Dagblaðið Vísir - DV - 09.02.2005, Blaðsíða 25

DV Lífið
MIÐVIKUDAGUR 2. FEBRÚAR 2005 25
Málverkasýning í Nýlistasafninu: Tvívíddvídd
Það færist í vöxt að sýningarsalir og söfn
færi opnunardaga sina á nýjum sýningum
frá helgi. Á fimmtudagskvöldiö opnar
Nýlistasafniö við Laugaveg samsýningu átta
myndlistarmanna sem JBK Ransu hefur tekið
saman og kallasthún Tvívíddvídd. Sýningin
er að því leyti óvenjuleg að þar sýna átta
myndlistarmenn málverk. Það heföu til
skamms tíma þótt tíöindi að Nýlistasafnið
sýndi málverk.
Ransu var falið fyrir einum tveimur árum að
taka saman sýningu með þessu þema. Hann
kallði til þau Önnu Jóelsdóttur, Ásdlsi Spano,
Bjarna Sigurbjörnsson, Einar Garibalda, Ingu
Þóreyju Jóhannsdóttur, Sigtrygg Bjama Bald-
vinsson og Sigurð Árna Sigurðsson og tekur
síðan sjálfur þátt.„Listamennirnir starfa út frá
viðteknum gildum málverksins en reyna að
sama skapi á þanþol miðilsins“ segir I erindis-
bréfi sýningarinnar:„Tvíviddvídd er óræð
vídd. Óbundin tvívíðum fleti og ögrar hug-
myndalegum takmörkum okkar/'Það sem
einkennir þessa listamenn öðru fremur er að
þeir hafa allir verið að fást við málverk og
sýna nú afrakstur þess i Nýlistasafninu.
Jón Proppe segirísýningarskrá:„Viðfangs-
efni þeirra eru afýmsum toga og nálgun
þeirra við viöfangsefnin enn fjölbreyttari,
nánast svo að hlutlaus áhorfandi gæti átt
erfítt með að átta sig á nokkru afgerandi
samhengi flist þeirra. Öðrum kann að virðast
sýningin hápólitísk, listpólitísk bomba. Lista-
mennirnir átta fást allir við málverk og það
eitt getur hleypt öllu i bál og brand i listheim-
inum. Þrátt fyrir alla konseptlist, gjörningalist,
vídeólist, konkretlist og andlist er ekkert eins
eldfimt og málaralistin. Hvað býr að baki
þessari sýningu? Er þetta statement? Hvað á
þetta að þýða?"
Gengiö er inn í Nýlistasafnið frá Grettisgötu
en þaö ernúí nýju húsnæði fyrir ofan Skífu-
búðina á Laugavegi. Safnið er opið opið frá
miðvikudegi til sunnudagsfrá 13.00- 17.00
og stendurþessi nýja sýning frá 10. febrúar til
6. mars, 2005.
Ragnar í Smára hefur verið
magnaður maður ef marka má
ummæli samferðarmanna hans í
heimildarmynd Guðnýjar Halldórs-
dóttur frá sunnudagskvöldinu
síðasta. Kristján Davíðsson og Thor:
Engum líkur. Laxness: Happ í mann-
legu samfélagi. Matthías: Var hann
raunverulega til? Samkvæmt fyrr-
nefndum og fleirum fór þar mikill
kraftamaður fyrir menningarlíf okkar
íslendinga, svo mjög að sumir þeirra
fullyrtu að við hefðum ekki náð því
menningarstigi sem við búum við í
dag í tónlist, myndlist og bókmennt-
um ef Ragnars hefði ekki notið við.
Kominn tími tii
Þvílíkur forkur sem Ragnar var í
fyrirtækjarekstri og fómfusu starfi að
framgangi listalífs hér á landi í marga
áratugi, þeim mun furðulegra er að
ekki hafi verið ráðist í að gera um
hann heimildarmynd fyrr en nú (við
megum kannski þakka fyrir að Hann-
es Hólmsteinn hafi ekki klippt saman
þátt um hann upp úr Maður er
nefndur). Það er mikil gróska í
íslenskri heimildarmyndagerð þessi
misserin, sérstaklega í samfélagsleg-
um krufiiingarmyndum, samanber
orð leikstjórans, Guðnýjar, í Frétta-
blaðinu fjórða febrúar síðastliðinn:
„Núna, þegar verið er að gera mikið
af heimildarmyndum um eiturlyfja-
neytendur, innbrotsþjófa og róna,
finnst mér að aðeins megi koma smá
mótvægi og nefna þá sem hafa gert
landinu gott. Fáir hafa gert landinu
eins gott, menningarlega séð, og
Ragnar í Smára."
Hógvær forkur
Það verð ég að játa að þótt ég hafi
margoft heyrt um Ragnar í Smára og
rekist á nafn hans í lesmáli ýmsu
hafði mér einhvem veginn tekist að
vita ekki meira um manninn en það
að hann hafi verið afar listhneigður
peningamaður sem hafði vit á því að
gefa út Laxness og fleiri góða. Ég beið
því með nokkurri eftirvæntingu að fá
að sjá nýja mynd Guðnýjar Halldórs-
dóttur um kapítalistann góða.
Mynd Guðnýjar um Ragnar í
Smára er látlaus öll og þægileg þar
sem fróðleik og sögum um Ragnar er
miðlað í ágætu samspili viðtala og
mynda, þular og sviðsetningar og
eftirlætis tónlistar atorkumannsins.
Myndin er hógvær eins og viðfangið
sjálft er sagt hafa verið, en h'tið náðist
að festa Ragnar á filrnu meðan hann
lifði og ekki var hann fyrir útvarpsvið-
töl. En, úr þessu litla er vel spilað
þannig að áreynslulaust er bmgðið
upp mynd af Ragnari og persónu
hans í huga okkar sem ekki munum
hann gefin meiri fylling. Leiknu atriði
myndarinnar gáfu henni hti og h'f en
vom hóflega notuð. Jeppinn blái sem
Ragnar notaði jafnt sem kontór og
kerru skilaði sínu hlutverki og er víst
ekki ofsagt um fartina á bílstjóran-
um.
Hér var aðeins hægt að stikla á
stóm um ævi og æði Ragnars í Smára
og var vel gert. En um svona merkan
mann vill maður vita meira - sagan
um manninn með hnakkimi sem
Ragnar tók upp í bíl sinn eitt maí-
kvöld en týndi svo en ekki hnakknum
er meira en nóg til að maður vilji
meira. Kannski Eva María segi okkur
betur frá þessu í Einu sinni var.
Smárar samtímans?
Myndin endar á skemmtilegum
orðum Matthíasar Johannessen á þá
leið að þegar hann leiði hugann að
Ragnari núna þá spyrji hann sjálfan
sig þeirrar spumingar hvort hann
hafi yfir höfuð verið til. Hér er skáldið
eflaust að vísa til hinnar þjóðsagna-
kenndu persónu Ragnars sem það
hefur sjálft átt þátt í að ýta undir, en
hitt hygg ég að Matthías hafi líka
meint að Ragnar hafi verið svo ein-
J
Ragnar í Smára
Leikstjóri: Guðný
Halldórsdóttir
Handrit: Guðný Halldórsdóttir,
Halldór Þorgeirsson, Sigurður
Valgeirsson
Framleiðandi:
Halldór Þorgeirsson fyrir
Kvikmyndafélagið Umba
Sjónvarpið, sunnudaginn
6. febrúar 2005
Sjónvarp
stakur maður og makalaus að maður
hreinlega efist um tilvist slíks manns
á ti'mum þegar enginn honum líkur
er í sjónmáh.
P.S. Hverjir eða hverjar eru
Ragnar í Smára nútímans? Flest
vitum við af Björgólfsfeðgunum í
bankanum og þeirra klinki og banki
hér og þar í listalífinu - og náttúr-
lega bókaútgáfu pabbans - en
megum við vænta nokkurs konar
endurreisnar líkt og Laxness eignar
Ragnari og líkt og kollegar þeirra
bankafeðga stóðu fyrir í Toskaníu-
héraði Ítalíu á 15. og 16. öld í krafti
Medici-veldisins? Óskandi væri að
þeir feðgar veittu svo rausn sinni í
hérlenda kvikmyndalist að vor
hennar breyttist í hásumar. Amen.
Knstinn Pétursson
áhugaverðustu á Myrkum músikdög- verkum sem leikin voru afrikri tónlist-
um. Ástæðan? Hin frjóa sköpunargleöi argáfu og skilningi.
sem kom fram í verulega góöum tón- Sigurður Þór Guðjónsson
Þrekvirki Tinnu Þorsteinsdóttur
Á þessum tónleikum gerði Tinna
Þorsteinsdóttir sér litið fyrirog frum-
flutti fímm ný íslensk píanóverk. Og
verkin eru eiginlega hvert öðru áhrifa-
ríkari og betur hæfandi hljóðfærinu svo
maður varð undrandi yfír allri
gróskunni.
Verk Mistar Þorsteinsdóttur er dulúð-
ugt og fíngert en samt fjölbreytt en eigi
að síöur nokkuð kalt og eins og fjar-
lægt. Dýnamit Kolbeins Einarssonar er
þrumuverk. Tölva breytti hljómi píanós-
ins ásvo undursamlegan hátt að það
var alveg ný og fersk reynsla fyrir
áheyrendur. Þeir höfðu aldrei heyrst
annað eins ævintýri.
Hrífandi glæsileiki einkennir verk
Áskells Mássonar, Fantasíestuck, ásamt
umtalsverðri tilfínningadýpt i meðferð
planósins sem minnti gagnrýnandann
stundum á einhvern háttá allra siðustu
píanósónötur Beethovens þó að tón-
málið sé vitaskuld ólíkt. Það er bara svo
efnismikill kraftur íþessu verki Áskells.
Eitt annaö gerði tónlistina mjög áhrifa-
ríka. Það var hve efra tónsvið hljóðfær-
isins var notað afmiklu andríki.
Tvær tokkötur eftir Þorstein Hauksson
eru mjög tokkötulegar. Hljómborðið er
snert meö miklu frjálsræði, stundum
með allt að því síðrómantiskum ákafa í
bland við nýstárlegrí blæbrigði en sam-
bræðslan öll er heilsteypt og persónu-
leg, þrungin ólgu og krafti.
Gagnrýnandanum hafi þó mest
gaman afsíðasta verkinu, Ikarusi eftir
Steingrím Rohloff. Þar bættu tölvu-
hljóð einnig um betur við píanóið eins
og í verki Kolbeins en samt allt
öðruvísi. Verkið hljómaði eins og það
væri spilað á töfrapíanó sem gæti
spilað á við hundrað manns á hvaða
hljóðfæri og ekki hljóðfæri sem væri.
Þessu var þó svo haganlega fléttað
saman við hljóm píanósins og á svo
fjölbreyttan og heillandi hátt að
áheyrandanum fannst þetta frábær
stund. Og svo sannarlega er þetta
staðfesting á því að hægt er að nota
tölvuhljóð með venjulegum hljóðfæ-
um til að skapa eitthvað nýtt og frum-
legt í tónlist sem hreyfir við hverjum
manni sem eyru hefur. Auk þess var
það óneitanlega sniöugt að sjá ung-
an píanóleikara í fínum kjól sitja með
heyrnartól á eyrunum meðan hann
Pianótónleikar Tinnu Þor-
steinsdóttur á Myrkum músík-
dögum. Efnisskrá: Mist Þor-
kelsdóttir: Granit Games; Kol-
beinn Einarsson: Dýnamit f.
píanó og tölvuhljóð;
Fantasiestuck; Þorsteinn
Hauksson: Tvær tokkötur;
Steingrímur Rohloff: Ikarus f.
píanó og tölvuhljóð. Salurinn
5. febrúar.
Tónlist
spilaði á„alvarlegum" konsert. En tím-
arnir breytast sem betur fer.
Tinna Þorsteinsdóttir vann mikið
þrekvirki á þessum tónleikum. Leikur
hennar var næstum því alltafmjög
sannfærandi tæknilega en auk þess
hugmyndaríkur, áhugasamurog kraft-
mikill. Og hann bar ávallt vitni um frá-
bæran trúnað og hollustu við þá tónlist
sem flutt var. Það er besta túlkunin.
Þessir tónleikar voru með þeim