Dagblaðið Vísir - DV - 02.08.2005, Qupperneq 25

Fjölskyldan DV
ÞRIÐJUDAGUR 2. ÁGÚST2005 25
Heimagert minnisspil
Efnl:
Karton-pappír eöa miðlungsþykkur
pappír, til dæmis umbúðir af morgun-
korni. Skemmtilegar myndir úr pöntun-
arlistum, eigin teikningar, kort, gamall
gjafapappír, útprentanir úr tölvu osfrv.
Límstifti, bókaplast og skæri.
Aðferð:
Byrjið i þvf að klippa út jafnstóra fer-
hyrninga úr karton-pappfrnum, ca. 40
ferhyrninga fyrir 20 samstæður, sfðan er
að finna hentugar myndir til að nota á
spjöldin. Finna þarf tvær eins myndir af
hverjum hlut til að hægt sé að mynda
samstæðu, t.d. tvo þrfhyrninga af sama
lit osfrv. Eða finna tvær myndir sem
passa saman, eins og disk og hnífapör,
skó og fót, osfrv. Það er hægt að gera
þetta á allan mögulegan máta. Þegar
búið er að klippa út myndirnar og Ifma
þær á karton-ferhyrningana er mjög
Finna þarf tvær samstæður Einnig
mega það vera tvær andstæður en það er
frekar fyrir eldri börn.
gott að plasta þá með bókaplasti til að
þeir endist betur. Spilið er svo spilað
þannig að öll spjöldin eru lögð á hvolf á
borð og þátttakendur skiptast á að snúa
við tveimur spjöidum og reyna að fá
samstæðu. Mikilvægt er að barnið nefni
þá hluti sem eru á myndinni til að örva
málþroska og hugtakaskilning. Sá vinn-
ur sem fær flestar samstæður. Hægt er
að gera þetta með börnum eldri en
tveggja ára.
BARNAVÖRUVERSLUN - GLÆSIBÆ
sfmi 553 3366 - www.oo.is
Dottandi Ungtingar viljagjarnan vaka
lengi og það bitnar á lidaninni daginn eftir.
6ráð
fyrir
foreldra
þreyttra
unglinga
Margir foreldrar ungiinga kannast
við að erfitt er að draga þá á lappir
á morgnana. Unglingar þurfa að
sofa um 8,5 til 9,25 tíma á nóttu en
algengt er að nátthrafninn í þeim
taki völdin og þau séu geispandi
daginn út og inn.
1. Best er að koma upp venju
Skikkaðu unglinginn tilað fara
alltafá sama tíma að sofa og á fæt-
ur á morgnana og passa verður að
halda reglunni líka um helgar og f
fríum. Auövitað er eríitt að fara al-
veg eftir þessu en best er efvenjan
fer úrskeiðis að laga hana strax.
2. Lýstu upp tilveruna
Um leið og unglingurinn vaknarer
gott að koma honum í birtu eins
fljótt og auðið er. Birtan hjálpar til
við að láta heilann vita hvenær á
að vakna. Á kvöldin á ekki að vera í
björtu Ijósi rétt fy'rir háttatíma.
3. Kynntu þér málið
Lærðu að þekkja einkenni oflítils
svefns og þreytu. Efunglingurinn
þarfmargar vekjaraklukkur til að
vakna og er dottandi á daginn fær
hann ekki nægan svefn. Spurðu
kennarann hversu vakandi hann er
í tímum. Hafðu í huga að mörg
þreytueinkenni, eins og einbeiting-
arskortur og skert minni, líkjast ein-
kennum ofvirkni.
4. Deildu vitneskjunni
Fræddu unglinginn um mikilvægi
svefns og hve oflítið afhonum get-
urhaft áhrif. Ónógur svefn getur
valdið pirringi, depurð og getur
bitnað á einkunnum. Einnig getur
oflítill svefn valdið skertri getu í
íþróttum og tölvuleikjum.
5. Blundur
Það er ekkert aö því að leggja sig, á
réttum stað og á rétturh tíma.
Blundurinn þarfað vera milli
klukkan eitt og fjögur og má ekki
vera lengri en klukkustund. Það er
áriðandi að unglingurinn sé ekki
nýbúinn að borða stóra máltíð þvf
erfítt er að vakna eftir blund á full-
an maga.
6. Rólegheit
Best er að síðasta klukkustundin
fyrir háttatíma sé róleg og ekki er
ráðlegt að læra, vera í tölvunni eða
lesa mikið á þessum tíma. Það er
einnig slæmt fyrir unglinginn að
sofna með sjónvarpið í gangi.
Spilað á spil Gott er að gefa sér tíma
daglega til að sinna einungis barninu.
Gæðatími nauðsynlegiir fyrir börnin
f nútímaþjóðfélagi er oft naumur
tími til samvista með fjölskyldunni.
Foreldrar þurfa að sinna vinnu, bömin
eru í skóla og sinna tómstundum og
það virðist oft sem of fáar klukku-
stundir séu í sólarhringnum.
Það getur verið góð hugmynd að
samræma tíma fjölskyldunnar svo að
allir geti borðað saman máltíð ailavega
einu sinni á dag og oftast er best að
það sé kvöldverður þar sem fólk borð-
ar hádegismat í vinnu eða skóla og
hætta er á að morgunverður sé borð-
aðuríhasti.
Bömunum er mikilvægt að hafa
ákveðið skiptilag og sameiginlegar
máltíðir gefa þeim kost á að segja frá
viðburðum dagsins.
Böm kunna að meta að sérstakir
dagar séu fráteknir fyrir samveru með
þeim. Gott er að skipuleggja þetta með
bömunmn og hafa þá kannski fasta
sundferð með mömmu á sunnudög-
um eða gönguferð með pabba á mið-
vikudögum.
Þegar bömin spyrja ykkur spum-
inga eða vilja ræða um eitthvað er
áríðandi að gefa þeim nægan tíma. Ef
þau fá alltaf að heyra „ekki núna" eða
„ég hef ekki tíma" missa þau áhugann
á að deila hugsunum sínum með
ykkur. Það er líka hollt íyrir fjölskyld-
una að vera meira saman. Það er hægt
að gera allt mögulegt, fara í leiki, spila,
fara f bíó eða á tónleika. Lengd tímans
er ekki aðalatriðið heldur gæðin. Fyrir
þá sem vinna langan vinnudag, að ekki
sé talað um þegar eitt foreldri sér fyrir
heimili, er sniðugt að taka frá tíma á
hverjum degi til að sinna einungis
baminu og sá tími þarf ekki að vera
lengri en hálftími.
Það er þekkt að ef bami er vel sinnt
um stund og því jafnvel kenndir leikir,
þá er auðveldara fyrir það að hafa ofan
af fyrir sér sjálft á meðan foreldrar
sinna eldamennsku eða öðm.
þeirra aldri stundi frekar aðra vinnu.
Stefnt á framhaldsnám
Magnús, Maren og Þóra stefna öll
á menntaskólanám í haust, Magnús
og Þóra fara í MR og Maren í MFI, og
þau telja öruggt að þau muni fara í
háskóla að menntaskólanum lokn-
um. Krakkamir em allir á móti því
að menntaskólanám sé stytt í þrjú
ár. Þau telja að þessi ár eigi að vera
þau bestu, þar sem eigi að njóta þess
að vera í námi, kynnast öðrum og
stunda félagsh'f af krafti.
Þau telja að 19 ára gamalt fólk sé
ekki endilega tilbúið að fara í há-
skólanám og eigi jafnvel erfitt með að
velja námsleið. Auk þess vilja þau
meina að val skerðist þegar náms-
tíminn styttist og em ekki ánægð
með það og telja að það gæti haft þau
áhrif að færri sæki í menntaskóla.
Þóra segir að ef gera eigi breyt-
ingar í þessa átt eigi þróunin að vera
hægari og þau benda öll á að það
þurfi ekki alltaf að apa allt eftir öðr-
um þjóðum, „þetta er ísland, við
emm ekki eins og neinir aðrir".
Margir nota eiturlyf
„Það er ótrúlegt hvað það em
margir sem nota eiturlyf, fleiri en
maður hélt," segir Maren og Þóra og
Magnús em sammála því. Þau segja
stóran hóp unglinga drekka en
finnst oft ótrúlegustu krakkar vera
famir að nota eimrlyf. Hvað varðar
umræðuna um að krakkar og ung-
lingar hangi mest inni að horfa á
sjónvarp og leika sér í tölvunni segja
þau að það sé alger minnihluti sem
það geri.
Krakkarnir em á því að það skipti
ekki öllu þótt áfengi væri selt í búð-
um. „Krakkarmunu alitaf geta nálg-
ast það á einhvem máta," segir Þóra
en Maren er samt skeptísk á hug-
myndina. Þau em á móti því að lög-
leiða kannabisefni og finnst að verði
það einhvem tímann gert sé verið að
gefa grænt ljós á neyslu þeirra og
draga athyglina frá því hve skaðleg
þessi efni em.
Þeim finnst fáranlegt að fólk þurfi
að vera tvítugt til að geta farið í
Ríkið, sérstaklega í ljósi þess að við
átján ára aldur getur fólk nokkum
veginn gert það sem því sýnist, gift
sig, það er fjárráða og getur tekið bíl-
próf. Þeim finnst eins og það muni
ekki gera mikið gagn að hækka bíl-
prófsaldur í átján ár en finnst heldur
að það mætti fara betur yfir reglurn-
ar og hafa prófin erfiðari.
Fordómar frekar hjá eldra
fólki
Krakkarnir taka eftir því að inn-
flytjendur em margir í skólum og
taka eftir fordómum gegn þeim.
Þeir vilja þó meina að fordómarnir
séu ekki einhliða og margir innflytj-
endur grúppi sig saman og sýni
ekki áhuga á að kynnast íslending-
um. Krakkamir em ekki á móti því
að hleypa fólki frá öðmm
menningarsvæðum inn í landið en
finnst mjög áríðandi að það byrji á
því að læra íslensku.
Maren nefnir að sérstakur ung-
lingavinnuhópur sé fyrir krakka af
erlendum uppruna og Magnús og
Þóra em sammála henni um að það
sé slæm hugmynd. Þeim finnst það
ýta undir að krakkamir einangri sig
og haldi sig saman og finnst mun
sniðugra að fólki sé blandað saman
því það ýti frekar undir að allir kynn-
ist.
f sambandi við kynþáttafordóma
segir Magnús að eldra fólk sé haldið
meiri fordómum en unglingar og
stelpurnar taka í sama streng.
En þau taka líka eftir fordómum í
garð unglinga. „Unglingar em ágæt-
ir en þeir em dæmdir eftir fáum,"
segir Magnús. Þau em sammála því
að unglingar séu eins misjafnir og
þeir em margir og það eigi ekki að
dæma þá alla sem einn frekar en
nokkurn annan aldurshóp. „Flestir
em góðir og fólk verður að muna að
unglingar em ffamtíð landsins,"
segir Þóra. ragga@dv.is