Dagblaðið Vísir - DV - 17.11.2006, Blaðsíða 40

60 FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2006
Helgin PV
Bamabamið er nú þrítugt,
ljóshærð og bláeygð tveggja
bama móðir. Hún er félagi í
Al-Anon, félagsskap þeirra
sem orðið hafa fyrir áhrifum vegna
drykkju ættingja eða vinar. Sam-
kvæmt erfðavenjum samtakanna rík-
ir þar nafnleynd og því kemur hún
hér hvorki fram undir fullu nafni né
mynd; hún vill bara fá að vekja athygli
á opnum Al-Anon fundi annað kvöld
með því að segja okkur sögu sína og
hvaða áhrif neysla annarra hefur haft
álífhennar.
„Ég kynntist alkóhólisma mjög
ung þótt ég hafi ekki vitað þá að það
væri alkóhólismi. Ég lærði ung að tala
eða spyija um vissa hluti og ég var oft
klipin laumulega ef í það stefndi að
eitthvað „óviðeigandi" væri sagt eða
gert. Móðir mín er fullorðið bam alkó-
hólista svo það var alkóhólismi ömmu
minnar sem hafði þessi áhrif á mig.
Undir niðri vom alltaf þessar óskráðu
reglur og undarleg hegðun ömmu
minnar var eitthvað sem var aldrei tal-
að um."
Brotin sjálfsmynd
„Ég stóð mig ávallt vel í öllu því
sem ég tók mér fyrir hendur, en samt
leið mér illa. Ég var oft kvíðin og fannst
ég vera ómöguleg. Ég tók h'tið mark á
hrósi, var sífellt að brjóta sjálfa mig
niður fyrir einhver mistök og hugsaði
mikið um hvort ég hefði átt að gera
hlutina öðruvísi. Og ég hafði ekki hug-
mynd um af hverju mér leið svona.
Ég var oft ein og átti bara eina vin-
konu langt ffarn á skólagönguna. Ég
var alltaf í því að redda öllu og þóknast
öðmm og bauð mig oft ffarn í félags-
störf í bamaskóla. Eg var orðin mjög
góð í að finna hvemig andrúmsloftið
var. Hvort marnrna væri pirruð, reið
eða alitværiílagi."
Stjórnunartæki ömmu
„Svo kom að því að amma missti
stjómina á drykkjunni. Hún var far-
in að fá sér ansi oft rauðvínsglas og
fékk sér tíðar „hressingargöngur" að
morgni og síðdegis. Þær gönguferðir
lágu alltaf í Ríkið. Þegar hún var edrú
var hún pirmð, en fjúf og góð þegar
hún var drukkin. Hún stjómaði með
því að reiðast mömmu og láta hana fá
samviskubit. Hún hefridi sín oft.
Þegar svo var komið að hún fór
að beita bamabömin andlegu of-
beldi boðaði mamma til fjölskyldu-
fundar. Þar ræddum við hvað hægt
væri að gera f stöðunni, hvort jafrivel
væri nauðsynlegt að slíta öll tengsl
við ömmu. Það var samþykkt og nú
er ekkert sambtind á milli okkar. Það
igar á af-
auðheyrt að hún er
óhólismi er fjölskyldu-
sjúkdómur sem nær til allra og hann
teygir anga sína yfir kynslóðimar."
ÞegarÁsta varsexlán áraflutti hún
að heiman til kœrasta síns ogforeldra
hans.
„Þá fann ég í fyrsta skipti það vaid
sem maður getur haft til að stjórna
öðmm," segir hún. „Á einu ári tókst
mér að gj örbreyta þessum strák. Hann
var kominn í famað eins og ég vildi að
hann klæddist, með hárgreiðslu sem
mér fannst flott og hagaði sér eins
og ég vildi. En þá kom babb í bátinn.
Hann var orðinn alveg eins og ég vildi
hafa hann - og þá fannst mér hann
ekki nógu spennandi lengur."
Úröskunniíeldinn
Ásta stökk úr sambaruiinu ogfann
koma e
.
og
við skuldum í tvö ár.
Þótt við værum bæði í góðu starfi virt-
ust aldrei vera til peningar. Ég sá um
matarinnkaup og borgaði húsaleig-
tma og trúði honum algjörlega þegar
hann sagðist aldrei fá neitt útborgað.
öíl okkar peningavandamál vom öðr-
s, ■ ^
, hvort ég g;
) innistæöulausa ávís-
Auðvitað komu aldrei
un
neínir
varð
að
an,
og
íyrst
og
marin eða aum í skrokknum.
Hann fór loks í meðferð og þá hélt
ég að allt myndi verða gott. En ég var
í sjálfsblekkingu. Hann tílkynnti mér
í bréfi að hann ætlaði ekki að koma
heim til mín eftir meðferðina. Þá varð
ég bijáluð! Hvað með skuldimar og
framtíð okkar? Var búið að heilaþvo
manninn?! Ég náði að sannfæra hann
um að koma heim."
Valdi nýtt samband frekar en Al-
Anon
Þá fyrst bytjuðu erflðleikamir, eitt
erfiðasta tímabil líjsins að mati Ástu.
Maðurinn sást ekki heima.
„Það komst ekkert annað að hjá
honum en að fara á AA-fundi. Fundir,
kafflhús, félagsstarf og bænir. Við töl-
uðum sitt tungumálið hvort, því ekki
skildi ég orð í því sem hann var að
segja mér. Ég misskildi allt sem hann
sagði og tók það sem persónulegri
árás. Hann bað mig um að prófa að
fara á Al-Anon fund. Ég tók það ekki
í mál að sitja með einhveijum kerl-
ingum sem vissu ekkert og skildu mig
ekki! Nei, þá var nú betra að fara bara
og finna nýjan."
Og það tókst með þvílíkum ágcet-
um. Ásta hitti mann sem var hress og
skemmtilegur og hún þurfti ekki að
hlusta á neitt raus.
„Við eignuðumst íbúð, tvo bíla,
tvö mótorhjól, allar græjur og inn-
anhússmuni, gæludýr og vini. En við
gleymdum einu í gleðinni yffr dauðu
hlutunum sem við eignuðumst. Við
gleymdum að borga reikningana...
Það endaði auðvitað með að rukkarar
og innheimtumenn bönkuðu reglu-
lega upp á og íbúðin var komin á upp-
boð. Eg hafði ekkert tekið eftir því að
maðurinn var veikur alkóhólisti."
Hún náði að selja íbúðina, greiða
upp skuidir og með allt á núllpunkti
endaði hún í djúpu þunglyndi.
„Ég var hálfrugluð í nokkum tíma
og djammaði mikið. Núna sé ég að
ég hef verið á fullu í að rífa sjálfa mig
niður, því mér fannst ég ekki eiga neitt
gott skilið. Ég hóf og sleit samböndum
og sambúð með alkóhólistum sem öll
enduðu auðvitað á sama veg. Þá flúði
ég í fang besta vinar míns, sem var
virkur fMl, og ég varð ófrísk. Þá ákvað
ég að nú yrði hann að breytast og taka
ábyrgð, því ég vildi ekki að barnið mitt
ætti pabba sem væri alitaf fullur eða
í annarfegu ástandi. Ég setti mikla
pressu á hann sem hann réði ekkert
viðogfluttiút.
Þá varð ég mjög örvingluð og
liringdi í vin hans sem ég vissi að væri
edrú. Hann spurði mig: „Hvað ert þú
búin að vera að gera?" Ég var nú ekki
lengi að koma með listann: „Ég hugsa
um heimilið, reikningana, matinn og
svo hringi ég í vinnuna hans og boða
hann veikan þegar hann er í vímu." En
þetta var ekki svarið sem vinur hans
var að leita eftir. Hann var að reyna
að fá mig til að sjá minn þátt í ástand-
inu, sem var auðvitað vonlaust. Ekk-
ert af þessu var mér að kenna að mínu
mati."
Pakkaði niður stjórntækjunum
Að ráðleggingu vinarins fór Ásta á
sinn fyrsta Al-Anon fund fyrir flómm
ámm.
„Ég hugsaði með mér að ég gæti
farið á þennan fund til að fá setning-
ar og svör sem ég gæti sagt til að neyða
hann til að hætta þessu mgli og verða
ábyrgur faðir og kærasti. Ég fór á fund-
inn sem mér var bent á, en hef ekki
hugmynd um hvað var sagt á þer----
fiindi, því ég var svo upptekin í
hvað mér sjálfri leið illa.
Eftir fundinn fann ég hins vegar
að kvíðinn var aðeins minní. Þetta var
ótrúlegt, að einn fundur gæti látið mér
líða betur. Hvað myndí þá gerast ef ég
færi á fleiri fundi? í hverri viku fór ég
því á fund og ieíð sífellt betur. Ég fór
aö geta gleymt vandamálum mínum
rétt á meðan og sá að ég var ekki eina
manneskjan sem stóð í þessum spor-
um. Þarna var fólk á öllum aldri, kon-
ur og karimenn, að berjast við sömu
vandamál ogég.
Ég fór eftfr öllu sem mér var ráðlagt
að gleyma
aðfá
nota sem
varþama
fremst fyrir sjálfa mig, til að
við lífið með rétt-
anir og jafhvel ofbeldi. Þeim stjóm-
tækjum pakkaði ég niður."
Öllu ástandi má breyta
Ásta segir að það hafi komið sér
á óvart að hún þurfti ekki að segja
frá sinni reynslu á fundunum fyrr en
henni fannstþað tímabcert sjálfri.
„Ég gat bara sagt: „Ég heití Ásta og
vil fá að hlusta." Þetta notaði ég óspart
þangað til að ég varð í raun tilbúin til
að tala, því ég treysti engum og óttað-
ist að ég segði eitthvað vitlaust eða
heimskulegt. Ég varð sterkari með ,
hjálp tólf reynsluspora Al-Anon pró-
grammsins og þegar ég var búin að
vera í Al-Anon í ffrnm mánuði fór
kærasti minn í meðferð og er búinn
að vera edrú síðan.
Það fór ekkert að lagast fýrr en
ég fór að vinna í sjálfri mér og hætta
að sveiflast með kærastanum mín-
um. Mér varð ljóst að ekkert ástand ijj
er það slæmt og engin óhamingja
það mikil að ekki megi úr bæta. Við
eigum nú tvö böm og ég er með
fjármálin í lagi. Ég axla minn hluta
ábyrgðarinnar í sambandinu.
Þó svo að þetta hafi ekki ver-
ið auðvelt þá h'ður mér stórkostlega í
dag. Ruglingurinn og efinn hafa horf-
ið. Kvíðinn er farinn. Ef ég fæ þess-
ar vondu tilfinningar aftur þá hef ég
verkfærin til að losa þær strax og tak-
ast á við vandamálin á heilbrigðan
hátt. Ég hef byggt upp sterkari og betri
persónuleika með því að sjá mig eins
og ég er í raun og vem og að koma
auga á kostina mína. Ég hef lært að
gagnrýna ekki aðra og ég hef lært A
„að lifa og leyfa öðrum að lifa".
Og uppáhaldið mitt er: „Eymd M
ervalkostur." A
Það er talað um að
alkóhólistar séu með
líkamlegt ofiiæmi
drykkjuna; huglæga
þráhyggju - að í
þetta sinn verði J
drykkjan öðravísi |
- og andlegt mein;
það vantar lausn í ^
lífið. Ég hef tekið eft-
ir að ég, sem aðstandandi,
hef tvö einkenni af þessum þremur,
það eina sem mig vantar er það lík-
amlega. Alkóhólistinn er stundum
eins og tveir persónuleikar: Sjúk-,
dómurinn og manneskjan á bak f
við hann, sem við missum stund-
um sjónar á."
Alkóhólistanum sýndur
tilningur
Annað kvöld, laugardagskvöld,
klukkan 20.30 verður haldinn opinn
Al-AnonfunduríHáteigskirlqu í tilefni
þess að 34 ár em liðin frá stofiiun sam-
takanna. Ásta hvetur alla sem elska
eða hafa elskað alkóhólista ogfíkla til
að koma og hlusta á gesti sem segja frá
Ufi sínu og reynslu.
„Al-Anon er sjálfshjálparaðferð
byggð á tólf reynslusporum AA-sam-
takanna," segir hún. „Félagar deila
reynslu sinni, styrk og vonum svo þeir
megi leysa sameiginlega vandamál
sín. í Al-Anon lærum við:
- Að þjást ekki vegna gjörða eða
viðbragða annarra.
- Að leyfa ekki að við séum notuð
eða misnotuð af öðrum í þágu bata
annarra.
- Að gera ekki það fyrir aðra sem
þeir geta gert fyrir sig sjálfir.
- Að hagræða ekki kringumstæð-
um þannig að aðrir borði, fari í hátt-
inn, fari á fætur, greiði reikninga eða
drekki ekki.
- Að fela ekld mistök annarra eða
misgjörðir.
-Aðbúa ekkitilf
- Að afstýra ekki leiðindum ef þau
Amma fer í heilsubótargöngu
á hverjum morgni og aftur
síödegis. Leið hennar liggur í
áfengisverslunina og um leið
og hún hefur fengið rauðvín-
ið sitt hættir hún að vera
pirruð og skapvond. En
amma gerir sér ekki grein
fyrir þeim áhrifum sem hún
hefur á líf barnabarna sinna.
1 Al-Anon fáum við hjálp með því
að vinna og tileinka okkur reynslu- ^
sporin tólf, bjóða velkomnar >
huglireysta fjölskyldur og vini^
alkóhólista og
alkóhólistanum
um skilning og hv
ingu."
annakristine@dv.is
„Ég heftekið eftir að ég, sem að-
standandi, heftvö einkenniaf
þeim þremursem alkóhólistinn
hefur. Það eina sem mig vantar er
það líkamlega. Alkóhólistinn er
stundum eins og tveirpersónuleik-
ar: Sjúkdómurinn og manneskjan
á bak við hann, sem við missum
stundum sjónar á."

Von og hjálp fyrir fjölskyldur og vini alkóhólista
DV mynd/Heiða