Dagblaðið Vísir - DV - 18.06.2005, Qupperneq 40

40 LAUGARDAGUR 18. JÚNÍ2005
Helgarblað DV
Kýrtekin
föst fyrir
morð
Lögreglan i Nigeríu tók nýverið
fasta kú eina eftir að hún hafði
orðið valdur að dauða strætis-
vagnabilstjóra sem stóð við gang-
stétt. Vagnstjórinn var að pissa og
átti sér einskis ills von þegar kýrin
réðst á hann með þessum afleið-
ingum. Þar fyrir utan slösuðust
nokkrir aðrir eftir æðiskast dýrs-
ins. Margir viðstaddra vildu að
kýrin yrði skotin á staðnum en
það féllust lögregluyflrvöld ekki á.
Þess í stað var hún tekin föst og
dvelur nú í góðu yfirlæti lögregl-
unnar. Búist er við að henni verði
slátrað á næstu dögum.
Mótorhjóla-
morðí
Damnörku
Bandidos-meðlimirnir Lennart
Christensen og Jacob Andersen
voru fyrir skemmstu dæmdir í lífs-
tiðarfangelsi fyrir morðið á
Mickey Larsen. Fórnarlambið
hafði áður verið meðlimur í mót-
orhjólafélagsskapnum sem hefur
lengi barist við Hell's Angels um
yfirráð í glæpaheiminum á Norð-
urlöndum. Mickeyvar myrtur með
bílsprengju fyrir utan spítalann í
Glostrup í september 2003.
Áttræður
prestur
fyrirrétt
I vikunni hófust réttarhöld yfir
Edgar Ray Killen, áttræðum
baptistapresti frá Mississippi-fylki
i Bandarikjunum. Hann mun hafa
verið viðriðinn morð á þremur
mönnum árið 1964 en aldrei var
ákært í því máli. Þrír ungir menn,
Andrew Goodman, Michael
Schwerner og James Chaney, voru
þá myrtir afum 20 Ku Klux Klan-
meðlimum en þremenningarnir
höfðu verið að vinna að skráningu
svartra kjósenda í fylkinu. Málið
hefur vakið mikla athygli í Banda-
ríkjunum en presturinn er talinn
hafa verið höfuðpaurinn í
glæpnum.
Skólaganga Evans Ramsey var ömurleg. Bekkjarfélagar hans lögöu hann í einelti í
mörg ár og Evan gat ekkert leitað. Dag nokkurn fékk hann nóg og mætti með
byssu í skólann. Mál Evans er fjarri því að vera einsdæmi.
„Skólastjórmn ráð-
lagði mér að hunsa
ofbeldismennina en
mér fannstsem hann
væri að hunsa mig."
hefði vonast til að lögreglan myndi
skjóta hann og að hann hefði ekki ætl-
að að drepa neinn. Hann lagði ekki
heldur trúnað á að eineltið hefði ýtt
honum fram af brúninni. Úr fanga-
klefa sínum hefur Evan nú viðurkennt
að honum hafi fundist hann vald-
amikill með byssuna. „í fyrsta skipti
var ég laus við reiðina."
Mál Evans ekki einsdæmi
Mál Evans er fjarri því að vera eins-
dæmi. Böm um allan heim sem lögð
em í einelti geta breyst í ofbeldis-
menn. Drengimir tveir í Columbine-
morðunum, Dylan Klebod og Eric
Harris, vom lagðir í einelti og í þeirra
sjúka huga var tími hefndarinnar
runninn upp. Árið 2001 vom
tvær skotárásir í bandarískum
skólum. Þann 5. mars tók Andy
Williams skammbyssu með sér í
skólann og skaut á 15 manns.
Tveir létust. Hann mun afar lík-
lega eyða restinni af ævinni á bak
við iás og slá. „Við vorum hrylli-
leg við harm,“ segja skólafélagar
hans. „Við kölluðum hann öllum
illum nöfrtum og sögðum öllum
að hann væri hommi. Ég held að
ekkert okkar hafi trúað hversu miki]
áhrif stríðnin hafði á hann." Tveimur
dögum síðar mætti hin 14 ára Eliza-
beth Bush með byssu í skólann í Penn-
sylvaniu og skaut bestu vinkonu sína í
öxlina. Vinkonan hafði farið að
umgangast stúlknakhku sem lagði í
vana sinn að stríða Elizabeth.
„Þær sögðu að ég væri feit, ljót og
heimsk." Elizabeth mun dvelja á ung-
linaheimili þar til hún verður 21 árs.
Vinkona hennar mun líklega aldrei
jaftia sig af meiðslunum. Kip Kinkel,
nemandi í Springfield, mætti einn
daginn með vélbyssu og myrti tvo
nemendur og særði 24. Kip hafði verið
lagður í einelti í gegnum árin. Árið
1998 var Josh Bellardo, 13 ára, barinn
til dauða fyrir fr aman heimili sitt af ná-
granna sínum, Jonathan Miller, 15 ára.
Miller hafði verið rekinn úr skólanum
fyrir að leggja Josh og aðra í einelti.
Hin indversk ættaða Taya Haug-
stad var föst í hjól þegar skólafélagar

Situr inni Evans mun eyða
þvl sem eftir er llfsins bak við
lás og stá. Hann vonast tii að
geta hjálpað krökkum sem
lenda I sömu sporum.
I Elizabeth
j Bush Með föður
j slnum. Elizabeth
I skaut vinkonu
j sína I öxlina.
j Hún mun dvelja
J á unglingaheim-
| ili þar til hún
| verður 21 árs.
hennar fóru að kalla hana
vanskapning. Ekki leið á löngu áður en
munnsöfnuðurinn breyttist í líkam-
legt ofbeldi. John Gray var forsprakk-
inn og ýtti henni oft upp að veggnum
og hélt henni kyrri á meðan félagar
hans börðu og spörkuðu í hana. Of-
beldið leiddi til hryllilegra martraða.
„ímyndaðu þér að þú sért lagður í ein-
elti en þú getur hvorld hlaupið í burtu
né öskrað."
Foreldrar hennar reyndu að leysa
málið með skólayfirvöldum án árang-
urs. Eftir nokkurra ára einelti stóð
kennari ofbeldisseggina að verki. Gray
var sendur í níu mánaða fangelsi. „Ég
hef fyrirgefið honum," segir Taya. „f
rauninni hugsa ég ekkert um hann en
ég vona að fangavistin þroski hann.“
Getur áfrýjað dómnum 2066
Mikið átak er nú í gangi í banda-
rískum skólum gegn einelti. „Ég viður-
kenni það, ég var algjör durtur," segir
Chris Jones, 15 ára. „Ef við vin-
imir sáum einhvem sem við gát-
um strítt þá gerðum við það. Við
fengum rosalegt kikk út úr því.
Það eina sem komst að í huga
mér þegar við vorum að berja
einhvem var að meiða hann sem
mest áður en við yrðum stoppað-
ir. Sem betur fer er ég ekki svona í
dag.“
Evan Ramsey á möguleika á áfrýj-
un árið 2066, þegar hann verður 86
ára. í dag er hann tvítugur og eyðir
tímanum í líkamsrækt og les bækur
eftir Stephen King. Hann hefur það
sem eftir hfsins til að hugleiða það
sem hann gerði. „Það versta er að
borga ofbeldi með ofbeldi. Ég vildi að
ég gæti hjálpað krökkum sem em í
sömu spomm. Mín skilaboð em að ef
þeir sem em lagðir í einelti þá verða
þeir að segja frá. Ef hvorki kennarar
né skólastjóri geta hjálpað þeim þá
verða þeir að Ieita ofar í menntakerf-
inu eftir hjálp. Annars geta þeir misst
stjórnina, eins og ég gerði. Ef ég hefði
ekki verið lagður í einelti, þá væri ég
ekki hér. Ofbeldisseggimir eyðilögðu
líf mitt á stærri og meiri hátt en þeir
hefðu nokkum tímann getað ímynd-
að sér."
Flest olckar verða einhvem tímann
á lífsleiðinni fómarlömb einhvers
konar eineltis. Það getur farið fram á
heimilum okkar eða í vinnunni og það
getur staðið yfir í nokkra klukkutíma
eða í nokkur ár. Algengast er þó að það
gerist á skólalóðinni og þar getur það
beinlínis verið lífshættulegt.
Evan Ramsey var lagður í einelti í
skólanum í Suðvestur-Alaska. Aðstæð-
ur hans vom bágar, hann fékk lélegar
einkunnir og íjölskylda hans var í mol-
um. „Rusli var kastað í mig, krakkamir
hræktu á mig og mér var kastað til og
frá,“ segir Evan. „Ég var oft barinn
mjög illa og ef ég reyndi að berjast á
móti tapaði ég alltaf." í fyrsta sldptið
sem hann lét skólastjórann vita vom
gerendumir skammaðir en með tím-
anum varð einelti Evans hluti af lífinu
í skólanum. „Skólastjórinn ráðlagði
mér að hunsa ofbeldismennima en
mér fannst sem hann væri að hunsa
mig. Ég gat ekkert leitað og gat einfald-
lega ekki tekið meirn."
Sakamál
Nemendur vissu hvað í vænd-
umvar
Miðvikudaginn 19. febrúar 1997,
þegar Evan var 16 ára, mætti hann í
skólann með skammbyssu og ráða-
gerð um hefnd. Tugir nemenda vissu
ekki aðeins hvað í vændum var heldur
mætti einn þeirra með vídeóupptöku-
vél til að taka viðburðinn upp. Yfirvöld
telja að um 20 til 30 nemendur hafi vit-
að að Evan ætlaði að koma með byssu
í skólann þennan dag. Flestir þeirra
vissu að skólastjórinn væri skotmarkið
þar sem hann hafði bmgðist Evan.
Skothríðin var hafin þegar lögreglan
kom á vettvang.
Evan gekk inn í salinn þar sem
nemendur hittust á milli tíma og skaut
úr byssunni. Krakkamir flúðu öskr-
andi á meðan hann skaut handahófs-
kennt, þó aðallega upp í loftið. Meira
en 20 nemendur sem venjulega hefðu
verið niðri í salnum höfðu komið sér
fyrir á svölum fyrir ofan til að fyigjast
með. „Þegar við komum á vettvang lá
skólastjórinn deyjandi í faðmi eigin-
konu sinnar," var haft eftir lögreglu-
manni. Josh Palacios, sem var 16 ára,
var einnig látinn. Hann lá á gólfinu í
salnum með stórt gat á maganum.
Evans segir að Josh hafi verið einna
verstur við sig í gegnum árin.
Réttað var yfir Evans sem fullorðn-
um manni og hann var sendur í 210
ára fangelsi. Dómarinn trúði ekki
þeirri skýringu lögfræðingsins að Evan
einelti hetne sín
Eitt furðulegasta sakamál síðari tíma til lykta leitt
Afagengið á bak við lás og slá
Hópur eldri manna frá Þýska-
landi, Afagengið svokallaða, hefur
verið dæmur í fangelsi fyrir að hafa
rænt nokkra banka á síöustu árum
og áratugum. Mennimir voru
handteknir við skipulagningu á ráni
fyrir ekki svo löngu síðan. Þeir voru
síðan ákærðir fyrir að hafa á árun-
um 1988-2004 rænt 14 banka.
Ágóðinn af þessum ránum mun
hafa verið um 70 milljónir króna.
Mennimir þrír, Rudolf Richter,
Wilfried Ackermann og Lothar
Ackermann sem em á aldrinum
64-74 ára, sögðu ástæðu bankarán-
anna vera þá að ellilífeyririnn væri
ekki nægur til að komast af.
Allir hafa mennimir þrír verið
dæmdir áður og hefur höfuðpaur-
inn, Rudolf Richter, eytt meirihluta
ævi sinnar á bak við lás og slá. Þeir
fengu aliir á bilinu 9-12 ára fangels-
isdóm þannig aö þeir þurfa að öll-
um lflándum að styðjast við göngu-
grind þegar þeir fá loksins að ganga
lausir. Málið hefur vakið mikla at-
hygli um allan heim enda ekki á
hveijum degi sem glæpaflokkur
ellilífeyrisþega er ákærður fyrir
fjölda bankarána.
Afagengið ásamt lög-
mönnum sínum 73 ára for-
sprakki Afagengisins svokall-
aða, Rudolf Richter, fékk tiu ára
fangelsisdóm fyrir aðild að 14
bankaránum.