Freyr - 01.02.1971, Blaðsíða 10

í svo litlum mæli að jafnaði, að orkumagn
þeirra er hverfandi samanborið við annað
fóður, sem skepnunum er gefið og vafi get-
ur stundum leikið á hvort hefur meira gildi
þegar meta skal sanngjarnlega, brennan-
legu efnin eða lífeðlisatriðin. Sum þessara
efna eru að vísu orkurík, en annars aðeins
hægt að nota í litlum mæli vegna þess, að
annmarkar fylgja ef verulegt magn er not-
að. Það gildir t. d. um lýsi. Það er við eðli-
legar aðstæður aðeins notað í örlitlum
mæli, og þá fyrst og fremst sem A- og D-
vitamíngjafi. Hið sama má segja um gras-
mjöl. Það er að vísu orkugjafi, en fyrst og
fremst er það notað vegna alhliða vitamín-
magns handa alifuglum og svínum. í fóðri
jórturdýra hefur það ekkert sérstakt hlut-
verk ef annars er til hey, sem er þessum
skepnum eðlilegra til fóðurs en möluð vara.
Til þessa hóps má ennfremur telja þang-
og þaramjöl, er þó hefur fyrst og fremst
þýðingu vegna nokkurra snefilefna, sem
stundum vantar I fóðrið, einkum fjarri
sjávarströndum.
Ennfremur má nefna soðkraft (límvatn)
sem í er mikið magn af vitamíni Bl2 og ým-
iss önnur B-vitamín í ríkum mæli.
Þá má til þessa telja fóðurger, sem á síð-
ari árum hefur unnið hefð og er vel tekið
sem fóðurbæti vegna B-vitamína. Þegar
ger er geislað með útbláum geislum getur
það og orðið auðugt af D-vitamíni, og er
einatt þannig með farið og selt til fóðurs.
Hveitiklíð og hveitispírumjöl er einnig
á markaði sem eiginlegur fóðurbætir, sér-
lega ríkur af E-vitamíni.
Þannig mætti telja fleiri efni, sem raun-
ar hafa að jafnaði orkugildi sem fóður, en
þau eru bara meira, þau eru líka fóðurbæt-
ir og má rétt telja að flokka þau þangað,
af því að hvert fyrir sig eru þau aðeins höfð
í litlum mæli, stundum mjög litlum, í hin-
um ýmsu fóðurblöndum.
Eftirmáli
Með vaxandi notkun kjarnfóðurs, kraft-
fóðurs og fóðurbætis, er eðlilegt að við lær-
62
um að nefna hlutina réttum nöfnum, enda
er það og í samræmi við eðlilega þróun fóð-
urfræðinnar og þekkingu bænda á því, sem
þeir hafa af þessum vörum milli handanna,
til þess að fóðra skepnur sínar til viðhalds
og afurða.
Grannþjóðir okkar eru langt á undan
okkur í þessu efni enda þar forganga um
rannsóknir og tilraunir allar, sem snerta
þessar fóðurtegundir, svo og framkvæmd
þeirra, kerfað hjá hinum einstöku vísinda-
stofnunum, er hér að vinna, og á vegum Fé-
lags norrænna búvísindamanna samræmt
í nafngift og athöfn allri.
Samkvæmt þeim nafngiftum eru heitin
svo færð til ritmáls í kennslubókum búvís-
indanna og með kennurum og ráðunautum
yfir á vettvang bændanna og þeirra, sem
fást við verzlun með fóðurvöru.
Hér á landi hefur engin sérhæfing á sviði
verzlunarmenntunar né iðnaðar verið til,
viðvíkjandi fóðurefnum og fóðurgerð. Með
öðrum þjóðum hefur sérhæfing verið um
langt: skeið, enda alllangt síðan iðnaður og
verzlun með fóðurvörur varðþartiltölulega
umfangsmikil. Hér hefur til þessa kveðið
svo ramt að, að jafnvel oddvitar fyrirtækja,
sem verzlað hafa með kornvöru og kraft-
fóður, hafa haft sára takmarkaða þekkingu
á fóðurgildi, próteingildi eða öðru gildi
hinna ýmsu vörutegunda, einfaldlega vegna
þess, að undirbúningsmenntun þeirra undir
framtíðarhlutverk hefur hvorki í verzlun-
arskóla, samvinnuskóla eða iðnskóla, verið
við það miðuð, að veita nokkra þekkingu
inn á þessi svið.
Það eru ekki mörg ár síðan almennasta
viðkvæðið í fóðurvöruverzlunum hér var
að tilgreina hvað pokinn kostaði og þá ekki
tilgreint hvort í honum voru 50, 45, eða
bara 40 kg, og helzta skilgreining á inni-
haldi pokans var: korn eða þá fóðurblanda
og ekkert nánar.
„Korn er korn og fóður er fóður“ er sú
æðsta vizka, sem ég hef oft mætt í slíkum
búðum. Ekki má heimta, að þeir aðiljar,
sem með slíkar vörur verzla, þekki „Atter-
F R E Y R