Freyr - 01.07.1949, Blaðsíða 10

216
FRE YR
Svar: RíkiS veitir styrk til þess að komið
verði upp vélastöðvum, til kaupa á vélum,
sem notaðar eru af fleirum en einum
bónda. 1948—1949 var á fjárlögum áætlað
að veita 2 milljónir króna í styrk bennan.
Hins vegar greiðir ríkið ekki styrk til ein-
staklinga á vélar, sem eingöngu eru not-
aðar á býli eigandans.
17. spurning: Hvaða stefna er helzt uppi
í ýmsum búnaðarmálum, s. s. ræktunar-
málum, byggingarmálum sveitanna o. fl?
Hvaða viðhorf er til dreifbýlisins? Eru lík-
ur til þess, að því verði viðhaldið, eða
byggðin færð saman? Er unnið að fjölgun
nýbýla og á hvern hátt?
Svar: a) Norges Bondelag hefir ávalt
beitt sér fyrir aukinni ræktun. Land vort er
ekki sjálfbjarga með landbúnaðarvörur,
en verður jafnvel á „eðlilegum tímum“ að
flytja mikið inn af kornvörum og kjarn-
fóðri. Sjónarmið félagsins er, að stefna beri
að því, að landbúnaðurinn og landið í
heild verði sjálfbjarga í þessum efnum, að
því marki, sem slíkt getur verið réttmætt
þjóðhagslega séð. Þegar dæma skal um
það, hvað réttmætt er þjóðhagslega séð, ber
ekki eingöngu að taka tillit til fjárhags-
hliðar málsins, heldur ber einnig að hafa í
huga þau atriði, er snúa að matfangaöflun
þjóðarinnar, ef landið yrði á einhvern
hátt einangrað.
Eitt er það atriði, sem þungt er á met-
unum í þessu sambandi og það er að yfir-
leitt eru býlin of lítil til þess að geta
verið lífsbjörg heillar fjölskyldu, ef gengið
er útfrá nútímatækni og sæmilegum lífs-
kjörum. Þess vegna er það mjög þýðingar-
mikið verkefni, að geta stækkað býiin.
Bezta leiðin til þess er nýræktun.
N. B. hefir um árabil haft mikinn á-
huga fyrir byggingamálum sveitanna. M. a.
stofnaði það árið 1922, „Byggingaskrif-
stofu bændanna" (Böndernes Byggnings-
kontor). Hýsing jarðanna er svo þýðingar-
mikill þáttur í lífskjörunum, að nauðsyn-
legt er að fórna henni jafn mikilli athygli
eins og t. d. baráttunni um jafnrétti bænd-
anna við aðrar stéttir, á öðrum sviðum.
Eins og nú háttar er mikið unnið til þess,
að bæta og auka húsnæði vinnufólksins í
landbúnaðinum, m. a. með því, að fá rýmri
skammt af byggingarefni.
b) N. B. berst af öllum mætti fyrir því,
að viðhalda og treysta landbúnaðinn í
fjalla- og fjarðahéruðum. Vér erum þeirr-
ar skoðunar, að verði landbúnaði hætt í
þessum sveitum (myndi slíkt oftast koma
fram þannig að fólkið flytti í burtu) yrði
slíkt óbætanlegt tjón fyrir landið allt, bæði
fjárhagslega og menningarlega séð. Héruð
þessi hafa mikla framleiðslumöguleika, sem
með réttu rekstursformi og aðstoð, er hægt
að nota til hagnaðar, bæði fyrir hvern ein-
stakling og þjóðina í heild. í þessu sam-
bandi er nóg að minna á heiðalöndin.
Verkefnið er því fyrst og fremst að finna
þær framleiðslugreinar og þá framleiðslu-
háttu, sem hagkvæmust eru þssum héruð-
um. Samtímis ber að ýta undir smáiðnað
til þess að gera hinn fjárhagslega grund-
völl, í þessum byggðarlögum, fjölbreyttari
og traustari. Þetta almenna sjónarmið á
landbúnaðinum í fjalla- og fjarðahéruð-
unum stangast engan veginn við þá skoð-
un vora, að eitt og eitt býli geti verið þann-
ig sett, að erfitt er að koma þar við nú-
tíma búskap. Það eru ávallt einhverjar
jarðir, sem af einni eða annari ástæðu eru
þannig settar, t. d. vegna vegasambands,
að naumast er forsvaranlegt að halda þeim
byggðum. Slíkar jarðir hafa því ávallt verið
að fara í eyði og munu sjálfsagt halda á-
fram að verða eyðijarðir. En N. B. berst