Freyr - 01.08.1965, Blaðsíða 24

260
FRE YR
Meðalfallþungi dilka á Húsavík haustið
1963 var 12,70 kg en 14,86 kg haustið 1964.
Ekkert hefir komið fram, sem toendir til
þess, að ormar í unglömbum, sem ganga
á víðu landi um sumarið, hafi áhrif á fall-
þunga þeirra að haustinu. (Sjá Frey 1964:
60, 61). Engu að síður er líklegt, að þróun
orma í unglömbum sé háð beitarskilyrðum
fjárins og veðurfari, og því ekki ólíklegt,
að ormaeggjatölur í saur haustlambanna
verði lægri í góðum sumrum og gætu þann-
ig verið nokkur mælikvarði á þau skilyrði,
sem lömbin hafa lifað við yfir sumartím-
ann. Þar sem mikill meirihluti lamba, á
hverjum bæ, kemur venjulega til slátr-
unar, þá er það augljóst, að niðurstöður
af orma- og líffæraskoðun sláturlamba geta
að jafnaði gefið nokkuð öruggar upplýs-
ingar um orma- og heilbrigðisástand ásetn-
ingslambanna, sem eftir lifa. Athuganir á
líffærum sláturlamba geta því verið mjög
mikilsverðar, til að glöggva sig á heilsufari
ásetningslamba og meðferð þeirra t. d.
hvenær á að taka þau á hús, hvenær gefa
ormalyf o. s. frv.
Frá sláturhúsinu á Kópaskeri voru haust-
ið 1964 send samskonar lungna- og saur-
sýni úr 59 lömbum frá þremur bæjum í
Kelduneshreppi í N.-Þing. Upplýsingar
fylgdu einnig um fallþunga lambanna og
kjötmat, en ekki persónulegt mat á ástandi
þeirra eða flokkun í léleg og væn lömb.
Meðalþyngd lungnanna var 259 gr. Áber-
andi ormahnútar fundust ekki í neinum
lungum, en þráðormar í pípum í 9 þeirra
eða 15% (alls 26 þráðormar). Dökkar rák-
ir og blettir, eins og fyrr er lýst, fundust í
23 lungum (39%). Ekki fannst slím í barka
í neinum lungum, né einkenni um kvef,
en í tvennum lungum, sínum af hvorum
bæ, voru greinilegar kregðuskemmdir. Þessi
einstöku kregðulungu sanna, að sjúkdóm-
urinn helzt við í fjárhópnum. Kregða virð-
ist ekki að jafnaði valda verulegu tjóni,
nema eitthvað komi fyrir féð, sem dregur
úr mótstöðu unglambanna, svo sem t. d.
léleg vetrarfóðrun, eða gróðurleysi og hret
að vori og fyrrihluta sumars. Þar sem
kregða er í fjárhópi, þarf að gæta fullrar
varúðar við féð. Rétt er að bólusetja féð
árlega með lungnapestarbóluefni og slátra
að haustinu öllum kindum, sem sýnt hafa
einhver sjúkleg einkenni frá lungum. Ekki
má selja kindur til lífs, því að á þann hátt
berst veikin milli bæja.
Ég hefi nú um árabil reynt að stuðla að
því að koma á lungnaskoðun á sláturhús-
um, þannig að öll lungu úr sláturfé séu at-
huguð. Þessi viðleitni mín hefir víðast hvar
mætt fremur litlum skilningi til þessa. Ég
vil því leyfa mér að taka þetta fram: Með
því móti að fá það fólk, sem vinnur að
haustslátrun sauðfjár, til að fylgjast með
því, ef bólguskemmdir koma fram í lung-
um lamba eða annars sláturfjár, má án
verulegrar fyrirhafnar eða kostnaðar stað-
festa í hvaða fjárhópum kregða kemur
fyrir. Ef bændur síðan fá að vita hvar
veikin leynist, mun oftast vera unnt að
forða verulegum skaða af völdum lamba-
kregðu og hindra að veikin dreifist um
landið og magnist. Önnur ráð við þessum
sjúkdómi eru mér ekki kunn.
Við athugun saursýna úr lömbum í
Keldnuneshreppi var meðaltal ormaeggja
í grammi af saur og meðalfallþungi, sem
hér segir:
Meðalfall-
þungi í kg.
í öllum lömbunum, 59, var O.E.T. 206 13,95
í lömbunum m/rákum
og blettum í lungum 23, — — 157 14,78
í lömbunum m/þráð-
ormum í barkapípum, 9 — — 206 12,06