Dagblaðið Vísir - DV - 06.03.2006, Blaðsíða 31

Menning JJV
MÁNUDAGUR 6. MARS 2006 31
Leikmynd Gretars
Reynissonar Geð-
veikrahælið umbreytt
semer
úrgufubaði
umbreytt úr veislu
fyrirmenna á fjarlæg-
um suðurströndum.
Ævar Örn Jósepsson Les úrBlóðbergi
annað kvöld.
Baltasar Kormákur leikstjóri Péturs Gauts sem var íOpnunarsýning Kassans á
laugardag, segist leggja út af verkinu á sinn hátt, þriöja sviðsetning Þjóðleik-
hússins á Pétri Gaut er afar trú sýn skáldsins; veisla fyrir augaö, skemmti-
leg, full af óvæntum leiðum í vinnslu og merkingartengslum - en umfram
allt er hún sigur fyrir Henrik Ibsen.
Þeir Baltasar og Gretar Reynis-
son halda áfram að vinna með hvíta
rýmið eins og þeir gerðu í Þetta er
allt að koma. Sviðsetning þeirra
brýtur ekki þá hefðbundnu brekku-
sýningu sem orðin er fasti í reykvísk-
um leikhúsum. Að því leitinu eru
opnunarsýning Kassans vonbrigði.
Hér er ekki tekist á við rýmið á
nýjan máta , ekki frekar en tíðkast í
Nýja sal Borgarleikhúss. Kassarýmin
sem stóru leikhúsin hafa komið sér
upp á síðasta áratug eru alla jafna
notuð undir sýningar sem gætu allt
eins verið á stóru gömlu sviðunum.
En það gerir bara ekki til - þegar
svona vel tekst til.
Valinn hópur
Samverkamenn í leikhópnum
eru nokkrir þeir sömu og komu að
Þetta er allt að koma: Ólafi'a Hrönn,
Brynhildur og Edda. Við bætast leik-
arar sem unnið hafa nýlega með
Vesturporti: Ingvar, Ólafur Egill,
Darri og Björn Hlynur, að ógleymdri
Guðrúnu Gísladóttur. Þetta er fínn
og jafn og flínkur leikhópur. Hann
stekkur fýrirferðah'tið á milli hlut-
verka, er alla jafaa skýr í allri mótun
á nýrri þýðingu Karls Ágústs Úlfs-
sonar sem er fín. Þá er Helga Stef-
ánsdóttir ábyrg fyrir búningum.
Ætlunarverkið, að taka langan
texta Ibsen nýjum tökum, gengur
eftir. Styrkur í nýsmíðinni eru
ferskar aðkomur að senum sem eru
býsna fastmótaðar í hefð.
Pétur samtímans
Hver er þá Gautur dagsins í dag?
Lygasjúkur strákur, flagari og fylli-
bytta. Maður sem vill ekki taka
neina ábyrgð og gengur tröllunum á
hönd en segist ekki gera það: „Tröll
vertu sjálfu þér næst", segir í þýð-
ingunni sem Einar Ben. þýddi á sín-
Þjóðleikhúsið sýnir í Kassan-
um: Pétur Gautur eftir Henrik
Ibsen. Þýðing: Karl Ágúst Úlfs-
son. Leikstjóri og leikgerð:
Baltasar Kormákur. Leikmynd:
Gretar Reynisson. Búningar:
Helga Stefansdóttir. Lýsing:
Páll Ragnarsson. Hljóðmynd:
Sigurður Bjóla og Ester Ás-
geirsdóttir.
Frumsýning í Kassanum 4.
mars 2006.
★ ★★★★
Leiklist
um tíma „Þursi ver sjálfum þér næg-
ur". Og dauðinn slítur strenginn við
móðurina leggst hann í útrás og ger-
ist gallharður og siðlaus kapítalisti,
brjálast og deyr - einn.
Stórt skorið
Baltasar og hans fólk klippir sög-
una til, sker úr heilmikið, meira en
tölu verður á komið á nema lagst
verði í textarannsóknir: Stóri skurð-
urinn er frá atriðinu á Marokkó-
strönd til þess að Pétur snýr heim á
hvítasunnukvöld og upprisa hans er
í nánd. Það er harla erfltt að lesa Pét-
ur Gaut án trúarlegra vísana. Á
mannamáli þýðir það að fjórða
þætti og stórum hluta fimmta er
hent úr - eins og oft er gert.
Textavalið skilar samt ekki
skrikkjóttri sýningu. Þeir Balti brúa
klippin fjári vel og gera samfellu úr.
Hér vega saman myndvísi, hug-
kvæmni I tengingum og skipulagt
val á textum og nær á endanum
markmiðinu að koma heilli sögu til
skila. Lokaatriðið er I mótsagna-
fullum anda við skáldið - holdið er

Pétur Gautur hittir þá grænklæddu Björn Hlynurog Guðrún Snæfrlður Glsladóttir
Pétur heimsækir Ásu í frystihúsið Brynhildur, Guðrún, Björn, Ólafía og Edda
hey - Solveigu breytt I Maríumynd.
Er leikstjórinn að vísa okkur í
trúna?
Gullvæg atriði
Hér eru mörg gullin augnablik:
myndhverfingar sem skjótast upp
á örskotshraða en trúar sínu eðli:
höll dofrans, brúðkaupið, selja-
stúlkurnar sem vilja tæla Gaut.
Hnappasmiðurinn sem er færður
til upphafs verksins. Uppbrotið á
strandsenunni sem leiðir beint yfir
í geðveikrahælið og þaðan aftur í
heimahaga.
Og allt þetta gerist fyrir augum
okkar fyrir tilstuðlan þénanlegrar
leikmyndar, af festu sem er látlaus
og tilger ð arlítil.
Mörgum afburða snjöllum per-
sónum er skotið fram: Ingvar á hér
langa og óbrigðula rás af fi'num
karakterum og hefur ekki verið
betri í annan tíma. Ólafi'a Hrönn
toppar sig hér enn í frábærum ham
sem Ása og það undarlega gerist:
sú kyrra mælskusena sem dauði
Ásu er í texta verksins er hér túlkuð
á afar hefðbundinn máta en skilar
öllu og áhorfandinn situr eftir með
tárin í augunum.
Stórt og smátt
Ólafur Egill og Darri eru báðir
fi'nir í sínum smáu pörtum og stóru:
Darri sem doffinn, Óli sem sá magri
- hans ræða var afar sannfærandi
þýdd og glæsilega flutt.
Þá eru ótaldar þær Edda, Guðrún
og Brynhildur sem eru alltaf fyrsta
flokks listamenn á sviði.
Og Bjöm Hlynur sem Gauturinn.
Stundum þegar ég lokaði augum
fannst mér Baltasar Kormákur vera
að tala. Björn flytur texta sinn ekki
mikið á móti brag. Hann hraðar sér
oft full mikið svo mælskuflóðið tap-
ast, en í líkamsbeitingu er hann
hundrað og tíu prósent. Hann leikur
partinn látlaust af miklum kraft, hef-
ur ríka nærveru og stendur sem sá
möndull sem allt þeytist um. Það er
hraðinn og hugsunin í textanum
sem er veikust í túlkun hans. En það
hefur maður séð áður í þessu hlut-
verki,
Best gert
Þetta er flott og fallega hugsuð
sýning sem kemur öllum við sem
vilja finna til og skilja hina stóm
rómantísku hugsun skáldsins um
afburðamann og athafnamann sem
er holur við endamarkið. Hún er til
marks um skýra höfundarsýn leik-
stjóra og samverkamanna. Fullkom-
lega útfærð af öllum aðstandendum
og á skilið mikla og góða aðsókn því
hér er Þjóðleikhús að sýna það sem
það gerir best.
Pdll Baldvin Baldvinsson
Eftirskrift.
í fínu hefti af Veggnum, tímariti
Þjóðleikhússins, sem er komið út
og helgað frumsýningum helgar-
innar og í leikskrá hefur gleymst
að Lárus Pálsson flutti einn á sviði
stóra parta afPétri Gaut á árunum
eftir stríð. Meðal annars íAustur-
bæjarbfó og á langri leikför um
landið.
ÍVeggnum erminnst á rómaða
sviðsetningu Roberts Wilson á
Pétri Gaut sem frumsýnd var í
Osló fyrir ári. Ekki það varði menn
- en sviðsetning Baltasars og kó
stenst að öllu leiti samanburð við
hana og væri verðugt framlag á er-
lendum vettvangi fyrir íslenska
leiklist.
Fyrirfólkíleit
að blóði
Glæpasagnahöfundurinn snjalli,
Ævar Örn Jósepsson, ætlar að lesa
upp úr Blóðbergi, nýjustu sögu
sinni.á Skáldaspírukvöldi í Iðu ann-
að kvöld. Sem kunnungt er, þá er
sögusvið Blóðbergs á Kárahnjúk-
um, þar sem hræðilegir atburðir
gerast og lögreglulið að sunnan er
kvatt austur til þess að rannsaka
málin. I tilkynningu segir að Blóð-
berg sé samfélagsádeila með glæp-
samlegu ívafi, sem lofar góðu fyrir
hugsandi fólk í leit að blóði. Um-
ræður verða um bókina og skáldið
að upplestri loknum eins og venju-
lega og gefst þar gott tækifæri til
að kynnast höfundinum betur.
Skáldaspírukvöldið er númer 56 (
röðinni og hefst gamanið kl. 20.
Skipuleggjandi kvöldsins er sem
fyrr, sjósundkappinn og útgefand-
inn Benedikt S. Lafleur. Aðgangur er
ókeypis og 20% afsláttur verður á
bókum Lafleur útgáfunnar og höf-
undar þetta kvöld.
I Einar Th. Guðmundsson Syngur
I óstarsöngva ásamt konu sinni.
Hjón syngja
mansöngva
Á morgun (hádeginu ætla hjónin
Einar Th. Guðmundsson, baritón, og
Katharina Th. Guðmundsson,
sópran, ásamt Kurt Kopecky á
píanó að flytja ástardúetta og man-
j söngvaífslenskuóperunni.Meðal
þess sem þau flytja eru söngvar úr
Don Giovanni,Cosi fan tutte og
Brúðkaupi Fígarós. Einar er fastráð-
inn við Volksoper (Vínarborg og
búa þau hjónin þar,en nú eru þau
stödd hér á landi vegna þess að
: Einar syngur hlutverk Alidoro í
Öskubusku sem er á fjölum Óper-
unnar um þessar mundir. Tónleik-
j arnir heljast kl. 12.15 og standa yfir
í fjörutlu mfnútur. Hægt er að
kaupa sér snarl á staðnum.
| Kvenspæjarinn
vinsæll
j Fimmta bókin um kvenspæjarann
Precious Ramotswe í Botsvana í Afr-
íku kom út hjá Máli og menningu
nú á dögunum. Þessi vinsæla bóka-
; sería um kvenspæjarann knáa hefur
fengið frábæra dóma og er orðin ein
sú alvinsælasta sem út hefur komið
á (slandi. Ríflega 20 þúsund eintök af
seríunni hafa selst síðan fyrsta bókin
kom út árið 2004.
Höfundurinn, Alexander McCall
Smith, er Skoti sem búsettur var í
Afrtku og þekkir því aðstæður þar
vel. I tilkynningu frá Máli og menn-
ingu segir að honum þyki„takast fá-
dæma vel að flétta saman spenn-
andi atburðarás og húmor um leið
og hann dregur upp sannfærandi
og hugstæða mynd af daglegu lífi I
Afrfku. Lesendur bókanna eru sam-
mála um að í þeim sé að finna sér-
stæðan tón sem gefur þeim hugljúf-
an og mannlegan blæ. Aðdáenda-
hópur Kvenspæjarastofunnar er
breiður og samanstendur
affólki af báðum kynj-
** f um,á öllum aldri og (
mismunandi stöðum í
þjóðfélaginu."
Alexander McCall Smith
Höfundur bókanna um
kvenspæjarann.