Freyr - 01.07.1949, Blaðsíða 33

PRE YR
239
miililiðalaust. Hver veit hve langt við kom-
umst á þeirri braut?
Blaðgræna grassins og annarra jurta,
bindur sólarljósið, og ílytur nokkuð af
þeirri óhemju orku, sem sólin býr yfir, til
jarðarinnar. Sólin er móðir lífsins á jörð-
inni, og græna blaðfruman er tengiliðurinn,
nafiastrengurinn.
Einn mikilsverðasti milliliðurinn milli
grassins og mannsins er sauðkindin.
Kýrin er að vísu fóstran, sem ekki má
gleyma, en ekki hafa not eða samskipti
manna og nautkindarinnar verið svo marg-
þætt hér á landi, að veruleg spor hafi skiíið
eftir í skaphöfn og þjóðarsái.
Hesturinn var að vísu þarfasti þjónninn á
vissan hátt, og þjóðinni nátengdur og ó-
missandi. Og víst er um það, að þeir sem
voru fæddir til að skilja og meta hesta,
áttu þar konungsríki og konungdóm, sem
ekki varð af þeim tekinn. En þetta varð
ekki allra. Margir voru utan við þennan
unaðsheim. Þeir létu hestinn að vísu þræla
fyrir sig, en leyniþráðinn, sem tengdi mann
og hest, vantaði. Nokkru öðru máli gegndi
um sauðkindina. Hún var að vissu leyti
allra. Lömbin voru öllum yndi og eftirlæti.
Þau og vorið sjálft, voru uppistaðan í fagn-
aði þjóðarinnar, sem þýddi ham vetrarins,
er hlaðist hafði utan um muna mannsins
í skammdeginu.
Einn góður höfuðstaðarbúi, sagði við
mig fyrir skömmu: „Ef íslendingar slíta
samband sitt við sauðkindina, held ég að
þeir bíði tjón á sálu sinni.“
Eftirtektarverð orð, fannst mér. En ég
hefi nú ævinlega haft svo mikið yndi af
sauðfé.
En eru nú þetta staðlausir stafir?
Kaj Munk segir: „Allir, sem eitthvað hef-
ir orðið úr, hér í Danmörku, hafa byrjað
sem smalar á Jótlandsheiðum."
í heilagri ritningu, er mikið talað um
hjörð og hirða. Þeir voru margir merkilegir
menn, og eflaust hafa margir þeir, sem
lengst komust meðal Gyðinga, verið hjarð-
menn eða smalar í æsku, fleiri en Davíð
konungur.
Margir fegurstu staðir í Nýjatestament-
inu víkja að hjarðmennsku, og hinar dá-
samlegustu líkingar og áhrifamestu siða-
prédikanir þaðan runnar.
Hugtakið Guðslamb er alheimstákn hins
saklausa og góða, þess góða máttar, sem
að lokum veröur þess megnugur að útrýma
hinu illa úr mannlífinu, gera jörðina að
paradís og mennina hamingjusama.
En hverfum nú heim til okkar eiginlands
og þjóðar. Hvað hefir mjúka og græna gras-
ið og sauðkindin verið fyrir þessa þjóð?
Ég segi: snarasti þátturinn í líftaug okk-
ar, sbr. orðtakið: sveltur sauðlaust bú.
Frá sauðkindinni höfum við þegið hin
kostamestu næringarefni og hið mesta
linossgæti vort, sauðakjötið og sauðamjólk-
ina, og hinn „hvíta mat“ sem úr henni var
unninn: smjör, skyr og osta, sem allt er
þrungið orkugefandi lífefnum.
Ekki má gleyma ullinni, sem hefir skjól-
fatað þjóðina. Fataefni, sem er svo ágætt og
hentugt í íslenzku veðráttufari, að betra
verður ekki kosið.
Og ullin hefir í tvennum skilningi vermt
þjóðina, bæði þegar hún var orðin að klæð-
um, og rneðan hún var unnin, og er það
ekki síður mikilsvert.
Starf og vinna og starfs- og vinnugleöin
er enn hin sannasta og drýgsta auðs- og
hamingjuuppspretta, sem þekkist í mann-
heimum. Sú gleði, er starfið veitir, er ósvik-
ul og bregst ekki, og öllum tiltæk, sem heil-
an hafa huga og hönd og verkefni.
Það er ósannað ennþá, að nokkurt gerfi-
efni geti leyst vinnuna af hólmi, og fært
mönnum sanna lífshamingju eða þroska.
Hversu mörg kerfi íþrótta, lista eða
skemmtana, sem upp verða fundin, þá er
ég sannfærður um, að þau eru aðeins góð
til uppfyllingar og tilbreytni, en ekki sem
aðaluppistaða athafnalífs vors. Og þess
vegna er það háskaleg villukenning, að
vinnan, eða efnislegt starf, sé böl og þrælk-
un, sem mannkyniö þurfi að losna við, en
láta í þess stað dauðar vélar vinna allt
fyrir sig.
Merkur enskur vísindamaður hefir ný-
lega sagt, að líkamleg vinna sé hverjum
manni nauðsynleg til menntunar og and-
legs þroska. Þetta er skiljanlegt. Maðurinn
hefir bæði líkama og sál, hann verður því