Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.2005, Blaðsíða 33

Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.2005, Blaðsíða 33
Menning DV FÖSTUDAGUR 28. OKTÚBER 2005 33 Fágun danskra kvikmynda er orðin slík að að fátt verður að þeim fundið: pottþétt plott, leikurinn fyrsta flokks, myndleg frásögn þaulhugsuð. Hvergi hefur þetta verið skýrara en í þríleik Per Fly um stéttirnar þrjár: fólkið á bekknum í miðbænum, yf- irstéttina sem á aflt og svo gráa miflistéttina. Opnunarmynd Októberfest á mið- vikudag var Drápið sem sama dag hlaut Norrænu kvikmyndaverðlaunin. Per Fly Slána- legur náungi frá Jótlandi. Per Fly er ásamt von Trier og Moodyson heitasti leikstjórinn í vesturparti Norðurlandanna. Ef Finnarnir eru teknir inn í púllj- una skekkist allt. íslendingar komast ekki áblað. Per er slánalegur náungi, ber sig ekki of vel, hann er einlægur í samtali en ber fyrir sig frasa sem maður hefur rekist á í viðtölum við hann allt þetta ár. Hann er fæddur 1960 en gekk í Danska kvikmyndaskólann með þeim Thomasi Vinterberg (Festen) og Ole Christián Madsen 1989-1993 á leikstjórabraut. Hann gerði stuttmyndir og leikstýrði þremur þáttum af Taxa áður en honum tókst að ná sam- an kröftum í Bekkinn 2000. Síðan kom Arfurinn (2003) og loks Drápið í haust. Per er kvæntur dönsku leikkonunni Charlotte Fich. Hann segir verðlaunin sem hann fékk ásamt samstarfsmönn- um sínum á miðvikudagskvöldið örugglega breyta þvf að hann þurfi ekki lengur að grátbiðja um peninga í myndir sínar eins og raunin var með Bekkinn. Charlotte Fich og Jesper Christiansen Ekkjan og mennta- skólakennarinn. „Ég var orðinn örvæntingar- fullur og sagði við framleiðand- ann minn að ég yrði að fara að gera eitthvað. Hvað viltu • gera, spurði hann. Ég vil ijalla um þetta fólk, fólkið á bekknum. Meira vissi ég ekki. Hann sagði ókei, dró fram dagatal, merkti við 1. apríl árið eftir og sagði: Þennan dag hefjurn við tökur þó við eigum ekki krónu. Á endanum skrapaði Kvikmyndamiðstöðin danska saman þeim aurum sem hún átti ónotaða í lok fjárhagsársins og kom okkur af stað.“ Ég spyi hann um stéttasamfé- lagið sem orðið sé hannorö a' okk- artímum? „Ég varð hissa þegar ég rakst á það. Nú má ekki einu sinni tala um ójöfnuð. Danskur þingmaður hætti á það fyrir síðustu kosning- ar og tapaði þingsæti. Hvað er framundan? „Ég er kominn af stað með tökur á sex klukkustunda seríu fyrir Danmarks Radio sem tekur aðferðina úr Rashomon Kurusawa: atburðir eru skoðaðir frá sex ólíkum sjónarhólum. Ást í einhverju formi liggur til grund- vallar í öllum þáttunum: milli karls og konu, föður og dóttur og svo framvegis. En um leið er í sögunum tekist á við annað því rammi verksins er æfing á leikriti sem við fylgjumst með frá sam- lestri til frumsýningar." Leikritið er ekki venjulegt verk, heldur hið sígilda drarna Pirandellos, Sex persónur leita höfundar. Þar er æfing í gangi þegar inn í leikhús ráðast persón- ur af götunni sem vilja fá skýring- ar á lífi sínu. „Það sem vakti áhuga minn er hvernig viö sjáum hlutina í ólíku ljósi og hvernig mín sýn blandast inn í upplifun þína af mér. Ég varð að takast á við eitthvað allt annað eftir þrfleikinn." verið ónýtt. Ekkjan finnur sér leið úr víli sínu. Karlarnir sitja eftir og tapa af því þeir taka hlutverk sitt alvar- lega. Verðlaun Fly hefur notið gríðarlegrar virð- ingar fyrir þríleikinn sem hér hefur ekki komið almennilega fyrir al- menningssjónir. Hann er afbragðs- dæmi um listamann sem vill skoða samfélag sitt á vitrænan hátt. Hann vinnur rannsóknarvinnu sína sjálf- ur. Hann hefur nef fyrir tengslum sem eru afhjúpandi og kalla eftir hugsun um lífshætti okkar. Þó furðulegt megi teljast þá er ekki að finna neinn í röðum ís- lenskra kvikmyndagerðarmanna sem hefur lýst vilja sínum til að skoða samfélagið í kvikmyndinni - nema Hrafn Gunnlaugsson í upp- hafi. Páll Baldvin Baldvinsson Drápiö er sýnt t Háskólabtó ídag kl. 18og20 og á morgun kl. 17.30. Sunnudag kl. 18og 22.30. Drápið er afar vel gerð mynd: bara leikur Jesper Christiansen einn er þess virði að gera sér för í bíó, þó stjömuleikur hans í Bekknum verði ekki toppaður. Þá er hér afar glæsi- legur leikur Charlotte Fich sem margir þekkja sem yfirmanninn í Rejseholdet. Sagan kann að vera kunn: Carsten er fimmtíu og tveggja ára menntaskólakennari f félags- fræði með rætur í róttækum hreyf- ingu, býr í stöðnuðu hjónabandi og á uppvaxinn son. Hann heldur við jafhöldru sonarins sem er aktífisti. í innbroti í vopnafýrirtæki er hún staðin að verki ásamt tveimur félög- um sínum og keyrir niður lögreglu- þjón og drepur hann. Carsten er dreginn inn í málið og ákveður að standa með ástkonu sinni, hann fómar fjölskyldu og ferli fyrir hana. En þau hjúin ásækir ekkjan og sekt- arkenndin verður ekki flúin. jú sammannlegt fyrirbæri. Carsten lifir ömggu og tilbreytingarlitlu lífi. Hann hefur snúið frá hugsjónum æsku sinnar, samband hans við yngri einstakling endurnýjar hann og glæðir, en lífi hans er í raun lokið. Eina athvarf hans er lífshættulegt sport: flug á loftdrekum yfir kletta- brún. Hann svífur eins og íkams og í draumi brennir hann vængi sína og fellur í hafið, eins og drengurinn sem ofmetnaðist og fór of nærri sól- inni. sammerkt öllum flokkum að neita stéttahugtakinu. Sektarkenndin sem verður meg- inefni myndarinnar og tortímir öllu í lífi Carstens kemur til sökum þess að hann telur sig geta ráðið örlögum sínum. Stýrt atburðarás, hann af- neitar þeim öflum sem hann gjör- þekkir, hann viil ekki kannast við sinn stað. Hann þykist vera meiri en hann er. Stétt með stétt Hugmynd Flys um stéttimar ger- ir ráð fyrir að þær séu læstar inn í ör- lögum sínum; í myndvef Drápsins er það margsýnt: fólk á bak við gler, fólk á bak við rimla af ýmsu tagi, öll skot em aðþrengd og læst. Sú hugsun kann að vera okkur fjarlæg, upprifjun Flys á stéttahug- myndinni var ekki beint vel tekið. Við emm jú öll svo jöfn. Norræn samfélög em gegnumsýrð af þeirri djúpstæðu lygi. Hér á landi er það Karlmaðurinn 1 öllum myndum sínum í þrí- leiknum hefur Fly kannað egó karl- manna, hvemig þeir bregðast við aðstæðum. Athyglisvert er að í Drápinu em það konumar sem bregðast svo við aðstæðum sínum eða breytingum á þeim að þær finna leið út: stúlkan við stýrið losar sig við sektarkenndina, eiginkona Carstens byrjar nýtt líf þegar hún ioks viðurkennir að það gamla hafi Flogið að sól Spurt er hvernig þessi saga komi millistéttinni við: sektarkenndin er Fregnir af dauða Ijóðsins ýktar bandaríska. Ljóð hans hafa ekki ver- ið kynnt hér á landi en hann á að baki sjötfu ára feril sem ijóðskáld. Birgir Svan og Unnur Sólrún kvöddu sér hljóðs á áttunda ára- tugnum og eru enn að: Birgir sendi frá sér Áningarstað augnabliksins og er það sextanda bók skáldsins. Unn- ur Sólrún hefur gefið út sex bækur, en Sambúð er nýkomin út á forlagi skáldkonunnar. Þá eru krakkarnir í Nyhil stór- tækir og hafa boðað að eftir mán- aðamótin komi ekki færri en níu (4 bækur) út í nóvember og seinni Á pakkinn í 1 apríl (5 I bækur). Þær má ■ panta í ny- hil@nyhii.is bækur í seríu. Serían samanstendur af níu Ijóðabókum eftir skáldin Hauk Má Helgason, Ófeig Sigurðsson, Kristínu Eiríksdóttur, Þórdísi Björnsdóttur, Vai Brynjar Antons- son, Örvar Þóreyjarson Smárason, Eirík Örn Norðdahl, Óttar Martin Norðijörð og Steinar Braga Guð- mundsson. Ljóðaáhugamönnum gefst kost- ur á að kaupa seríuna sem kallast Norrænar bókmenntir í áskrift á að- eins 6.750 kr. og kemur fyrri pakkinn Það er stundum þusað um iangt dauðastríð ljóðsins. Síðustu fregnir benda til annars. Ýmis ljóðskáld hafa á síðustu dögum sent frá sér ljóðakver og ekki öll nýgræðingar á ljóðakrinum: Þorsteinn frá Hamri er þar aldursforsetinn, en fyrr á árinu kom ný ljóðabók frá Gyrði Elíassyni. Hallberg Hallmundsson hefur frá 1996 gefið út á forlagi sínu, Brú, kver með þýddum ljóðum: síðast barst hér inn níunda kverið í þeim flokki: Báturinn langi og fleiri ljóð og geym- ir kveðskap Stanley Kunitz hins Birgir Svan Sendir frá sér siglingaljós ort handan Esjunnar og hafsins. Drápið Leikstjori: Per Fly Danmörk 2005 Kvikmyndir

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.