsverslun í
bænum og þangað komu
flestir Súðvikingar marg-
sinnis í viku, ekki bara til
að versla heldur einnig til
að eiga við þau tal þvi
hjónin þóttu alltaflétt í
lund, lífsglöð, skemmtileg
og jákvæð.